Salman Rushdie, de 75-jarige auteur van het boek ‘De duivelsverzen’, wordt momenteel beademd in het ziekenhuis, nadat hij vrijdag werd neergestoken tijdens een evenement in de Amerikaanse staat New York. Volgens zijn literair agent bevindt de schrijver zich in kritieke toestand.
Rushdie werd neergestoken door Hadi Matar, een 24-jarige inwoner van de staat New Jersey. Matar kon meteen worden opgepakt en zit momenteel in de cel. Het motief voor de aanval is nog niet bekend.
Wel wordt vermoed dat de dader alleen handelde. Die zou zich gewoon in het publiek hebben bevonden, nadat hij een kaartje had gekocht voor de lezing. De politie zegt dat er op voorhand geen tekenen waren dat de schrijver in gevaar was.
Volgens zijn literair agent Andrew Wylie bestaat de kans nu dat Rushdie na de aanval een oog zal kwijtraken. De schrijver werd ook minstens een keer in de nek en buik gestoken. “Salman zal waarschijnlijk een oog verliezen, de zenuwen in zijn arm werden doorgesneden en zijn lever werd gestoken en beschadigd,” zei Wylie.
De duivelsverzen
Rushdie, die zelf geboren werd in een niet praktiserende moslimfamilie en zich later een atheïst noemde, schreef in 1988 het boek ‘De duivelsverzen’, een boek dat veel controverse veroorzaakte onder fundamentalistische moslims. Dat komt omdat in het boek de profeet Mohammed door Rushdie wordt beschreven als een man die toegeeft aan aardse genoegens. Veel moslims ervaren dat als godslastering.
Nadat het boek uitkwam, werd Rushdie overspoeld met doodsbedreigingen. In 1989 riep de geestelijke leider van Iran, ayatollah Khomeini, met een zogenaamde fatwa op om de auteur een kopje kleiner te maken. De moordenaar zou maar liefst drie miljoen dollar krijgen. Kort daarna, in augustus van datzelfde jaar, probeerde een fundamentalist Rushdie op te blazen met een bom. Die ontplofte echter vroegtijdig, waarbij de terrorist zelf om het leven kwam.
Rushdie kreeg toen bescherming van de Britse staat. In maart 1989 verbraken het Verenigd Koninkrijk en Iran zelfs de diplomatieke relaties door de controverse. Na de publicatie van het boek werden wereldwijd ook boekenwinkels in brand gestoken. Vertalers van De duivelsverzen werden zelf ook aangevallen, waarbij de Japanse vertaler, Hitoshi Igarashi, in 1991 overleed. De Italiaanse vertaler werd neergestoken, maar overleefde de aanval en de Noorse uitgever van het boek werd neergeschoten. Ook hij overleed niet.
Fatwa nooit herroepen
Daarna leefde Rushdie jarenlang ondergedoken. Negen jaar later, in 1998, leken de gemoederen iets of wat te bedaren. Als deel van onderhandelingen tussen het VK en Iran om terug diplomatieke relaties aan te gaan, zei de toenmalige leider Mohammed Khatami dat de Iraanse overheid Rushdie’s moord “niet zal ondersteunen, maar ook niet zal hinderen”.
Hoewel de Iraanse overheid zich distantieerde van de fatwa, is die nooit formeel herroepen. In 2016 voegde een groep van staatsmedia in Iran zelfs 600.000 dollar toe aan de premie van drie miljoen. De overheid heeft voorlopig nog niet gereageerd op de moordpoging.