Terwijl talloze Oekraïense vluchtelingen naar het westen van Europa trekken om aan het oorlogsleed te ontvluchten, doet zich in Israël een ander soort vluchtelingenstroom voor. De afgelopen dagen landt de ene privéjet na de andere in Tel Aviv. Russische oligarchen trekken massaal naar Israël om er de westerse sancties te ontvluchten.

Israël lijkt een waar toevluchtsoord te worden voor Russische oligarchen die de westerse sancties proberen te ontlopen. Vorige week meldden Israëlische media dat in maart vanuit Rusland tientallen privéjets in de Israëlische hoofdstad Tel Aviv zijn geland. Vaak worden de jets gehuurd in Turkije, van daaruit vliegen de jets eerst naar Russische grootsteden als Moskou en Sint-Petersburg, om vervolgens in Tel Aviv te eindigen.

Lakse fiscale controle en migratieland

Waarom Israël nu lijkt te ontaarden tot een oord voor Poetins zakenpartners, stond in feite al in de sterren geschreven. Net zoals het Verenigd Koninkrijk, heeft Israël namelijk de laatste jaren nogal een oogje dichtgeknepen wat de activiteiten van de oligarchen betrof. Volgens voormalig Israëlisch parlementslid Ksenia Svetlova, schiet de Israëlische fiscale controle tekort. “Momenteel is er geen enkele vraag in het parlement om de finale eigenaars van vermogens op te sporen”, zegt Svetlova aan The Times of Israel.

Zij stelde in het verleden een wet voor waarin boekhouders de uiteindelijke begunstigde van verschillende transacties en deals moesten bekendmaken, maar volgens Svetlova was er geen politieke wil om zoiets in de wet te verankeren.

Bovenop het lakse fiscale klimaat, speelt Israëls migratiebeleid ook een rol. Aangezien het land aan alle joodse immigranten de Israëlische nationaliteit aanbiedt, zijn tientallen oligarchen die op de westerse sanctielijsten staan al sinds jaren officieel Israëlische staatsburgers. Zo beschikt ook de beruchte zakenman en voormalig Chelsea-eigenaar Roman Abramovitsj over de Israëlische nationaliteit. Minstens 18 van de oligarchen die op de Amerikaanse sanctielijst staan zouden over een Israëlisch paspoort beschikken, en door middel van miljoenen dollars aan donaties voor verschillende organisaties nauwe banden met het land onderhouden.

Druk uit het Westen

Ondanks druk vanuit het Westen, weigert Israël voorlopig mee te gaan met de financiële sancties van de Europese Unie, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. De vermogens van de rijke Russen zit er momenteel nog veilig en wel. Dat Israël tussen twee vuren blijft aanmodderen lokt ondertussen frustratie uit bij het Westen.

De Verenigde Staten – een van de trouwste bondgenoten van Israël – dringt het land er hevig op aan om zich bij de sancties aan te sluiten. “We vragen aan alle democratieën in de wereld om zich bij ons aan te sluiten in de financiële en economische sancties die we op Poetin heffen”, zei Victoria Nuland staatssecretaris voor Politieke Zaken van de Verenigde Staten. “Je wil niet de laatste vrijhaven voor vuil geld zijn dat Poetins oorlog financiert.”

Israël als onderhandelaar

Israëlisch minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid liet maandag weten dat hij niet van plan is om het land te laten ontaarden in een toevluchtsoord voor Russische oligarchen. Volgens Lapid “coördineert het ministerie van Buitenlandse Zaken de problematiek in samenwerking met de Centrale Bank van Israël, de ministeries van Financiën en Economie, de luchthavenautoriteiten, de minister van Energie en anderen.” De privévliegtuigen zouden al het verbod gekregen hebben om zich lange tijd op de Israëlische luchthavens te parkeren.

Het ziet er echter niet naar uit dat de Israëlische overheid bereid is om volledig in het westerse sanctiepakket mee te gaan. Hoewel de Midden-Oosterse staat de invasie wel al veroordeelde, lijkt het eerder een soort pragmatische middenpositie in te nemen in het conflict.

Eerder wees Oekraïens president Zelensky nog naar Jeruzalem als setting voor vredesonderhandelingen met Rusland. “‘Het is vandaag niet constructief om elkaar in Rusland, in Oekraïne of Wit-Rusland te zien”, zei de president aan journalisten. “Israël en meer specifiek Jerusalem kunnen daarbij wel een rol spelen.”

(fjc)