Key takeaways

• De aardappelprijzen in Rusland zijn sinds vorig jaar verdrievoudigd tot 120 roebel per kilogram.
• Russische huishoudens besteden nu ongeveer 35 procent van hun maandinkomen aan voedsel, het hoogste percentage in vijf jaar.
• De landbouwproducenten van het land hebben hun plantareaal voor 2024 aanzienlijk verkleind vanwege de dalende prijzen en een late vorst heeft de resterende gewassen gedecimeerd.

Rusland kampt met een groot tekort aan aardappelen, een basisvoedingsmiddel dat diep verankerd zit in de cultuur en identiteit van het land. President Poetin heeft de crisis publiekelijk erkend door te verklaren dat Rusland dit jaar onvoldoende aardappelreserves heeft.

Deze erkenning weerspiegelt een dieper liggend probleem dan alleen oogststatistieken. De aardappelprijzen zijn sinds vorig jaar verdrievoudigd tot 120 roebel (1,32 euro) per kilogram. De sterke stijging van de prijzen voor aardappelen en andere essentiële grondstoffen zoals bieten en uien heeft Russische huishoudens gedwongen om ongeveer 35 procent van hun maandelijkse inkomen aan voedsel te besteden, wat het hoogste punt in vijf jaar is.

Oplopende voedselinflatie wakkert ongerustheid aan

Deze escalerende voedselinflatie voedt de bezorgdheid over de algehele economie. Terwijl voedsel in landen als de Verenigde Staten ongeveer 14 procent van de consumentenprijsindex uitmaakt, is dat in Rusland maar liefst 40 procent. De stijgende kosten van aardappelen en andere basisproducten zijn de drijvende kracht achter het strenge monetaire beleid van het land.

De dramatische prijsstijging is het gevolg van een samenloop van factoren. Na een uitzonderlijk overvloedige aardappeloogst in 2023 hebben veel landbouwproducenten hun pootareaal voor 2024 aanzienlijk verkleind vanwege de dalende prijzen, waardoor de teelt niet meer rendabel was. Een late vorst in mei verergerde de situatie, waardoor de resterende oogsten gedecimeerd werden en er noodherplantingen met verminderde opbrengsten nodig waren.

Invoer en regionale gevolgen

Deze crisis heeft de aandacht getrokken van president Poetin, die de ontwikkeling van de landbouw en de export van Rusland als een succesverhaal aanprijst, ondanks parallelle prijsstijgingen voor boter en eieren dit jaar. De regering heeft haar toevlucht genomen tot het verhogen van de import. In het voorjaar van 2025 importeerde Rusland meer aardappelen dan in voorgaande jaren, voornamelijk uit Egypte, China, Pakistan en Wit-Rusland.

Maar zelfs deze importerende landen kampen met uitgeputte reserves. De Wit-Russische president Alexander Loekasjenko heeft in reactie op een aanzienlijk tekort aangedrongen op een intensievere aardappelteelt, waarbij hij stelde dat het land genoeg moet produceren voor zowel Wit-Rusland als Rusland.

Landbouwtekorten in Wit-Rusland

Landbouw speelt een cruciale rol in de economie van Wit-Rusland. Aardappelen zijn lang het symbool geweest van Loekasjenko’s heerschappij en gaan terug tot zijn tijd als directeur van een staatslandbouwbedrijf. Toch zijn er de laatste tijd tekorten ontstaan in dit grotendeels centraal geplande Oost-Europese land. Loekasjenko schrijft deze tekorten toe aan de recente verwerving van Wit-Russische reserves door Rusland.

Er heerst optimisme dat de komende oogst betere resultaten zal opleveren en mogelijk de prijsdruk zal verlichten.