Key takeaways
- Rusland heeft Oreshnik-raketten met nucleaire capaciteit in Wit-Rusland geplaatst.
- Oreshnik heeft een bereik van 5.000 kilometer en kan doelen binnen enkele minuten raken, wat zorgen baart over mogelijke escalatie.
Rusland heeft aangekondigd dat het zijn nucleair bewapende raketsysteem Oreshnik in Wit-Rusland gaat inzetten. Dat valt samen met cruciale ontwikkelingen in de door de Verenigde Staten geleide vredesbesprekingen om het voortdurende conflict in Oekraïne op te lossen.
Militaire manoeuvres
Op een video die is vrijgegeven door het Russische ministerie van Defensie is te zien hoe gevechtsvoertuigen van het mobiele intermediaire ballistische raketsysteem manoeuvreren in een bebost gebied tijdens trainingsoefeningen. De aankondiging volgt op een eerdere verklaring van de Wit-Russische president Alexander Loekasjenko waarin hij de komst van Oreshnik-systemen in zijn land bevestigde, met een geplande inzet van maximaal tien eenheden van dit type.
De Russische president Vladimir Poetin had eerder gezegd dat de Oreshnik tegen het einde van het jaar operationeel zou zijn. Tijdens een vergadering met hoge militaire functionarissen benadrukte hij de intentie van Rusland om zijn territoriale overwinningen in Oekraïne uit te breiden als Kiev en zijn westerse bondgenoten de vredesvoorstellen van Moskou afwijzen.
Vredesonderhandelingen
De timing van deze inzet is belangrijk, omdat de vredesbesprekingen tussen Rusland en Oekraïne een kritiek moment naderen. Hoewel de Amerikaanse president Donald Trump optimistisch was over de vooruitgang tijdens zijn recente ontmoeting met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, en onderstreepte hoe dicht ze bij een regeling zijn, blijven er belangrijke meningsverschillen bestaan. Deze omvatten de terugtrekking van troepen uit betwiste gebieden en het lot van de kerncentrale van Zaporizja, een belangrijke faciliteit die door Rusland bezet wordt.
Poetin heeft geprobeerd om zijn kracht in de onderhandelingen te projecteren, door gebruik te maken van het militaire voordeel van Rusland ten opzichte van de kleinere troepenmacht van Oekraïne. Het Oreshnik-raketsysteem, dat in november 2024 voor het eerst getest werd met conventionele kernkoppen tegen een Oekraïens doel, wordt door Poetin aangeprezen als een raket met een ongeëvenaarde snelheid en wendbaarheid, die in staat is tot verwoestende aanvallen die vergelijkbaar zijn met nucleaire aanvallen. Hij waarschuwde Westerse landen ook dat Rusland de Oreshnik zou kunnen gebruiken tegen aanhangers van Oekraïne die langeafstandsraketten leveren waarmee aanvallen op Russisch grondgebied mogelijk zijn.
Bereik van 5.000 kilometer
Het Wit-Russische ministerie van Defensie bevestigde dat het bereik van de Oreshnik 5.000 kilometer kan bereiken. Russische staatsmedia richtten zich op het snelle aanvalsvermogen van de raket en beweerden dat het een luchtmachtbasis in Polen in 11 minuten en het NAVO-hoofdkwartier in Brussel in 17 minuten kon bereiken. De dubbelzinnigheid over het type kernkop – nucleair of conventioneel – draagt bij aan de gepercipieerde dreiging van het systeem.
De inzet van middellangeafstandsraketten, verboden onder een Koude-Oorlogsverdrag en in 2019 opgegeven door de VS en Rusland, geeft aanleiding tot bezorgdheid over escalerende spanningen. Rusland heeft met name al tactische kernwapens ingezet in Wit-Rusland, dat het gebruikte als lanceerbasis voor zijn grootschalige invasie van Oekraïne in februari 2022. Loekasjenko heeft de aanwezigheid van enkele tientallen Russische tactische kernwapens op Wit-Russisch grondgebied erkend.
Wit-Rusland
In december 2024 tekende Poetin een veiligheidspact met Loekasjenko waarbij Rusland de controle kreeg over de Oreshnik-systemen en Minsk de doelen mocht kiezen. Hij merkte op dat de raketten zwaardere ladingen kunnen hebben voor aanvallen dichter bij Wit-Rusland.
De herziene Russische nucleaire doctrine, onthuld in 2024, verklaarde dat elke conventionele aanval op Rusland die gesteund werd door een kernmogendheid een gezamenlijke aanval was, waardoor de drempel voor het mogelijke gebruik van kernwapens werd verlaagd. De doctrine breidde ook de Russische nucleaire paraplu uit naar Wit-Rusland.
Loekasjenko’s autoritaire bewind over Wit-Rusland gedurende meer dan drie decennia is internationaal veroordeeld voor mensenrechtenschendingen en het faciliteren van de invasie van Rusland in Oekraïne. De Wit-Russische oppositieleider Sviatlana Tsikhanouskaya bekritiseerde de inzet van Oreshnik en zei dat het de militaire en politieke afhankelijkheid van Wit-Rusland van Rusland versterkte.
Volg Business AM ook op Google Nieuws
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!