In het nieuws: Oekraïne bevestigt dat het contract waarschijnlijk niet zal worden verlengd.

• In een interview met de Financial Times heeft German Galushchenkolo, de Oekraïense minister van Energie, bevestigd wat velen vreesden: tenzij er een grote verrassing komt, zal het doorvoercontract voor Russisch gas via Oekraïne niet worden verlengd.
• Vanaf 1 januari 2025 zal Europa dus nog minder Russisch gas ontvangen.

De details: Wat heeft de Oekraïense minister van Energie gezegd?

• Het huidige contract, dat op 31 december 2019 werd ondertekend, heeft een looptijd van vijf jaar. Gezien de omstandigheden lijkt het zeer onwaarschijnlijk dat de Russen en Oekraïners samen aan de onderhandelingstafel gaan zitten om het te verlengen.
• “Ik kan me echt niet voorstellen dat dit bilateraal zou kunnen gebeuren”, zei Galushchenkolo tegen de FT. “Ik kan je zeggen dat we ons systeem voorbereiden op een onderbreking van de leveringen.“
• Hoewel het werd verwacht, is dit de eerste keer dat een Oekraïense functionaris bevestigt dat de kans reëel is dat Russisch gas niet meer via Oekraïne zal stromen na eind 2024.
• Enkele weken geleden gaf Rusland echter aan dat het niet verlengen van het contract “een harde klap” voor de EU zou zijn en dat Oekraïne “zichzelf in de voet zou schieten door de inkomsten uit de doorvoer te verliezen”.

Dit belooft niet veel goeds

De uitleg: Wat zijn de mogelijke gevolgen hiervan?

• Op dit moment vertegenwoordigt Russisch gas dat via Oekraïne stroomt nog steeds 5 procent van de totale Europese energievoorziening.
  • Het gas dat via Turkije stroomt, de enige andere nog functionerende Russisch-Europese gasleiding, is minder belangrijk, goed voor ongeveer 3 procent.
• 5 procent, dat lijkt misschien weinig op Europees niveau, maar voor sommige landen is dit percentage veel hoger.
  • Oostenrijk, een ander land waar al veel over gesproken is vanwege zijn (vrijwillige) traagheid om zich te bevrijden van zijn afhankelijkheid van Rusland, is bijvoorbeeld voor 64 procent afhankelijk (cijfers uit april) van Russisch gas, waarvan een groot deel via Oekraïne loopt.
• Vorige week heeft de Duitse minister van Energie Robert Habeck al gewaarschuwd dat het niet verlengen van het contract gevolgen zou hebben voor heel Europa. Want landen die een tekort aan gas zouden hebben, zouden het van andere landen, waaronder Duitsland, moeten ontvangen. Dit zou de industriële productie van het land schaden, waarschuwde Habeck.
• Als de economische motor van Europa nog harder sputtert (het land bevindt zich nu al in een recessie), voorspelt dat weinig goeds voor het hele Oude Continent.
• Bovendien moet worden opgemerkt dat een tekort aan gasleveringen aan Europa extra druk op de prijzen zou kunnen leggen.

Er zijn echter twee redenen om niet volledig pessimistisch te zijn:

• Ten eerste heeft de Oekraïense minister zelf benadrukt dat Europese landen redelijk goed voorbereid zijn op het wegvallen van de levering via Oekraïne. In tegenstelling tot wat er afgelopen zomer is gebeurd, hebben ze de tijd om zich voor te bereiden. Dat betekent in feite dat ze tijd hebben om contracten te sluiten met andere landen, om LNG-infrastructuur te bouwen en om het verbruik zo goed mogelijk te beheren.
• Ten tweede is het niet helemaal onmogelijk dat Rusland vanaf 2025 nog steeds gas naar Europa blijft sturen. Europese functionarissen zouden zich kunnen mengen in de onderhandelingen en het (misschien) voor elkaar krijgen om alle partijen te verzoenen voor een verlenging.
  • Bovendien, zelfs als het contract afloopt zonder verlenging, “kan Gazprom technisch gezien nog steeds gas via Oekraïne sturen door capaciteit te reserveren via veilingen die zijn gasnetbeheerder verplicht is te houden volgens de Europese regels”, legt de FT uit.

Conclusie: alles is nog niet verloren, maar het zal vereisen dat iedereen de handen uit de mouwen steekt.

(as/nd)