In het najaar van 2008 balanceerde de financiële wereld dagenlang op de rand van de afgrond toen steeds meer banken in de problemen kwamen omdat ze obligaties hadden uitgeschreven die gedekt werden door  ‘subprimes’, de zogenaamde rommelkredieten. Tien jaar later maken gelijkaardige producten een comeback. Alleen heten ze nu “Non-QM” of “Non Qualified Mortgages”. Ze waren vorig jaar alvast het hardst groeiende product in het bankenaanbod.

De rommelkredieten of subprimes

Rommelkredieten (subprimes) of rommelhypotheken zijn leningen waarbij financiële instellingen bereid waren een groot risico op afbetalingsproblemen van de hypotheeknemer te nemen.

De term ‘subprime’ verwees daarbij naar de krediet-rating van de leners. Stond ‘Prime‘ voor een kredietbeoordeling die voldoende was voor een hypotheek, dan stond ‘subprime’ (beneden-prime) voor ratings die onvoldoende waren voor een hypotheek.

Het ging dus over geld dat werd uitgeleend aan mensen met een slechte kredietgeschiedenis of mensen die gewoon geen of onvoldoende inkomen hadden om afbetalingen te doen. Zo konden in de VS mensen een woning aankopen en 110% van het benodigde bedrag daarvoor lenen zonder een aanbetaling te doen of te bewijzen dat ze over voldoende inkomen beschikten om die lening terug te betalen.

Banken bundelden deze leningen, herverpakten ze met een exotisch klinkende naam en verdienden bakken vol geld nadat kredietbeoordelaars als Moody’s deze producten een (risicovrije) AAA-beoordeling gaven. Risicovrij waren ze allerminst, want toen in 2008 de vastgoedprijzen begonnen te dalen, ontplofte de ganse zaak. Al de rest is geschiedenis.

Non-QM” of “Non Qualified Mortgages” 

Maar een aantal gespecialiseerde bedrijven heeft deze producten nu opnieuw in de markt gezet. Dat doen ze door handig te manoeuvreren tussen de regelgeving die werd verondersteld deze producten te hebben uitgeroeid, na de destructie die ze tijdens de voorbije financiële crisis hadden aangericht.

De retour van de rommelkredieten dus, die nu de naam Non-QM” of “Non Qualified Mortgages” meekregen. Vrij vertaald: “Ongekwalificeerde hypotheken”. 

In het eerste kwartaal van 2018 is voor 1,3 miljard dollar (1,06 miljard euro) van dit soort producten verkocht. Dat is het dubbele van het eerste kwartaal een jaar eerder. Het totaal voor 2017 komt op 4,1 miljard dollar en verwacht wordt dat dit bedrag in 2018 boven de 10 miljard dollar zal uitkomen.

Reden tot paniek is er nog niet. Tussen 2004 en 2006 ging het over 500 miljard dollar, maar omdat het een markt is die van nul moest herbeginnen blijven de cijfers voorlopig nog redelijk bescheiden. Wel geeft het aan in welke mate de versoepeling van de regelgeving in het Amerikaanse bankensysteem de deur wijd openzet voor nieuwe misbruiken.

Het is ook een uitleg voor de enorme dominantie van dat systeem, met een president die de regelgeving enkel verder wil versoepelen en financiële instellingen die koortsig op zoek moeten naar rendement in een markt waarin de rente historisch laag blijft.  Hét schoolrecept voor een nieuw, fataal cocktail.