Singles in ons land moeten meer belastingen betalen dan koppels (die wettelijk samenwonen of gehuwd zijn). Dat komt onder meer door het zogenaamde huwelijksquotiënt. De regering-De Wever zwakt dat systeem nu af.
Key takeaways
- De Belgische alleenstaande is de zwaarst belaste persoon van de geïndustrialiseerde landen.
- Koppels genieten van bepaalde fiscale gunstregimes waar alleenstaanden niet van kunnen genieten. Het huwelijksquotiënt is daar één van.
- De nieuwe federale regering gaat het huwelijksquotiënt nu halveren.
Context: Singles zien een groter deel van hun inkomen in de staatskas verdwijnen dan koppels.
- Een OESO-rapport uit 2024 leert ons de zogenaamde loonwig – het verschil tussen de totale loonkosten voor werkgevers en het bedrag dat werknemers effectief op hun rekening ontvangen -voor alleenstaanden met een gemiddeld inkomen maar liefst 53 procent bedraagt. In geen enkel ander geïndustrialiseerd land ligt de belastingdruk hoger.
- Het verschil in belastingdruk voor alleenstaanden met de nummer twee in de OESO-ranking, Duitsland, is vrij groot. Daar zien werkenden zonder partner en kinderen en met een gemiddeld brutoloon 47,9 procent naar de fiscus vloeien.
- Ook koppels zien een aanzienlijk deel van hun inkomen in de staatskas verdwijnen, maar zij houden wel meer over dan singles. De loonwig voor een koppel tweeverdieners met twee kinderen schommelt tussen de 45,1 en 48,4 procent, afhankelijk van het inkomensniveau van beide partners.
- Waarom betalen singles meer belastingen? Koppels genieten van bepaalde fiscale gunstregimes waar alleenstaanden geen beroep op kunnen doen. Het huwelijksquotiënt is daar één van.
Duiding: Wat is het huwelijksquotiënt?
- Dat systeem is voorbehouden voor gehuwden en wettelijk samenwonenden. Als een partner weinig of geen inkomsten heeft, wordt een deel van het inkomen (tot 13.460 euro) fictief toegewezen aan de andere partner. Zo verdwijnt een deel van de inkomsten uit de hogere belastingtarieven bij de meest verdienende partner en worden ze tegen lagere tarieven belast bij de andere.
- Feitelijk samenwonenden kunnen geen gebruikmaken van dat systeem.
Halvering huwelijksquotiënt
In het nieuws: De nieuwe regering gaat het huwelijksquotiënt halveren tegen 2029.
- De aanpassing geldt enkel voor niet-gepensioneerden. “Voor gepensioneerden voorzien we een uitdoofscenario op voldoende lange termijn”, staat er in het regeerakkoord.
Opgemerkt: Een hervorming van het huwelijksquotiënt lag ook op tafel bij de voorgaande regering. Vincent Van Peteghem (cd&v), de voormalige minister van Financiën, had destijds in zijn blauwdruk voor een fiscale hervorming de afschaffing van het huwelijksquotiënt opgenomen. De wijziging van deze regering, waar Van Peteghem nu de minister van Begroting is, is dus minder ingrijpend.
Niet de eerste maatregel om fiscale scheeftrekking tussen singles en koppels weg te werken
Terugblik: Het is niet de eerste keer dat de beleidsmakers maatregelen nemen die iets doen aan de fiscale scheeftrekking tussen alleenstaanden en koppels.
- Denk bijvoorbeeld aan de afschaffing van de Vlaamse woonbonus. Dat was een belastingvoordeel voor wie een gezinswoning koopt in Vlaanderen. Die bonus gold per persoon, waardoor koppels konden genieten van een dubbel fiscaal voordeel.
- Als compensatie voor de afschaffing heeft de toenmalige Vlaamse regering de registratierechten verlaagd.
- Ook sommige gemeentes nemen maatregelen. We nemen Sint-Pieters-Woluwe als voorbeeld. Sint-Pieters-Woluwe was in 2023 de eerste gemeente in ons land die aangaf het beleid voortaan te zullen aftoetsen aan alleenstaanden.
- “De stemming van deze tekst lijkt maar een klein stapje, maar het is een mijlpaal”, zei Carla Dejonghe, voorzitster van all1, de belangenvereniging voor alleenwoners, toen. “Voor het eerst is er dus een gemeente die de afspraak maakt om het beleid te bekijken door de bril van een alleenstaande.”
