De torenhoge inflatie in Turkije heeft zowel voorspelbare als onvoorspelbare gevolgen. Het wekt bijvoorbeeld geen verbazing dat de economie het moeilijk heeft en de lira onder druk staat. Maar het is een grote verrassing dat de hoge inflatie ook een rally op de Turkse beurs ontketent.

Beleggers kijken waarschijnlijk raar op als ze straks de lijstjes zien met winnaars en verliezers in 2022. In een behoorlijk slecht beleggingsjaar, springt de beurs van Istanbul eruit met een rendement van 173 procent. Die rally wordt echter niet veroorzaakt doordat de financiële wereld het opeens heel erg ziet zitten in het Turkse bedrijfsleven. De economie van het land maakt juist een heel lastige periode door, met een inflatie die de afgelopen maanden zelfs boven de 80 procent uitkomt. In bijna elk land is een hoge inflatie aanleiding voor de centrale bank om de rente te verhogen. Hierdoor remt de economie af, zodat de inflatie terugloopt. Turkije is echter een opvallende uitzondering op die regel.

Tegen de stroom in

Onder druk van president Recep Tayyip Erdoğan kiest de Turkse centrale bank (TCMB) er namelijk voor om de rente verlagen. Tegen beter weten in hoopt hij dat de economische groei hierdoor hoog genoeg wordt opgestookt dat het land zich uit de problemen groeit. Terwijl centrale banken in Europa en de Verenigde Staten deze week de beleidsrente verhogen, heeft de TCMB het belangrijkste tarief sinds juni verlaagd van 14 naar 9 procent. De combinatie van een dalende rente en torenhoge inflatie, maakt de lira heel onaantrekkelijk op valutamarkten. De munt is sinds eind 2021 met 24 procent gedaald ten opzichte van de euro. Hierdoor wordt het voor de bevolking steeds duurder om buitenlandse goederen en diensten te kopen.

Als beleggen veiliger lijkt dan sparen

De vrije val van de lira is meteen ook de reden waarom de Turkse aandelenmarkt dit jaar zo hard omhoog schiet. Omdat de waarde van een spaarsaldo heel hard wordt uitgehold, kiezen veel huishoudens ervoor om hun vermogen dan maar in aandelen aan te houden. Voorlopig pakt dit goed uit, maar alleen de instroom van huishoudvermogens is wel een heel wankele basis onder de beursrally. Vooral omdat de Turkse economie waarschijnlijk nog een flinke schok te wachten staat. Op 18 juni worden namelijk presidentsverkiezingen gehouden. En het heeft er alle schijn van dat Erdoğan heel wat uit de kast wil halen om herkozen te worden. Er doen geruchten de ronde dat hij het minimumloon flink wil verhogen om zijn herverkiezingskansen te vergroten.

Schijnstabiliteit

Daarmee loopt Erdoğan wel het risico om de steun van het bedrijfsleven en het goede beurssentiment op het spel te zetten. De centrale bank heeft de afgelopen maanden tientallen nieuwe regels ontvouwen en extra vreemde valutareserves opzij gezet. Dat geldt als ammunitie waarmee de TCMB de waarde van de lira in de aanloop naar de verkiezingen kan stabiliseren. Als dat al lukt, is dat hooguit een tijdelijke schijnstabiliteit. Zonder politiek-onafhankelijke centrale bank die overtuigend de strijd aanknoopt met inflatie, is het onvermijdelijk dat de lira uiteindelijk de glijvlucht weer hervat. Zo ziet het er na een koersdaling van bijna 90% in het afgelopen decennium ook in 2023 niet goed uit voor de Turkse munt.

Joost Derks is valutaspecialist bij iBanFirst. Hij heeft ruim twintig jaar ervaring in de valutawereld. Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.