Wat bezielde de Raad van Europa om over een politiek zo gevoelig thema als de hoofddoek een lichtvoetige promotiecampagne te lanceren? De campagne werd ingetrokken, vooral na protest uit Frankrijk.

Voor een goed begrip: de Raad van Europa is niet te verwarren met de Europese Raad, de vergadering van EU-staatsleiders. Maar er is wel degelijk een grote band met de Europese Instellingen. De Raad van Europa, gevestigd in Straatsburg, is een mensenrechtenorganisatie die 47 lidstaten telt, waaronder alle EU-landen. De landenkoepel wordt dus voor een groot deel met EU-geld gefinancierd en gebruikt in haar communicatie ook Europese symbolen, zoals de blauwe Europese vlag.

Dat verklaart de hevige reacties in onder meer Frankrijk, Duitsland en ook ons land op een opmerkelijke socialmediacampagne die de Raad van Europa dinsdag lanceerde over diversiteit en “vrijheid in de hidjab”. De vrolijke campagne toonde portretten van jonge vrouwen in een split screen, met aan de ene kant gesluierde vrouwen en aan de andere kant niet.

“Vier diversiteit en respecteer de hidjab”, was een van de slogans in gebiedende wijs.

Het kwam bij veel mensen aan alsof de EU promotie voerde voor de hoofddoek, terwijl er al jaren een debat woedt over de hoofddoek als islamitisch symbool voor de onderdrukking van de vrouw, in Europa en elders in de wereld.

Identiteit en islam

Vooral in Frankrijk ontstond een grote polemiek. Niet alleen voeren de meeste Franse intellectuelen en politici het principe van laïcité – de scheiding van kerk en staat – hoog in het vaandel. Er is bij onze zuiderburen, nog meer dan bij ons, een hoogoplopende ideeënstrijd aan de gang over identiteit en islam. En daar nog eens bovenop komt de campagne voor de Franse presidentsverkiezingen er op volle toeren.

Dat de Raad van Europa, die dan nog haar hoofdzetel in het Franse Straatsburg heeft, met Europese symbolen en op lichtvoetige toon promotie voerde voor de hidjab, leidt tot groot onbegrip. Vooral bij de rechtse partijen, maar ook linkse en centrumpolitici.

Onder meer staatssecretaris voor Jeugd Sarah El Haïry (van de centrumpartij MoDem) toonde zich “diep geschokt” en eiste in naam van de Franse regering de volledige terugtrekking van de campagne, wat ook gebeurde. “Natuurlijk verdedigen wij de vrijheid van geloof, de laïciteit en de strijd tegen discriminatie, maar deze video bepleit dat niet, deze video bepleit de hoofddoek als een identitair element”, legde ze het regeringsstandpunt uit.

Presidentskandidate Marine Le Pen (Rassemblement National) noemde de campagne “schandalig en onbetamelijk” en zag er het bewijs in dat “er meer te vrezen valt van Europa dan van landen als Hongarije”. Le Pen is in een intense strijd verwikkeld met de verrassende Eric Zemmour om de conservatief-rechtse kiezers voor zich te winnen.

Sancties

De Raad van Europa zegt de inhoud van de campagne “de mening was van een workshop rond inclusiviteit” en haalde de campagne offline. Volgens Politico gaat de Europese Commissie als belangrijke sponsor onderzoeken wat fout liep, met mogelijke financiële sancties als resultaat. (mah)