Hoogspanning alweer, in de federale coalitie: onder druk van ngo’s en een deel van de pers, maar ook de aanvallen van de oppositie, gisterenavond nog, is de emmer bij PS, Ecolo en Groen overgelopen. De linkerkamer van de regering weigert nog langer het beleid van haar eigen coalitie Vivaldi te onderschrijven, als het op asiel en migratie aankomt. Zelfs de MR wordt onrustig. Bij deze vriestemperaturen dreigen immers doden te vallen bij de volgens de oppositie 3.000 asielzoekers die recht hebben op opvang, maar die momenteel niet krijgen. Vluchtelingenwerk Vlaanderen kwam vanmorgen met het nieuws dat al twee daklozen overleden zijn. Plots spreken zowel Paul Magnette (PS) als Radja Maouane (Ecolo) oorlogstaal. “Wij hebben de indruk dat de staatssecretaris gewoon niet wil slagen. De angst van de Vlaamse partijen voor Vlaams Belang kan niet blijven duren”, zo haalt Magnette snoeihard uit in Le Soir. De Moor antwoordde meteen: “Ik heb geen enkele andere partij nodig om mijn eigen visie op migratie te bepalen”. Vanmorgen op de kern lag het onderwerp weer op tafel, bij aanvang van die meeting drong Groen-vicepremier Petra De Sutter erop aan om voortaan gebouwen en mensen te kunnen opvorderen. De Moor schermde met 500 extra plaatsen, die er nog gaan bijkomen bij Fedasil.

In het nieuws: “Er stierven al twee daklozen, hoe lang blijft dit duren?”, zegt Vluchtelingenwerk Vlaanderen vanmorgen.

De details: De staatssecretaris en haar cd&v zitten in het defensief, langs links in de regering, langs rechts vanuit oppositie, met één constante: de huidige toestand is mensonwaardig, volgens iedereen. De Moor ontkent.

• “Het is heel koud. Het is binnenkort Kerstmis. En wij zitten met een grote humanitaire crisis, waarbij 2.000 tot 3.000 mensen de nacht op straat moeten doorbrengen omdat ze geen opvang hebben. Een achthonderdtal is gehuisvest in een kraakpand in het Brusselse. Daar zijn schurft en difterie uitgebroken, ziektes waarvan wij dachten dat ze al een hele tijd uit West-Europa waren verdwenen. Dramatisch”, zo gooide gisterenavond in de Kamer Theo Francken (N-VA) de staatssecretaris voor Asiel en Migratie de Moor voor de voeten.
• De N-VA duwt al langer op dat ‘humanitaire falen’ van Vivaldi, met als redenering dat het “onder Francken nooit zo erg was dat kinderen op straat sliepen“. En zelfs de grootste hardliner in de Kamer, Dries Van Langenhove (Vlaams Belang), maakte een soortgelijke redenering.
• “In de afgelopen weken zakte de humaniteit van het migratiebeleid van u en Vivaldi verder onder het vriespunt, letterlijk zelfs, want ondanks het feit dat u met een recordbudget van bijna 1 miljard euro een recordaantal peperdure opvangplaatsen hebt gecreëerd, slapen er nog steeds migranten, soms zelfs minderjarigen, op straat in de vrieskou tussen het afval, tenzij ze het geluk hebben opgevangen te worden in een van uw kraakpanden. Deze coalitie, die steevast het moreel vingertje omhoog houdt, zou beter in schaamte haar ontslag indienen”, zo sneerde het Vlaams Belang-kopstuk.
• Ook de PVDA trok fel van leer, maar keek naar links: “Ik deel hier de schaamte die de PS en Ecolo voelen, omdat men volwassenen en kinderen buiten laat slapen. Maar er zijn woorden en daden: u maakt wel deel uit van die regering. Het is uw Vivaldi die mensen op straat legt“, zo stelde Nabil Boukili (PVDA), die daarop een heftige woordenwisseling kreeg met PS-fractieleider Ahmed Laaouej.
• Eerder had ook N-VA al stevig Groen en Ecolo gejend. Want die waren in de loop van donderdag met stevige verklaringen gekomen, aan het adres van de Moor. Maar zich aansluiten bij de moties, die de oppositie indienden, deden ze niet. Voor de camera’s van Villa Politica, in de gangen van de Kamer, haalde Groen-fractieleider Wouter De Vriendt wel uit naar de Moor, in het halfrond deed hij dat niet: geen rechtstreekse confrontatie met een regeringslid.
• In de Kamer gaf de Moor het nodige weerwerk. Ze herhaalde daarbij dat er in Brussel op de Heizel sinds begin deze week 150 extra plaatsen zijn. “Wij blijven met het Crisiscentrum, de Civiele Bescherming en de stad Brussel naar nog plaatsen zoeken. Wij leiden mensen die op straat slapen ook actief naar deze plaatsen toe, want niet iedereen gaat op het aanbod in. Afgelopen nacht bijvoorbeeld waren er slechts 28 van de 100 bedden bezet op de Heizel“.
• Daarbij probeerde ze ook een stukje goed nieuws te brengen: “In de maand november zijn er niet meer dan 4.000, maar 3.200 nieuwe asielaanvragen ingediend. Dat zijn er 1.000 minder dan in de maand voordien. Ten opzichte van de maand oktober hebben we dus in november 19,7 procent minder verzoeken geregistreerd.” Al besefte ze zelf: “Een lichte daling, maar nog altijd een disproportioneel hoge instroom.”

Erger voor de Moor: Niet de oppositie, maar de meerderheid tackelt het hardst.

• Want op het moment dat de Moor in de Kamer haar verdediging moest voeren, kwam Le Soir met een interview met Paul Magnette, de PS-baas. Die haalde snoeihard uit naar de cd&v-staatssecretaris, en opvallend, herhaalde het pleidooi van zijn partij om tot regularisaties over te gaan, een horrorscenario voor de rechterflank van Vivaldi.
• “Deze mensen zijn hier! Ze zitten in een totale juridische impasse. We kunnen ze niet terugsturen of regulariseren, want dat wil de staatssecretaris niet. Deze politieke angst van de Vlaamse partijen voor het Vlaams Belang kan niet blijven duren. Christelijk humanisme betekent toch niet dat je mensen op straat laat sterven? Laten we ophouden bang te zijn voor extreemrechts”, zo sneerde die.
• De reden van de PS-irritatie was niet ver te zoeken: de druk vanop links, maar ook het sluimerende conflict tussen de Moor en de PS-burgemeester van Molenbeek, Catherine Moureaux. Zij had een centrum met 600 plaatsen voor Oekraïense vluchtelingen van Fedasil, maar weigert dat om te vormen tot een centrum voor andere asielzoekers. “De federale regering behandelt mijn gemeente slecht”, zo sneerde ze op de RTBF.
• De PS-redenering is daarbij simpel: het departement van Asiel en Migratie, dat destijds uit Binnenlandse Zaken is losgeweekt, heeft vijftien jaar onder Vlaamse bewindvoerders een veel te rechtse koers gevaren, onder Vlaams Belang-druk. “Tijd dat we het terug bij de bevoegdheden van Binnenlandse Zaken steken“, zo stelde Moureaux doodleuk voor om het departement te laten verdwijnen.
• Tegelijk haalde Magnette de hele koffer aan maatregelen boven die PS, Groen en Ecolo al langer willen doordrukken, die men binnen Vivaldi niet ziet zitten aan de rechterkant. “Transparante criteria voor regularisatie. Werkgelegenheid en werkvergunningen voor iedereen met vaardigheden die overeenkomen met banen waar een tekort aan is”, zo stelde Magnette, die meteen alle Afghanen een werkvergunning wil geven. “De Afghanen zitten in een absurde situatie: ze kunnen het land niet worden uitgezet, (ik haat die term), omdat het een land in oorlog is met de Taliban.”
• De Moor reageerde niet in de Kamer, want daar had ze geen debat met de PS, maar via Twitter, rechtstreeks richting Magnette. “U slaat de bal mis als u denkt dat ik niet voor mezelf kan denken. Ik heb geen enkele andere partij nodig om mijn eigen visie op migratie te bepalen. Ik werk aan een gecontroleerd en rechtvaardig migratiebeleid.”
• Ook de stelling van Magnette, dat er ‘dankzij’ zijn PS en Ludivine Dedonder (PS) op Defensie ineens 7.500 plaatsen waren bijgekomen, ontkrachtte de Moor fel: “Ik ben blij met de inzet van Defensie, maar beweren dat er plots 7.500 plaatsen werden vrijgemaakt is de waarheid verdraaien. De meeste van die plaatsen zitten al jaren in ons Fedasil-netwerk”, zo zette ze de PS-baas op z’n plaats.
• Opvallend dus: ook een combatieve de Moor, die het letterlijk had en bleef hebben over “fake news” bij de bewering dat er kinderen op straat moeten slapen, omdat haar diensten de instroom niet meer aankonden. Ze wees er vanmorgen op dat ook het nieuwe opvangcentrum in Jabbeke open was gegaan, en dat “ieder die dat wil, opvang kan krijgen”. Aan de Kern presenteerde ze een hele lijst met nieuwe plekken die Fedasil rond gaat krijgen: 500 extra, waardoor het totaal van opvangplaatsen stijgt naar 33.700 plaatsen. Het gaat om onder meer Genappe (244), Theux (100), Lommel (60) en Nonceveux (40). Met andere woorden: ze is bezig en het gaat vooruit.
• Dat blijft een gevaarlijke lijn, met oppositie én meerderheid die haar beiden openlijk tegenspreken. Komen daarbij de ngo’s. Vanmorgen stelde Tine Claus van Vluchtelingenwerk Vlaanderen botweg “dat al twee daklozen zijn overleden”, op Radio 1. “Het gaat niet om asielzoekers, maar het toont aan dat iedereen nu extra opvang nodig heeft.”
• Claus noemde bovendien de Heizel “geen volwaardige opvangplek, waar mensen nu nood aan hebben”. Ze wees erop dat niet alleen in Brussel er dakloze asielzoekers zijn: ook in Gent, Antwerpen en zelfs Sint-Niklaas en Brugge kampt men met opvangproblemen. Ze stelde dat er op dit moment 2.000 asielzoekers op de wachtlijsten van Fedasil staan, met gemiddeld 8 mensen per dag die effectief opvang krijgen waar ze recht op hebben.”
• Voor die kritiek van het middenveld blijft zelfs de MR niet ongevoelig. Ook Georges-Louis Bouchez (MR) roerde zich. Hij zette gisteren op de RTBF op zijn beurt druk op de Moor. “Geen enkel individu moet buiten slapen. We moeten de voor-opvang terug installeren, als tijdelijke maatregel, voor we de asielprocedure kunnen opstarten. En we moeten ook nog eens het beheer van de aanvragen versnellen om meer plaatsen vrij te maken.” Want ook de MR wil in deze zaak niet het verwijt krijgen “aan de verkeerde kant te staan”.

De essentie: Zo wordt asiel en migratie weer een nieuwe tikkende tijdbom voor Vivaldi.

• Vanmorgen zette Groen-vicepremier Petra De Sutter nog eens druk op het dossier. Daarbij herhaalde ze de eis van haar partijvoorzitter: “Als het een probleem is van gebouwen, kan er opgevorderd worden. En hetzelfde geldt met personeel. Op twee maanden tijd hebben we slechts 50 vrijwilligers gevonden bij de ambtenaren, dat is veel te weinig”, zo concludeerde ze.
• In oktober kwam er immers al een soort “noodplan” van Vivaldi om de gigantische instroom aan asielzoekers de baas te kunnen. Daarbij hoorde het vrijmaken van plekken bij Defensie, de PS dus, maar ook extra personeel vinden, via Ambtenarenzaken, bij Groen dus.
• Het is in die zin wel wat ironisch dat de groenen nu die “opvorderingen” bepleiten: het geeft de Moor alvast straks meer armslag, als dat er zou komen, om richting departementen van de PS en de groenen ook effectief te duwen.
• Maar bij de Moor werd het dossier vooral zo klein mogelijk gehouden: dat het vandaag op de Kern stond, was “al lang gepland”, en “het gaat om niet meer dan een stand van zaken, die de Moor zal geven aan de collega’s”, zo was te horen. De vraag is of dat vol te houden is, met de druk van binnen en buiten de regering.
• Vervelender is bovendien voor cd&v, maar evengoed de liberalen, dat met de huidige asielcrisis ook het debat over de regularisatie weer dreigt aangesneden te worden. Dat is politiek dynamiet voor deze coalitie.
• Een hongerstaking van sans papiers in het voorjaar en de zomer van 2021 dreigde toen Vivaldi te ontsporen: exact dezelfde coalitie van PS en de groenen eiste toen ook een regularisatieronde. Dat bleven toenmalige staatssecretaris Sammy Mahdi (cd&v) en kabinetschef de Moor toen weigeren. Ook toen klonk bij de PS dat “als er een dode zou vallen, ook de regering viel“, wat uiteindelijk wel niet werd hardgemaakt. Deze keer wil Magnette dat niet herhalen, maar de druk is er wel.

Opvallend overigens: Net nu wil N-VA het statuut van de Oekraïense vluchtelingen aanscherpen.

• Waarom zitten bij ons zo veel Oekraïense vluchtelingen zonder werk aan een leefloon, terwijl in Nederland liefst 80 procent van hen aan het werk is? Die statistieken zijn al langer een stok van de N-VA, om het federale beleid mee te slaan. Dat leefloon, dat de gemeentes via hun OCMW’s uitbetalen, wordt immers wel federaal vastgelegd. En de bevoegde minister, Karine Lalieux (PS) wil er niet op gaan beknibbelen, voor de Oekraïners.
• Maar dat is wat N-VA nu net wel wil: enkel nog ‘bed, bad, brood’, om ze zo snel mogelijk aan de slag te laten gaan, zo rakelen ze het dossier vandaag nog eens op in Het Laatste Nieuws. Via de Vlaamse regels zouden ze wel al een en ander scherp kunnen zetten: onder meer door hen te verplichten zich bij de VDAB in te schrijven.
• Maar om dat te kunnen moet men eerst federaal een zicht hebben op alle Oekraïners en hun werkzaamheidsgraad. En pijnlijk, die cijfers zijn er blijkbaar niet. Die zou men tegen januari bijeen krijgen. In Nederland heeft met wel cijfers: 80 procent van de Oekraïense vluchtelingen is aan het werk, in lijn met de algemene werkzaamheidsgraad in het land, die op 83 procent ligt. In België schreven 6.298 Oekraïense vluchtelingen zich in bij de VDAB, minder dan de helft heeft ondertussen al een job.
• Een van de oorzaken hierbij kan het leefloon zijn, dat Oekraïense vluchtelingen van de staat aangeboden krijgen. In Nederland krijgt elke asielzoeker zo’n 60 euro per week voor eten, kledij en andere persoonlijke uitgaven. In België krijgen alleenstaanden meer dan duizend euro per maand, samenwonenden ‘maar’ 730 euro.

Opnieuw: Alweer een actiedag dus, van de vakbonden.

• Vandaag opnieuw hinder op het spoor en de trams en bussen, want een nieuwe actiedag rond ‘koopkracht’, van de drie vakbonden. Op Zaventem is ook 60 procent van alle vluchten preventief geschrapt.
• De betoging, om naast de automatische indexering van de lonen meer koopkracht te eisen, is vanmorgen om 10 uur gestart aan het Noordstation. Al vorige maand, op 9 november, was er een vorige actiedag.
• Ze is een beetje zonder voorwerp, omdat de federale regering in de plaats van de vakbonden en werkgevers wél een akkoord sloot over de lonen. Dat hield geen verdere loonsopslag in, want dat zou in strijd zijn met de wet van ’96, die zegt dat de lonen niet sneller mogen stijgen dan de buurlanden. Die hebben geen automatische indexering van de lonen bij inflatie, wat maakt dat Belgische werkgevers de komende jaren veel meer loon gaan betalen dan hun concurrentie in de EU.
• Maar er kwam wel een mogelijkheid tot een extra cheque van 750 euro maximum, in sectoren die het goed deden en hun werkgevers extra willen vergoeden. De vraag is hoeveel er daarop zullen ingaan.
• Afwachten dus of de vakbonden veel volk op de been krijgen, zelf zwakten ze al een beetje de verwachtingen af. Zo stelde de ABVV-baas Thierry Bodson al dat omwille van de eindejaarsperiode “veel werknemers zich niet kunnen vrijmaken”. Een beetje een absurde redenering over een betoging, maar het zegt iets over de sfeer. 

Opgemerkt: Het moet nu wel echt eens gaan gebeuren, een Europees prijsplafond op energie. Maandag komen de ministers van Energie bijeen.

• De Europese top zorgde er gisteren voor dat de al chaotische ochtendspits in Brussel helemaal in de soep draaide, en krijgt nu de bal keihard in eigen gezicht gekaatst: door de staking op de luchthaven van Zaventem vreesden heel wat EU-regeringsleiders dat ze niet meer naar huis zouden geraken voor het weekend. Een vervroegd einde van de top dus, donderdagavond al. “Laat ons elke EU-top een staking organiseren”, lachte een aanwezige diplomaat tegenover Politico.
• Die top was “kort, maar constructief”, zo liet de Duitse bondskanselier Olaf Scholz optekenen. Er werd een nieuw, negende, sanctiepakket tegen Rusland afgeklopt, de inclusie van Kroatië in de Schengenzone en toetreding van Bosnië-Herzegovina tot de Unie werden op tafel gelegd, en uiteraard werd ook gepraat over het corruptieschandaal dat het Europees Parlement momenteel teistert.
• Maar hét thema dat de agenda al maanden beheerst, het Europees prijsplafond (of dynamische corridor) op gas, blijft maar uitgesteld worden, nu naar maandag, als de Europese ministers van Energie samenzitten. Scholz zelf noemde de materie “complex en zeer technisch”, zonder daarbij te zeggen dat het net Duitsland is dat die complexe materie al maanden tegenhoudt. Scholz wil vooral niet dat zo’n plafond de Duitse economie te veel belast, en ijvert daarom voor een bijzonder hoog, en in theorie bijna onhaalbaar, plafond. “Het plafond moet zo hoog zijn, dat ik hoop dat het nooit relevant wordt”, vertelde hij. Niet echt een goede maatregel om de energiecrisis, die serieus snijdt in het budget van de Europese burger, te beheersen.
• Ook op het menu: de nakende uitvlucht van techbedrijven, die aangemoedigd door 369 miljard dollar aan subsidies en belastingsvoordeel van de Verenigde Staten uit de Unie dreigen te vertrekken. “Komt wel in orde”, valt af te leiden uit de persbabbels van Scholz. En ook Frans president Macron gelooft dat ze er wel uitkomen met de VS. “In de komende weken willen we onderhandelen met onze partners in Washington”, liet Scholz weten aan de pers, waarna hij afsloot met een “Vrolijk kerstfeest en een een gelukkig Nieuwjaar”.
• In de marge van de top vond de Nederlandse premier Mark Rutte ook de tijd om zich uit te spreken over het voorstel van Zuhal Demir en haar N-VA om zowaar in Nederlandse kerncentrales te gaan investeren. Nederland wil namelijk tegen 2035 twee nieuwe kerncentrales bouwen in Borssele, een dorpje in Zeeland waar nu al de enige kerncentrale van het land staat. Demir stelde voor dat Vlaanderen mee zou stappen in die centrales, en opent daarvoor deze maand nog de gesprekken met de Nederlandse minister van Energie, Rob Jetten. De uitspraken van Demir bereikten ook Rutte, die schertsend verkondigde “dat alle geld altijd welkom is. U kent ons Nederlanders”.

Opvallend: De andere beschuldigden in Qatargate zouden bekentenissen hebben afgelegd over Marc Tarabella (PS).

• Slecht nieuws voor de Franstalige socialisten, wat iedereen wel al een beetje voelde aankomen, gezien de ‘positieve’ commentaar die het Europarlementslid had gegeven over Qatar en de Wereldbeker in de pers: PS’er Marc Tarabella zou ook geld aanvaard hebben.
• Dat is ten minste waar andere beschuldigden in Qatargate (of Qatar/Marokko-gate, want ook dat laatste land zou zakken omkoopgeld geleverd hebben) het over zouden gehad hebben, tegen de speurders. Uit lekken rond het onderzoek, die doorgaans nogal betrouwbaar zijn in Le Soir, zou blijken dat één van de spilfiguren, de man van Europees Parlementslid Eva Kaili, de Italiaan Francesco Giorgi, Tarabella aan de galg heeft gepraat.
• Als dat klopt, dreigt een nieuw drama voor de PS: één van hun kopmensen wordt dan helemaal meegesleurd in een omkoopschandaal. Eerder kondigde de PS-top al aan dat als zou blijken dat Tarabella ook maar één euro heeft genomen hij “meteen uit de partij wordt gezet”.
• Het schandaal blijft ondertussen voor internationale headlines zorgen, met het Belgische gerecht in een sterrenrol. Maar ondertussen kan de Griekse Kaili, die in de cel zit in Haren, wel niet voor de rechtbank verschijnen: in de gloednieuwe gevangenis is ondertussen een staking uitgebroken, omdat men vindt dat men onderbemand is. Geen transport dus voor Kaili. Hoe Belgisch. 

Genoteerd: Komt Thierry Baudet naar Vlaanderen?

• In Nederland lijkt z’n ‘Forum Voor Democratie’ al behoorlijk wat lucht uit de ballon kwijt, maar tegelijk blijft Thierry Baudet wel aandacht afsnoepen op extreemrechts van onder meer de PVV van Geert Wilders.
• En kijk, de man kondigt in z’n Forum inside, een praatkanaal op YouTube van zijn partij, aan dat hij “bezig is om Forum Voor Democratie in Vlaanderen op te richten.”
• “Ik kom zelf onwijs graag in Vlaanderen. Ik heb enorme liefde voor de mensen daar, voor de architectuur, voor de lifestyle, voor de tradities en de geschiedenis. Ik geloof dat ook daar ruimte is voor een FVD. We zijn zo uniek”, zo stelde Baudet op z’n kanaal.
• Opvallend genoeg onderstreepte hij daarbij z’n goede banden met de top van Vlaams Belang, die hij dan toch concurrentie zou gaan aandoen. Zo noemde hij Tom Van Grieken een “heel goede vent”, en werd Dries Van Langenhove zelfs een “fantastische kerel”.
• Maar tegelijk onderlijnde hij ook dat Vlaams Belang toch wel meer zoals de PVV van Wilders is en zijn partij “breder en dieper gaat”. Hij heeft er alvast een “supergoed gevoel bij”.
• Vraag is of er zo op uiterst rechts werkelijk iets kan ontstaan, naast Vlaams Belang. Het was de expliciete vrees van Van Grieken, om dat te vermijden, waardoor hij destijds Van Langenhove binnenlijfde bij Vlaams Belang, meteen als lijsttrekker. Die laatste had met zijn Schild & Vrienden al een soort parallelle organisatie gebouwd, die onder meer op ethisch vlak toch een stuk conservatiever was dan het Belang, zo getuige zijn houding over de LGBTQ-gemeenschap en diens rechten.
• Met de komst van Baudet krijgen Vlaams Belangers wel plots een uitwijkoptie, als het tenminste een ernstig project wordt. In Nederland liepen al een pak mensen weg uit het politieke project van Baudet.

Met bijdragen van Kasper Goossens.