“We zien in deze dossiers dat afrekeningen plaatsvinden waarbij mensen worden onthoofd, in stukken gesneden, folterkamers… Dat gebeurt bij ons. Niet elders. Wat we ook zien is dossiers waarmee corruptie gemoeid is binnen het gerechtelijk apparaat en de politie. Infiltraties. Eens er veel geld mee gemoeid is wordt alles zeer gewelddadig.” 

De maffia neemt ons land over. Het zijn de woorden van Ignacio de la Serna, de voorzitter van het college van procureurs-generaal van ons land. Franstalige media besteedden er vorige week veel aandacht aan. De la Serna was vrijdagavond ook nog eens te gast in het tv-programma Déclic op de RTBF. Daar zette hij zijn woorden nog eens kracht bij.

Volgens de magistraat zijn bepaalde arrondissementen in de strijd tegen de zware en georganiseerde criminaliteit niet meer in staat de nodige middelen te mobiliseren om hun onderzoeken uit te voeren. Hij noemt Antwerpen en Brussel bij naam. De la Serna pleit voor een dringende en grootscheepse herfinanciering van het ministerie van Justitie naar Nederlands model. 

In Antwerpen en Brussel bijvoorbeeld, kunnen procureurs-generaal niet langer volgen en moeten ze keuzes maken waar het zware criminaliteit betreft. “Dat dossier laten we vallen, omdat we geen middelen hebben, opdat we andere dossiers beter kunnen opvolgen.” “Sommige dossiers van zware, georganiseerde misdaad worden ongemoeid gelaten.” Dat is nooit eerder gebeurd.

Het dossier “Sky ECC”

De la Serna komt ook uitvoerig terug op het “Sky ECC”-dossier. Dat is de chat-applicatie van Sky Global, een Canadese aanbieder van versleutelde smartphones. De app laat gebruikers toe op versleutelde wijze met elkaar te communiceren.

Begin 2021 slaagden de Belgische en Nederlandse politie erin de code te kraken en de uitwisseling van versleutelde berichten live mee te lezen. In maart 2021 werden bij politieoperaties in beide landen honderden mensen opgepakt. Ook geld en drugs werden in beslag werden genomen. Volgens de la Serna leverde dat tot nu toe de inbeslagname van 91 ton cocaïne op, met een straatwaarde van 4,5 à 5 miljard euro. 2.400 verdachten zijn toen geïdentificeerd, waarvan slechts 62 procent bekend was bij de gerechtelijke diensten.

De maffia, wie heeft daar last van?

Maar volgens de la Serna zijn de data die de politie kon buitmaken zo groot dat “500 extra politiemensen nodig zijn om de verschillende pistes te onderzoeken waarover we nu beschikken”. Er is ook nog al het andere werk, aldus de voormalige procureur-generaal van Bergen (Mons). Witwassen van geld, fiscale fraude, witteboordencriminaliteit, economische delicten,… “Het probleem is dat het onderwerp van de maffia politiek weinig interessant is”, zegt de la Serna. “Verkeersveiligheid, winkeldiefstal, dat zijn zaken die zichtbaar zijn. Die leveren politici stemmen op. … De maffia, wie heeft daar last van? Enkel de meest kansarme mensen.” 

Zoals ook burgemeester Bart De Wever eerder al liet opmerken is in Antwerpen nu elke laag van de samenleving besmet. De injectie van contant geld die vanuit de drugswereld in de  economie van de stad wordt geïnjecteerd heeft een ontwrichtend karakter. De samenleving wordt onder druk gezet, aldus De Wever. “Slecht geld verdrijft goed geld”, zegt hij. “Het jaagt eerlijke mensen weg.”

Drugsgeld wordt volgens de la Serna opnieuw in de samenleving gerecycleerd via nachtwinkels, kleine buurtwinkels en andere. “De maffia destabiliseert een volledige samenleving. Er wordt bedrogen, opgelicht, gedreigd, bedreigd etc. Maar die maffia blijft vaak onzichtbaar. Dealers en ander kleine garnalen worden gevat. Maar steek die in de gevangenis en ’s anderdaags is er iemand anders. Twee of drie niveaus hogerop raken, dat is het echte werk en ook het moeilijkste.”

“Wat De Wever doet is een belangrijke strategische fout”

De la Serna toonde zich zeer sceptisch tegenover het beleid van de Antwerpse burgemeester Bart De Wever, die de drugsmaffia wil aanpakken door meer lokale politie in te zetten. “Dat is een belangrijke strategische fout. Denken dat je dit soort criminaliteit kan bestrijden door lokale politieagenten in te zetten, neen… Het is niet haar rol en ze wordt er niet voor opgeleid. Er is een Albanese maffia actief, een Colombiaanse, een Italiaanse… Kleine buurtdealers oppakken moet uiteraard, maar dit soort organisaties aanpakken vergt professionals. Dat moet op federaal, zelfs internationaal, liefst Europees niveau gebeuren. “

De la Serna pleit voor een forse verhoging van de investeringen in de federale gerechtelijke politie. Er is volgens hem nood aan 500 extra manschappen en 35 miljoen euro per jaar. (De federale politie heeft een budget van 1 miljard euro per jaar.)

Politiek begrijpt het niet

Op de vraag waarom de overheid niet de nodige maatregelen neemt om meer middelen in te zetten, antwoordt de la Serna dat politici veel beloven, maar weinig doen. Ook het feit dat de politie zowel met de minister van Justitie als met de minister van Binnenlandse Zaken te maken heeft, maakt dat er niemand echt verantwoordelijk is.

“Mochten we het geld dat bij drugsrazzia’s wordt buitgemaakt worden ingezet om de federale politie uit te breiden, dan zouden we altijd winnen, maar de politiek heeft dat nog niet begrepen.”

De procureur verwijst tenslotte naar Nederland, dat een investeringsplan van 1 miljard euro heeft om de zware en georganiseerde misdaadcriminaliteit tegen te gaan.

(jvdh)