De regering-De Wever wil met behulp van datamining fiscale fraude opsporen. De Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) noemt dat plan een bijzonder verregaande inmenging in de privacy.
Key takeaways
- De GBA noemt de plannen van de regering-De Wever om datamining toe te passen op het register met bankrekeningen een bijzonder verregaande inmenging in de privacy, waarvoor de noodzaak ontbreekt.
- “De stellers van het ontwerp slagen er niet in de noodzakelijkheid en proportionaliteit van deze maatregel afdoende te onderbouwen”, klinkt het.
- Sommige landen maken al gebruik van datamining en aanverwante technologieën zoals machine learning en kunstmatige intelligentie (AI) om de belastingaangiften te controleren.
Context: De fiscus kan vandaag bij een vermoeden van fraude het Centrale Aanspreekpunt (CAP) van de Nationale Bank raadplegen. Die databank bevat alle saldi van bankrekeningen en verzekeringscontracten van Belgen.
- De regering-De Wever wil nu via een programmawet die databank verder uitbreiden met onder meer de saldi van buitenlandse rekeningen, individuele effectenrekeningen en cryptorekeningen.
- Maar daar stopt het niet. Het is ook de bedoeling dat een groep dataminers, aangeduid door de minister van Financiën, het CAP kunnen gebruiken voor anonieme data-analyses. Als die datamining een verhoogd risico aanduidt in een dossier, zou een ambtenaar een onderzoek kunnen starten.
Privacywaakhond schiet met scherp op plannen van regering-De Wever
In het nieuws: De Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA), de overheidswaakhond die toeziet op de bescherming van de privacy, is een advies zeer scherp voor de plannen van de federale regering. Dat meldt De Tijd.
- Volgens de privacywaakhond is het voornemen om de CAP-gegevens integraal over te nemen in het datawarehouse van de FOD Financiën met het oog op datamining en -matching een bijzonder verregaande inmenging in de rechten en vrijheden van de betrokkenen. “De stellers van het ontwerp slagen er niet in de noodzakelijkheid en proportionaliteit van deze maatregel afdoende te onderbouwen”, klinkt het.
- De GBA wijst er ook op dat de waarborgen voor belastingplichtigen worden uitgehold. Die waarborgen houden in dat er eerst een vermoeden van fraude moet zijn voordat de toegang tot het CAP mogelijk is.
- Voorts heeft de privacycommissie ook kritiek op het feit dat data uit het CAP gekopieerd zullen worden naar een anonieme databank voor de dataminers bij de FOD Financiën.
Aanpassing van de wet?
Vooruitblik: Hoe zal de regering-De Wever reageren op het niet-bindende advies van de GBA?
- Ze kan bijvoorbeeld de wet aanpassen en haar keuzes bijkomend argumenteren. Volgens Charlotte Lardenoit, fiscaal advocate bij Sansen International Tax Lawyers, zal dat niet voldoende zijn.
- “Er valt bijvoorbeeld niet te remediëren aan de conclusie van de GBA dat de voorziene datamining naar zijn proactieve aard niet verzoenbaar is met het reactieve doel dat kenmerkend is voor het CAP”, laat ze in een reactie aan De Tijd weten.
- De regering kan ook beslissen niet in te grijpen, maar dan hebben burgers mogelijk munitie om klacht in te dienen als ze geconfronteerd worden met een controle die voortkomt uit de data-analyse.
Voorbeelden uit andere landen
Opgemerkt: Sommige landen maken al gebruik van datamining en aanverwante technologieën zoals machine learning en kunstmatige intelligentie (AI) om de belastingaangiften te controleren.
- De Nederlandse Belastingdienst gebruikt bijvoorbeeld risicoselectiemodellen en data-analyse om afwijkende belastingaangiften te detecteren. Al durft dat ook eens fout lopen. Denk bijvoorbeeld aan de beruchte toeslagenaffaire, waarbij tienduizenden ouders ten onrechte forse boetes moesten betalen.
- Sindsdien is het toezicht op het gebruik van algoritmes en risicoselectie door de fiscus flink verscherpt.
- De Amerikaanse belastingdienst IRS implementeert dan weer AI om belastingontduiking bij grote bedrijven en rijke individuen aan te pakken, met bijzondere aandacht voor bedrijven met activa van meer dan 10 miljard dollar.
Wil je op de hoogte blijven van alles wat er zich afspeelt in de financiële wereld? Niels Saelens, een journalist met een passie voor financiën, volgt alles op de voet op. Via deze link kan je je inschrijven op zijn dagelijkse nieuwsbrief.
