De essentie: De Graandeal legt Poetin zelf geen windeieren. Aan de vrije doorgang van Oekraïense schepen hingen ook voordelen voor Rusland zelf.

• Een deal afsluiten waarbij slechts één van beide partijen baat heeft, zou wel zeer slecht onderhandeld zijn. In ruil voor de vrije doortocht van graanschepen, tekende Rusland ook een overeenkomst met de VN, dat de export van Russisch graan en kunstmest moest verzekeren. Ook probeert Rusland, door goed mee te werken met de Graandeal, ervoor te zorgen dat het Westen de sancties wat verlicht. Zo kunnen goederenschepen gemakkelijker hun weg vinden naar Russische havens.
• Uiteraard zorgt meer handel voor meer geld. Dat geld vloeit echter bijna uitsluitend naar de United Grain Company, een bedrijf dat het monopolie heeft op de export van graan. UGC is grotendeels (50 procent plus één aandeel) in handen van de Russische overheid, via het federaal agentschap voor het beheer van staatseigendom, Rosimushchestvo. De bevoegde minister van economische ontwikkeling, Maxim Reshetnikov, is een slippendrager van Sergej Sobjanin, de burgemeester van Moskou, die op zijn beurt weer een luitenant van Poetin is.

De details: De andere helft van het bedrijf is minstens zo belangrijk. Daar zijn het drie mannen die de koek delen, en die stuk voor stuk van belang zijn voor Poetin.

• De overige aandelen van UGC, 50 procent min één aandeel, zijn in handen van Demetra Holding, een investeringsfirma. Die is dan weer grotendeels in handen van VTB Bank (50,01 procent). Investeringsbedrijf Marathon Group (24,99 procent) en Agronova (25 procent) bezitten de rest.
• VTB Bank is een van Ruslands grootste banken en voor 90 procent in handen van de Russische overheid. De toezichtsraad van het bedrijf wordt voorgezeten door Anton Siloeanov, de huidige minister van Financiën en voormalig vice-premier van Rusland, onder presidenten Poetin en Medvedev.
• Agronova is in handen van Taimoeraz Bolloev, de voormalige topman van brouwerij Baltika en Olimpstroy, een staatsbedrijf dat de bouw van de faciliteiten voor de Olympische Spelen in Sotsji moest overzien. Nu is Bolloev vooral de CEO van BTK Holding, waarmee hij investeert in heel wat fabrikanten van kledij. Zo goed als alle uitrustingen van het Russische leger komen van bedrijven van Bolloev, wat hem de bijnaam “De klerenbaron” opleverde.
• De belangrijkste aandeelhouder heeft de minste aandelen in handen: Marathon Group, een bedrijf opgericht en geleid door Alexander Vinokoerov. Hij is niet zomaar een oligarch: Alexander trouwde namelijk met Ekaterina, de dochter van Sergej Lavrov. Die laatste is al sinds 2004 de Russische minister van Buitenlandse Zaken, een van Poetins nauwste bondgenoten in het Kremlin.
• Het mag niet verbazen dat de voordelen die Rusland haalt uit de graandeal, goed van pas komen bij enkele belangrijke mensen rond Poetin. Door hun positie te versterken, blijft hij zelf ook steviger in het zadel zitten.

(as)