In het nieuws: Russisch autocraat Vladimir Poetin heeft een decreet ondertekend dat de levering van ruwe olie en afgeleide producten verbiedt aan landen die zich aan de door de G7 ingestelde prijsplafondmaatregel houden. Eerder had hij nog gealludeerd op het feit dat een dergelijk verbod in de steigers stond.

• Het presidentieel decreet, met een clausule die Poetin in staat stelt het verbod in bijzondere gevallen op te heffen, “treedt in werking op 1 februari 2023 en geldt tot 1 juli 2023″, zo bericht het persagentschap Reuters.
• De bepaling verscheen direct op de website van het Kremlin, en werd ingekleed als een directe reactie op “onvriendelijke en met het internationaal recht strijdige acties van de Verenigde Staten en buitenlandse staten en internationale organisaties die zich bij hen aansluiten”.
• “Leveringen van Russische olie en olieproducten aan buitenlandse entiteiten en personen zijn verboden, op voorwaarde dat in de contracten voor deze leveringen direct of indirect het gebruik van een mechanisme voor de vaststelling van maximumprijzen wordt overwogen”, klinkt het nog.
• “Het ingestelde verbod geldt voor alle leveringsstadia tot aan de eindafnemer.”

Alleen olietransport via de zee

Context: De G7-landen (Canada, Duitsland, Frankrijk, Italië, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten) plus de EU en Australië zijn overeengekomen dat ze alle verkopen van Russische olie gaan blokkeren als de prijs 60 dollar per vat of meer bedraagt. Zij zien het als een manier om de Russische oorlogsmachine uit te hongeren.

• Concreet zullen Rusland en derde landen bij overschrijding van het prijsplafond geen gebruik kunnen maken van olietankers, verzekeringen en financiële contracten uit de G7. De belangrijkste spelers in de maritieme oliehandel bevinden zich in Europa.
• Het gaat alleen om olietransport via de zee. Olie-export via pijpleidingen op land worden dus niet geviseerd.
• Het plafond is echter niet te laag, zodat Rusland olie kan blijven oppompen. De Russische olieproductie mag namelijk niet worden geraakt; zo zouden de wereldprijzen kunnen klimmen. Volgens Brussel zal het ingevoerde mechanisme “de markten helpen stabiliseren” en “rechtstreeks ten goede komen aan opkomende economieën en ontwikkelingslanden”.

“Diplomatieke en politieke vuist richting G7 en EU”

De analyse: Volgens sommige experts zal het plafond weinig onmiddellijke gevolgen hebben voor de huidige olie-inkomsten van het Kremlin.

• Uit voorlopige cijfers vorige week bleek dat na de invoer van de strafmaatregelen de Russische olietransport over zee zowat halveerde. En gisteren wierp de Russische minister van Financiën, Anton Siluanov, op dat door het olieprijsplafond het begrotingstekort van Rusland­ volgend jaar hoger kan oplopen.
• Maar: Rusland wou sowieso geen zakendoen met landen die het prijsplafond hanteren, en sloeg in plaats daarvan een schaduwvloot olietankers in, om zijn olie onder de radar te leveren aan landen als India, China en Turkije. Die zijn grotere afnemers van het Russische zwarte goud geworden nu het Westen zich heeft teruggetrokken.
• “Daardoor heeft Rusland tot nu amper last ondervonden van het prijs­plafond”, zo werpt Moniek de Jong (post-doctoraal onderzoeker energiebeleid aan de UGent) op in De Standaard.
  • “Op de langere termijn kan dat mogelijk beginnen pijn te doen, maar ook dat is verre­ van duidelijk. Door toch al een exportverbod af te kondigen, wil Poetin vooral­ een diplomatieke en politieke vuist maken richting de G7 en de EU. Hij hoopt hen op deze manier te kunnen raken.”

De marktprijs, nu: Russische Oeral-olie handelde vandaag boven 56 dollar per vat, net onder het prijsplafond.

• Poetin, die de G7-maatregel eerder “dom en voorbarig” noemde, merkte op dat de Russische olievariant sowieso al werd verkocht aan een lager tarief dan Brent, de wereldwijde benchmark.

(kg)