In het nieuws: Turkije lijkt duidelijker kant te kiezen, Poetin verliest nog een bondgenoot.

• De gedaantewisseling van Erdogan startte vrijdag, tijdens een ontmoeting met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Beide bespraken de graandeal, die Poetin probeerde op te blazen. Hij was niet akkoord met de bepalingen, die volgens het Kremlin niet worden nagekomen door het Westen. Veel details gaf hij daarbij niet.
• Na afloop gaf Erdogan mee dat de graandeal hoe dan ook zou worden voortgezet, met of zonder Rusland. De bescherming van de graanschepen zou verzekerd worden door Turkse marineschepen. Als Rusland vervolgens beslist deze aan te vallen, kan Turkije artikel 5 van het NAVO-verdrag inroepen. Dat houdt in dat een aanval tegen één lidstaat er een tegen allen is, en dat kan leiden tot een interventie van de NAVO in de oorlog. De kans dat Poetin dit riskeert is bijzonder klein.
• In de marge van die graandeal besliste Turkije, samen met Oekraïne, om strijders van het Azov-bataljon op een vlucht te zetten richting Oekraïne. De soldaten, waaronder commandant Denys Prokopenko, werden na de strijd om de Azovstal-fabriek in Marioepol krijgsgevangen genomen door de Russen. Op 21 september 2022 werd hij, samen met 214 anderen geruild tegen 55 Russen en pro-Russen, waaronder de Oekraïense oligarch Viktor Medvetsjoek, een nauwe vriend van Poetin.
• Als onderdeel van de deal zouden de strijders van het Azov-bataljon naar Turkije trekken, waar ze van hun verwondingen zouden genezen en op krachten komen. De deal was dat ze pas als de oorlog was afgelopen konden terugkeren naar Oekraïne. Erdogan en Zelensky beslisten daar echter anders over: in een video die Zelensky zaterdag verspreidde, kondigde hij aan dat hij vijf Azov-strijders zou meenemen naar Oekraïne.

Ook nog: De move van Erdogan blijft echter niet beperkt tot de graandeal en bijhorende bepalingen.

• Zo zette Erdogan ook de deur open naar NAVO-bondgenootschap voor Oekraïne. Dat verklaarde hij na afloop van de ontmoeting met Zelensky, op de gezamenlijke persconferentie. “Oekraïne verdient het NAVO-lidmaatschap”, zo vertelde Erdogan daar. Een nieuwe klap in het gezicht van Poetin, die de nauwere banden tussen het land en de NAVO net aanhaalde om zijn invasie te legitimeren. Steeds meer landen in Oost-Europa hebben trouwens het Oekraïense lidmaatschap goedgekeurd, maar hiervoor is unanimiteit nodig. Verwacht wordt dat de westerse landen, met de VS als voornaamste factor, het lidmaatschap pas goedkeuren eens de oorlog ten einde is.
• De derde en voorlopig laatste tackle van Erdogan heeft dan weer te maken met de industrie: Oekraïne en Turkije tekenden een intentieverklaring om een gezamenlijke fabriek en productielijn op te starten voor drones. Eerder raakte al bekend dat twee Oekraïense defensiebedrijven drie nieuwe deals tekenden met de Turkse dronefabrikant Baykar. Dat bedrijf zou zelf een fabriek bouwen in Oekraïne, zo bevestigde Oekraïens ambassadeur in Turkije Vasyl Bodnar in augustus vorig jaar.

(nd)