De essentie: Holsether zei in een interview met de BBC – dat gehouden werd in de marge van het World Economic Forum in Davos – dat landen hun afhankelijkheid van Rusland moeten verminderen. 

• In het interview verwees de Noor specifiek naar de productie van kunstmest. Rusland is namelijk een belangrijke exporteur van stikstofhoudende meststoffen en chemicaliën die gebruikt worden bij de productie daarvan. Echter heeft de oorlog in Oekraïne wereldwijd voor serieuze bevoorradingsproblemen gezorgd en de prijs van aardgas, dat essentieel is voor de productie van meststoffen, opgedreven.
• Als gevolg hebben de wereldprijzen van meststoffen recordhoogten bereikt. Boeren werden hierdoor gedwongen de voedselprijzen te verhogen, waardoor consumenten wereldwijd onder druk komen te staan.
• “Poetin gebruikt naast energie ook voedsel als een wapen”, aldus Holsether aan de BBC. “Rusland is ’s werelds grootste exporteur van kunstmest, dus het zal wereldwijde gevolgen hebben. Er is behoefte aan Russische kunstmest om de mondiale voedselproductie op peil te houden”, zei hij.
• De zorgen van Holsther worden gedeeld door Kristalina Georgieva, directeur van het Internationaal Monetair Fonds. “De wereld moet haar aandacht richten op meststoffen, omdat we zien dat de verhoogde prijzen een serieuze bedreiging vormen voor de voedselproductie en dus de voedselprijzen”. Ze voegde eraan toe: “De prijzen van meststoffen blijven zeer hoog. De productie van ammoniak (dat wordt gebruikt om kunstmest te maken, red.) in de Europese Unie is bijvoorbeeld dramatisch gedaald. Dit alles hangt natuurlijk samen met het effect van de Russische oorlog op de gasprijzen en de beschikbaarheid van gas”.

“Krachtig wapen”

De achtergrond: Onderwijl heeft Rusland vorig jaar zijn voorraad meststoffen voor binnenlands gebruikt vergroot. Ook verminderde het land de export van dergelijke producten, wat leidde tot verhoogde prijzen op de wereldmarkt.

• Rusland produceert ook grote hoeveelheden potas en fosfaat, belangrijke ingrediënten van meststoffen. Holsether noemt de controle van Rusland op het gebied van deze ingrediënten een “krachtig wapen”. Hij wees erop dat de helft van de wereldvoedselproductie afhankelijk is van kunstmest en dat Europa moeilijk alternatieve leveranciers weet te vinden. 

Einde van goedkoop voedsel

Landbouwareaal: Vorige week meldden onderzoekers van de Universiteit Edinburgh dat de sterk gestegen kosten van meststoffen, de voedselproductie op de lange termijn zullen schaden. Onderzoeker Peter Alexander zei dat als gevolg van een tekort aan meststoffen het landbouwareaal flink vergroot zal moeten worden, om aan de wereldwijde vraag naar voedsel te kunnen blijven voldoen.

• “Dit zou ernstige gevolgen hebben voor de ontbossing, de biodiversiteit en de koolstofuitstoot”, aldus Alexander. “Dit zou het einde kunnen betekenen van een wereldomspannend landbouwmodel, met als gevolg het verdwijnen van goedkoop voedsel”. 
• Hoewel bijna iedereen de gevolgen daarvan zal voelen bij zijn wekelijkse boodschappen, zullen de armste mensen in de samenleving het hardst worden getroffen.
• “Hoewel de meststofprijzen dalen na de pieken van eerder dit jaar, blijven ze hoog en dit kan nog steeds leiden tot een aanhoudend hoge voedselprijsinflatie in 2023”, zegt Alexander.
• Volgens de Afrikaanse Ontwikkelingsbank kampt het continent met een tekort van zeker 2 miljoen ton meststoffen, dankzij de hoge marktprijs. Dit betekent dat er minder zelf geproduceerd voedsel beschikbaar is, op een moment dat de regio deze het hardst nodig heeft.

(ns)