Frankrijk heeft de aanhouding van Pavel Durov verlengd. Durov is de CEO van het sociale mediaplatform Telegram. Het bedrijf beweert dat Durov niets te verbergen heeft, maar daar denkt het Franse gerecht anders over.

Wat vooraf ging: Pavel Durov werd zaterdagavond gearresteerd op de luchthaven van Le Bourget, nabij Parijs. Frankrijk had een aanhoudingsbevel tegen hem uitgevaardigd. Het land voert aan dat Durov mee verantwoordelijk is voor het feit dat Telegram heel wat Europese regels zou overtreden.

• De berichtendienst Telegram is de Russische tegenhanger van WhatsApp. Je kunt er versleutelde berichten naar elkaar sturen. Pavel Durov richtte het bedrijf samen met zijn broer Nikolaj op in 2013. In 2006 hadden ze al het platform VK gesticht, vergelijkbaar met Facebook.
  • In 2014 besloot Durov weg te gaan uit Rusland, omdat hij druk ervaarde van de Russische overheid om de oppositie op VK aan banden te leggen. Hij verhuisde naar Dubai. Telegram heeft daarom ook daar zijn hoofdzetel. Durov werd geboren in Rusland, maar heeft naast de Russische ook de Franse en de Emiraatse nationaliteit.
• Toch wordt ook Telegram in de gaten gehouden. De Franse nationaliteiten en de Europese Unie merken op dat het platform een broeihaard is van illegale activiteiten, gaande van drugshandel, fraude en cyberpesten tot georganiseerde misdaad en het promoten van terrorisme.
• Dat kan allemaal omdat Telegram niet grondig gemodereerd wordt. Frankrijk vindt dat een reden om Durov mee verantwoordelijk te stellen voor de misdaden die plaatsvinden op zijn platform. Bovendien deelt Telegram maar weinig informatie met de Franse veiligheidsdiensten en het gerecht.

“Absurd”

In het nieuws: Omdat de aantijgingen serieus zijn, verlengt Frankrijk de aanhouding van Pavel Durov.

• Het is voorlopig niet bekend waarom Durov naar Frankrijk reisde. Hij wist dat de kans reëel was dat hij opgepakt zou worden. Mogelijk voelde hij “een gevoel van straffeloosheid”, beweren Franse kranten die bronnen hebben die dicht bij het onderzoek staan.
• Volgens Le Monde heeft de Franse onderzoeksrechter genoeg grond gezien om Durovs aanhouding te verlengen, met 96 uur. Daarna moet Durov ofwel vrijgelaten worden of in staat van beschuldiging gesteld worden. Als dat laatste volgt, dan wordt hij in Frankrijk in voorhechtenis gehouden.

De reactie van Telegram: Het platform ziet niet in wat er fout kan zijn.

• “Pavel Durov heeft niets te verbergen, hij reist regelmatig naar Europa”, reageert Telegram. Het volgt de redenatie van het Franse gerecht niet. “Het is absurd om te zeggen dat een platform of zijn baas verantwoordelijk is voor mistoestanden. Telegram voldoet aan de Europese wetten, waaronder de verordening inzake digitale diensten, en de moderatie gebeurt volgens wat standaard is in de industrie”.
• Daarbij verwijst Telegram naar de Digital Services Act (DSA), een EU-wetgeving die de verantwoordelijkheden van techbedrijven oplijst. Onder meer Meta, Apple en X komen geregeld in in het nieuws omdat de EU vindt dat ze meer inspanningen moeten doen. Telegram doet genoeg, vindt de dienst zelf. “We wachten op een snelle oplossing van deze situatie. Telegram staat aan jullie kant”, laat het weten.

Steunbetuigingen van Musk en Snowden

Andere reacties: De Russische overheid en een hele hoop prominenten laten van zich horen.

• Door de Russische nationaliteit van Pavel Durov ziet Rusland hem als staatsburger. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken nam contact op met de ambassade in Frankrijk, en heeft “onmiddellijk de stappen ondernomen die in dergelijke gevallen vereist waren om de situatie op te helderen, ook al was er geen verzoek gestuurd door de vertegenwoordigers van Durov”. De ambassade zelf zegt dat de Fransen niet meewerken met de Russische diplomaten en wil van het Franse gerecht weten waarom Durov nu exact wordt aangehouden. Op die manier wil de ambassade Durovs rechten beschermen.
• Ondertussen komen er steunbetuigingen van prominente figuren die protesteren tegen wat zij noemen ‘de inperking van de vrijheid van meningsuiting’. Het gaat dan met name om een aantal conservatieve figuren.
  • Zo postte X-eigenaar Elon Musk clips van een interview met Pavel, afgenomen door de conservatieve talkshowhost Tucker Carlson. “#FreePavel”, schreef hij erbij.
  • Robert F. Kennedy Jr., die eerst Amerikaans presidentskandidaat was maar zich vorige week achter Donald Trump schaarde, liet weten dat “de nood om de vrijheid van meningsuiting te beschermen nog nooit zo dringend was”.
  • De Italiaanse vicepremier Matteo Salvini sloot zich daarbij aan, en postte op Facebook: “In Europa worden we nu gecensureerd. Lang leve de vrijheid, van denken en spreken. Wie is de volgende die het zwijgen wordt opgelegd? De geweldige (en lastige) Eon Musk?”.
  • Klokkenluider Edward Snowden vindt dat Frankrijk z’n boekje te buiten gaat. Het land “verlaagt zich tot het niveau van het nemen van gijzelaars als manier om privécommunicatie in handen te krijgen.” De arrestatie van Pavel Durov is volgens Snowden “een aanval op de basis-mensenrechten van vrijemeningsuiting en vereniging”.