Er is geen plek waar geen mensen zijn. Geen gebouwen. Waar de natuur, de lucht en het water puur zijn, waar de dieren nog hun gang kunnen gaan. Het is de plaats waarvan Darwin ondersteboven was. Waar je gletsjers ziet, door fjorden vaart en waar pinguïns je nieuwsgierig komen aankijken.
Caroline Verstraete (tekst) en Mike Louagie (foto’s) vlogen naar Ushuaia en vaarden vijf dagen door de Chileense fjorden en Patagonië.
Voor ‘het einde van de wereld’ moet je reizen. Van Brussel naar Buenos Aires, en van daaruit naar Ushuaia. Maar dat is het zeker waard. En een paar dagen in de Argentijnse hoofdstad doorbrengen voor je verder gaat, maakt het nog fijner.
Een goeie inleiding hier is de gratis wandeltocht, die eindigt op het Recoleta-kerkhof, waar de voormalige first lady Eva Perón begraven ligt. De verschillende musea en het cultureel centrum zijn zeker ook de moeite, net als een wandeling door de authentieke wijk San Telmo, of een tangovoorstelling bij Café Tortoni.
Maar goed, onze bestemming is Ushuaia, de zuidelijkste stad ter wereld. Die heeft een hele andere ‘look & feel‘ dan Buenos Aires, trouwens. Als je wilt weten hoe een stad zonder bouwvoorschriften eruitziet, dan ben je hier op de goeie plek. Ze zullen niet meteen met een of andere architectuurprijs aan de haal gaan, maar wat is deze plaats in Argentinië een boeiend verhaal!
Een gids vertelt ons hoe eind 19de eeuw de Argentijnen hier op dit eiland Vuurland een gevangenis bouwden. De ideale plek, omdat vluchten er zo goed als onmogelijk was. Het zijn deze gevangenen die uiteindelijk de stad hebben gebouwd. De oude gevangenis is er nog steeds en werd ingericht als museum. De cellen van toen zijn vandaag expositieruimte en het geven van een perfecte inleiding op het verhaal van de inheemse bevolking, de gevangenistijd en uiteraard ook op Ushuaia als basis voor heel wat ontdekkingsreizigers.
Kortom: dit is dé plek om een expeditiecruise te starten.
Australis
Onder het oog van de vele, moedige ontdekkingsreizigers die hier vandaag als standbeelden over het water uitkijken, gaan we zelf aan boord van de ‘Ventus Australis’.
En hoewel de expedities van toen niet te vergelijken vallen met de luxe waarin we vandaag reizen, is er toch een punt van overeenkomst: de opwinding van het ontdekken, het uitkijken naar het onbekende… Dat doen we allemaal. En daarvoor zijn wij in handen van mensen die de streek door en door kennen.
Australis is een Chileense cruisemaatschappij die al 25 jaar reizigers meeneemt op Patagonië-cruises. Ze doen niets anders. Dat is hun enige focus, en dat maakt dat ze ook gespecialiseerd zijn in wat ze doen. Ze beschikken over twee recente schepen die helemaal op maat van deze regio gebouwd werden. Allebei kunnen ze 200 passagiers meenemen.
Op expeditie
We zijn ‘op expeditiecruise’ en niet ‘op cruise’. Dat is iets anders. Dat betekent dat je je voor een deel laat leiden door de natuur, het weer en de omstandigheden.
Niet altijd perfect te volgen programma’s, dus, maar wel een team aan boord dat met heel veel passie je zo veel mogelijk van deze streek wil laten zien. En dat gebeurt per dierenriem. Want in deze gebieden zijn er uiteraard geen havens en moet het schip voor anker gaan. Binnen de kortste keren brengen de zodiacs je dan aan land. Of je maakt een ‘zodiac cruise’ – dan verken je het gebied vanuit deze rubberboten. Dat wordt ons allemaal verteld tijdens de eerste briefing.
Ook veiligheid wordt enorm beïnvloed. Er wordt ons voorgedaan hoe we zo’n zodiac op de juiste manier in- en uitstappen. En na een ‘eerste briefing’, volgt een ‘eerste lezing’, zodat we straks perfect weten ‘wat we zien’. Ook dat is eigen aan expeditiecruises. Geen belerende uiteenzettingen, maar een goeie inleiding op wat komt en veel ruimte voor vragen.
Ik lees dat de cruisemaatschappij trouwens samenwerkt met de Chileense universiteit, voor wie ze gegevens verzamelt in de regio, en bij wie de expeditieleden jaarlijkse verschillende colleges meevolgen. Die kennis verwerken ze in hun lezingen aan boord.
En die lezingen en briefings worden trouwens simultaan gegeven in drie verschillende zalen, in drie different talen – het Engels, Frans en Spaans. Dat is wel fijn. Geen eeuwige vertalingen die het verhaal verstoren, maar alles gemakkelijk in je voorafurtaal kunnen volgen. Ook voor de uitstappen zullen we volgens taal, en volgens moeilijkheidsgraad in groepen ingedeeld worden. maar een goeie inleiding op wat komt en veel ruimte voor vragen.
Cruisen
Vanuit Ushuaia zijn we ’s avonds zuidwaarts gevaren, we hebben het Beagle Kanaal overgestoken en zijn zo van Argentijnse in Chileense wateren terechtgekomen. Ons doel is het zuidelijkste puntje van Zuid-Amerika: Kaap Hoorn. Een plek die uitkijkt over de Drake-passage, waar de Stille en Atlantische Oceaan elkaar kussen.
Dit zijn de woeligste wateren ter wereld en menig schipper liet hier het leven. En daar kunnen we ons ’s morgens vroeg – wanneer onze zodiacs terug opgeborgen worden – iets bij voorstellen. Te veel wind en te veel deining maken het die ochtend te risicovol. Niettemin trachten we het schip een zo goed mogelijk zicht op de kaap te krijgen. Op het dek de wind in je haren en de golven onder je gevoel, is op zich een moment dat je niet snel zal vergeten …
We varen terug richting Beagle Kanaal, wat ons straks verder naar de Chileense fjorden en de gletsjers zal leiden. En we maken een tussenstop in de baai van Wulaia, waar we deze keer wel met de zodiacs aan land gaan. Een trekking brengt ons van het strand naar het bos, tot helemaal bovenaan de berg, waar je stil wordt van het uitzicht over de baai.
We worden begeleid door de Chileense Alicia van het expeditieteam. Hoe verder we in de trekking zijn, hoe meer we intussen te weten komen over de persoonlijke bevolking, de Yámana-indianen. Dat gaat mee met het verhaal van Darwin, die als jonge natuuronderzoeker samen met kapitein Robert FitzRoy hier aan land kwam.
Alicia vertelt ons hoe de Yámana’s woonden, wat hun gebruiken waren en hoe ze zich beschermden. Ze worden ook wel ‘kano-indianen’ genoemd omdat ze zo veel tijd op het water door de deur. Kleding droegen ze niet – die had op het water toch weinig nut – maar ze wreven zich wel in met dierenvet.
Je vraagt je af hoe ze op deze plek zo de winter doorkwamen. Maar dat lukte. Eeuwenlang. Wat de Yámana’s niet overleefd hebben, dat zijn de kolonisten. Die brachten Europese ziektes met zich mee en hadden weinig begrip voor dit volk en hun manier van leven. En dat zorgt ervoor dat dat er vandaag nog slechts één ‘Yámana’ over is …
Gletsjers & pinguïns
Christobal Villanueva glimlacht-ras. De Chileen maakt al vijf jaar deel uit van het expeditieteam. Hij verklaarde naar buiten: ‘Ik ben de gelukkige man die kan zeggen dat dit hier mijn werkplek is.’
Met hem praat ik over de vele gletsjers die we de afgelopen dagen hebben gezien. ‘Ze vervelen mij nooit’, zegt hij, ‘elke keer is het weer een beetje anders. Ander licht, ander weer. En elke gletsjer heeft ook zijn eigen identiteit.’ De Pia-gletsjer is voor hem heel bijzonder. Het was de eerste gletsjer die hij ooit te zien kreeg. ‘Ik verbaas me er nog steeds over’, zegt hij.
Voor ons is het vooral de combinatie van de kleuren die het zo ongelooflijk mooi maakt. De wit-en blauwschakeringen van het ijs, het intense groen van de bomen en de planten in het bos en de weerspiegeling in het water.
Heel anders was de tocht naar de Aguila-gletsjer. Eens aangekomen met de dierenriem op het strand is er weinig gletsjer, maar vooral veel bos te zien. We maken een wandeling langs het groen en de lagune. En na een tijdje wordt je duidelijk dat dit ondiepe meer eigenlijk werd door het smeltwater van de gletsjer. Christobal glimlacht opnieuw: ‘Iedereen kijkt altijd zo verrast als ze plots – om de hoek – de gletsjer ontdekken.’ De reflectie ervan in de lagune maakt dit tot een absolute postkaartplek.
Voor de Garibaldi-gletsjer worden we uitgenodigd op de brug. Daar zien we hoe de kapitein manoeuvreert en ons een mooi zicht probeert te geven. En ook de Condor-gletsjer beleven we van heel dichtbij. Met de zodiacs varen we tot aan de voet, zodat je helemaal overvallen wordt door de grootte van dit kunstwerk van de natuur.
En dan is er het sluitstuk waar iedereen naar uitgekeken heeft: de pinguïns op Magdalena-eiland. Christobal legt met handen en voeten uit hoe pinguïns – toch glibberige beestjes – baby trachten te maken. Hij laat horen hoe mannetjes hun vrouwtje roepen en vertelt ook over hoe zij een nest maken.
‘Eigenlijk is het ongelooflijk’, zegt hij, ‘de tijd, de toewijzing en alle moeite die pinguïns spenderen aan hun kleintjes. Ze zijn daar zeker de helft van het jaar mee bezig.’ Wie nog niet nieuwsgierig was, is het nu zeker. En dat wordt een goeie wisselwerking, volgens Christobal, willen pinguïns zijn de meest nieuwsgierige beestjes die hij kent. Het bezoek aan het Magdalena-eiland, bij het ontwaken van de dag, is een fantastisch einde van deze cruise.
Het schip
Wat je meteen opvalt op dit cruiseschip is dat er in het interieur gekozen werd voor lichte houtsoorten. Dat brengt meteen een enorme roest, warmte en gezelligheid aan boord. Fijne gemeenschappelijke ruimtes, waar je ook graag wilt zijn en samenkomen.
Een gevoel dat ook gevoed wordt door kleine attenties van de crew zelf. Zo is er het oneindige aantal hapjes dat steeds weer klaar staat aan de bar – voor als je gezellig wil aperitieven. Er is de barman, die speciaal voor jou iets klaarmaakt. Of ik denk ook aan de mensen die je aan land – na je gletsjertocht – een warme chocomelk met een scheutje whisky aanreiken. Dat maakt het voor mij helemaal af.
Er is ook een enorme openheid aan boord. Wie langs wil komen op de brug, om te zien hoe er gevaren wordt, kan dat.
Ook de kajuiten zelf ademen rust. Ze zijn ruim en hebben allemaal een groot panoramisch venster, wat je beleving van deze reis op ieder moment van de dag nog sterker maakt. De cruise is een all-in reis, waarbij alle maaltijden en ook alle dranken inbegrepen zijn. Je hoeft aan niets te denken. Dat is een fijne manier van reizen. En de kwaliteit – zowel in de aangeboden dranken als in de maaltijden – is top. De kok zorgde zowel in z’n buffetten, als in de diners voor een grote variatie en heel veel verse producten.
En ook fijn – dat vind ik althans – is dat er geen internet aan boord is. Daar werd doelbewust voor gekozen. Vijf dagen rust. Geen prikkels, waardoor je vooral vatbaarder wordt voor alle andere natuurprikkels rondom je.
‘En’, zo zegt iemand van de bemanning, ‘je ziet ook dat mensen weer met elkaar zitten te praten als ze samen aan tafel zitten.’ Of, zoals iemand van het expeditieteam toevoegt: ‘Zonder wifiverbinding creëer je meer connectie aan boord, en meer connectie met alles wat je omgeeft …’
Praktisch
Australis biedt vijfdaagse cruises aan, die vanuit Ushuaia vertrekken en eindigen in Punta Arenas of omgekeerd. Daarnaast zijn er ook achtdaagse cruises onder de naam ‘Darwins route’. Dat zijn ‘rondreizen’: je begint en eindigt hier dus op dezelfde plek. Beide kun je doen van januari tot april, en van september tot en met december. Meer informatie over hun cruises vind je op www.australis.com
Deze reportage werd eerder gepubliceerd in Goodbye #17. Wil je als eerste de knapste reisverhalen lezen? Met een abonnement op Goodbye krijg vier nummers gratis bezorgd én geniet je van een mooie korting. Een nummer gemist? Haal jouw ontbrekende Goodbye in huis via BOL.com.