OPINIE – Digitale innovatie in de journalistiek is cruciaal, wil die overleven in de 21ste eeuw. De overheid kan daar, als ze dat zou kiezen, een steuntje in de rug geven. Een transitie begeleiden, waarbij maximaal wordt ingezet op journalistieke producten en jobs die nieuwsvergaring creëren. Wat in Vlaanderen gebeurt, lijkt helaas het tegendeel.
De focus lijkt te liggen op het ondersteunen van een drietal bestaande spelers, die kampen met oude technologie en grote industriële erfenissen van papier. Maar die privéspelers moeten blijkbaar koste wat kost overheidsgeld krijgen. Die indruk domineert, als je ziet dat grote mediahuizen (Mediahuis, De Persgroep en Roularta) een vrijstelling van btw krijgen, moeten de kleinere online spelers, zoals pakweg Apache of Charlie Magazine, de volle pot van 21 procent of 6 procent aanrekenen en doorstorten. En waar alle grote kranten en magazines quasi gratis verdeeld worden, dankzij een distributiesteun via Bpost.
Media.21, de belangenvereniging van online media in Vlaanderen, reageert geschokt op de toekenning van 910.000 euro Vlaamse overheidssteun aan Mediahuis, de uitgever van onder andere De Standaard, Het Nieuwsblad en Gazet van Antwerpen. De redacties van Apache, Charlie Magazine, De Wereld Morgen, Express, Doorbraak, MO*/MO.be, newsmonkey, Rekto:Verso en Stamp Media pleiten samen voor een eerlijker mediabeleid in Vlaanderen.
Kennis en expertise zat bij onafhankelijke kleinere spelers inzake journalistiek van de toekomst
Media.21, de belangenvereniging van online media, kaart dit onrechtvaardige mediabeleid al jaren aan bij verschillende ministers, maar onze roep om een gelijkwaardige behandeling valt grotendeels in dovemansoren. Groot was onze verbazing dan ook toen we lazen dat minister Phillipe Muyters (N-VA) Mediahuis ondersteunt met een ‘strategische transformatiesteun’ en zo de toekomstplannen van één enkele mediaspeler veilig stelt. Het belastinggeld, 910.000 euro, moet Mediahuis, dat vorig jaar flinke winst maakte, klaarstomen voor “de concurrentieslag met socialemediabedrijven en buitenlandse nieuwsgroepen”, zo motiveert de Vlaamse regering. Er zit kennis en expertise zat bij de onafhankelijke kleinere spelers inzake de journalistiek van de toekomst. Dat dit niet erkend wordt en dat hun oproep stiefmoederlijk behandeld wordt, wringt. Media.21 betreurt dan ook dat de Vlaamse regering 910.000 euro veil heeft voor één enkele dominante en winstgevende speler en slechts 300.000 euro voor alle andere innovatieve journalistieke projecten samen, waarbij het maximumbedrag dat toegekend wordt per project 50.000 euro bedraagt.
Vlaamse regering bemoeilijkt uitbouw van digitale, opstartende journalistieke projecten
Met deze disproportionele steun verstevigt de Vlaamse regering de al hoge mediaconcentratie in onze regio, belemmert het de bloei van pluriformiteit in de mediasector en bemoeilijkt het de uitbouw van digitale, opstartende journalistieke projecten, vertegenwoordigd in Media.21. De hoge mediaconcentratie van de drie grote mediagroepen verschraalt het aanbod en de mediapluriformiteit, wat leidt tot een democratisch deficit. Voorts krijgen de mediagroepen, naast de vrijstelling van btw, circa 400 miljoen euro overheidssteun om hun kranten en magazines te bussen. Een gedateerde en milieuonvriendelijke manier om journalistiek te ondersteunen als je weet dat elk jaar 34 miljoen kranten onverkocht naar de afvalverwerkingsfabriek gaan. Hoe rijmt de Vlaamse regering dit met haar voornemen om een “divers en kwaliteitsvol media-aanbod” uit te bouwen en “een level playing field en een eerlijke markttoegang” te creëren? Whoever controls the media, controls the mind, zei Jim Morrisson al. In een ideale wereld zijn dit niet enkel de drie grote spelers die bevoordeeld worden door de overheid, maar moeten we toewerken naar een rijk medialandschap dat de mediagebruiker van 2017 weerspiegelt én uitdaagt.
Media.21 herhaalt dan ook haar eisen voor de creatie van een gelijk speelveld in het Vlaamse medialandschap:
- Een eenvoudig en transparant subsidiebeleid dat ook voor kleine, innovatieve en opstartende ondernemingen haalbaar is.
- Het omvormen van de distributiesteun via bpost naar een steunmechanisme waarvan ook digitale uitgaven kunnen genieten.
- Het gelijktrekken van het btw-tarief voor abonnementen op online nieuws (21%), tijdschriften (6%) en kranten (0%).
- Een mediabeleid dat in het teken staat van kwaliteitsvolle journalistiek en een versteviging van de mediapluriformiteit en een diverser aanbod.
Wij vinden dat de burger het recht heeft om te weten wat er met zijn of haar centen gebeurt. Spreek je ministers en parlementsleden dus aan op Twitter of via e-mail en pleit samen met ons voor een transparanter en rechtvaardiger mediabeleid. Sven Gatz, Vlaams minister van Cultuur, Media en Jeugd, kan je bereiken via kabinet.gatz@vlaanderen.be of op Twitter. Philippe Muyters, Vlaams minister van Werk, Economie, Innovatie en Sport kan je hier bereiken en via Twitter. Johan Van Overtveldt, minister van Financiën, en verantwoordelijk voor de distributiesteun en btw-tarieven kan je op dit mailadres bereiken of via Twitter.