“De loonkosten treffen bedrijven als een zware klap. Het is een beetje zoals een taart in de oven: in het begin rijst het rustig. Maar zonder waakzaamheid loopt het over, en dan is het een ramp: de hele taart dreigt verloren te gaan. Vandaag blijft de temperatuur in de oven stijgen, en werkgevers hebben geen ovenwanten om het eruit te halen”, schrijft Arnaud Tardif, Managing Partner bij de hr-dienstverlener Fiabilis, in een opiniestuk voor onze site. Hij noemt vier redenen waarom een verlaging van de loonkosten vandaag zo noodzakelijk is.
Ten eerste neemt het aantal faillissementen en verloren banen explosief toe. In de afgelopen vijf jaar hebben meer dan 42.000 bedrijven hun deuren gesloten, en zijn bijna 120.000 banen verloren gegaan. Volgens het Federaal Planbureau zal 2024 gekenmerkt worden door 28.000 ontslagen tegenover 16.000 gecreëerde banen, een negatieve balans van 43 procent, wat het directe effect van de loonkosten op de werkgelegenheid toont. Uit gegevens van Statbel blijkt dat hoe hoger de loonkosten, hoe minder vacatures er zijn. Bovendien stijgt het aantal faillissementen en banenverlies samen met de loonkosten.
De tweede vaststelling is de recordbelasting op arbeid, namelijk 52,6 procent. Hoewel loonsubsidies en belastingverlagingen een welgekomen steun bieden, blijven ze onvoldoende in verhouding tot de uurloonkosten, die België tot een van de duurste landen van Europa maakt. Ter vergelijking: onze buurlanden hebben lagere loonkosten, wat het verschil nog moeilijker te overbruggen maakt.
De derde vaststelling is het oneerlijke systeem van loonindexering. Elke werknemer profiteert van een indexering volgens zijn paritair comité, zonder rekening te houden met zijn inkomen. Hierdoor profiteren degenen die het minst nodig hebben het meest. Bovendien ontneemt dit bedrijven de mogelijkheid om werknemers te belonen die bijzonder bijdragen aan de algemene prestaties. Als een bedrijf overweegt de loonsom te verhogen, kan het zelf bepalen hoe het deze verhoging toepast op zijn personeel.
Ten slotte duwt de loonindexering het land in een negatieve spiraal, wat leidt tot eindeloze inflatie. Meer uitgeven aan loonkosten betekent dat er nieuwe inkomstenbronnen moeten worden gevonden. In januari zal Proximus de prijzen van zijn internetabonnementen met twee tot drie euro per maand verhogen. Aan de kassa van de supermarkt zal het bonnetje hoger uitvallen voor dezelfde kar boodschappen. Hoe zwaarder de loonkosten op het budget van een bedrijf wegen, hoe onvermijdelijker prijsstijgingen worden. Helaas worden werknemers met de laagste inkomens het hardst getroffen.
Dit is het moment waarop het deeg uit de vorm loopt en aanbrandt. Het belangrijkste doel van een taart is om te worden gedeeld. Als het verloren gaat, is iedereen een verliezer. Door bedrijven te helpen hun loonkosten te beheersen, draagt Fiabilis bij aan een duurzamere economie, met focus op de ‘people’ en ‘profit’ dimensies van de ’triple bottom line’. Toch is het cruciaal dat er maatregelen worden genomen op beleidsniveau, want onze mogelijkheden om dit probleem op te lossen, zijn beperkt.
Het is tijd dat de staat, de vakbonden en werkgevers zich richten op hetzelfde doel: zorgen voor een duurzaam Europa, met behoud van werkgelegenheid. Dit vereist draaglijke loonkosten. Dit is namelijk een van de weinige factoren waarover we directe controle kunnen uitoefenen, terwijl we minder afhankelijk zijn van schommelingen op wereldmarkten en politieke beslissingen in andere landen. Het is daarom van essentieel belang om dit nationaal onder controle te krijgen om deze uitdagingen aan te pakken.