Het zuidwesten van Kenia, aan de grens met Tanzania en met de Kilimanjaro als besneeuwde oppergod, is een schitterend decor voor wie houdt van safari’s en dit naadloos wil combineren met een afsluitende strandvakantie.
Hello, Sir! Karibu, welkom! Er zijn gewone dagen, en er zijn Nairobi-dagen. Vanochtend vroeg zijn we in een typisch Afrikaans twilight geland op Jomo Kenyatta International Airport, waar de Boeing Dreamliner van Kenya Airways door het temperatuurverschil integraal condenseerde.
Nu daveren we over een autoweg die naam onwaardig richting Nairobi Wilson, de stadsluchthaven, vanwaar een schroefvliegtuigje ons tot Kichwa Tembo airstrip zal brengen. Het verkeer is hels, zoals overal in Midden-Afrika. Motorfietsen, aftandse bussen, overladen trucks, jeeps, honden, en duizenden mensen langs de weg … Voor elke centimeter wordt gevochten en vooral geclaxonneerd.
Maar onder het motto dat goede wagens als de onze alleen door goede chauffeurs bestuurd worden, laten we de chaos stoïcijns over ons heen gaan en rekenen op de lieve man vooraan die met de twee handen op het stuur de strijd aangaat.
De binnenlandse luchthaven van de Keniaanse hoofdstad Nairobi is een georganiseerde chaos. Vliegtuigen staan er zo dicht bij mekaar geparkeerd dat je denkt dat het een grap is. Nee dus.
Op de een of andere manier worden we toch op tijd ingecheckt en nemen we even later plaats in een nette Cessna Grand Caravan. Die vertrekt perfect op tijd en deponeert ons een uur later, na een grote verkennende bocht scherend over giraffen, met een kiss landing in het Maasai Mara National Reserve. We zien één terreinwagen, één chauffeur en twintig zebra’s. Goedemorgen, allen!
Opgaan in het landschap
De Maasai Mara is een natuurreservaat in het zuidwesten van Kenia. Het is 1.700 vierkante kilometer groot en het grenst aan de Serengeti-vlakte. Dé grote attractie voor safariliefhebbers is de massale seizoenstrek van de gnoes en de zebra’s.
‘Binnen het park is er een uitgebreid netwerk van onverharde wegen die in de droge tijd door alle soorten auto’s te berijden zijn’, legt chauffeur en gids Richard ons uit, onderweg naar onze thuis voor de komende drie dagen: het charmante Kilima Camp.
‘Maar in de regentijd zijn de wegen zelfs voor een terreinwagen moeilijk. Gelukkig is dan ook het toerisme beperkt.’ Hoewel het ondertussen al laat in de voormiddag is, valt de kilte ons op. Mara ligt dan ook op 1.500 tot 2.100 meter hoogte
Na een eerste kennismaking met de lodge en een lunch onder de patio gaan we op stap. Het landschap bestaat voornamelijk uit grasvlakten met daarop af en toe acacia’s en rivierbos.
‘Er stromen twee belangrijke rivieren door het park’, legt Richard uit. ‘De Talek en de Mara. Vooral die laatste is beroemd omwille van de migratie. De meeste regen valt in het noordelijke deel van het park en dat maakt ook dat de dichtheid aan wild van tijd tot tijd flink verschilt.’
Maasai als politieagent
Kortzichtige luxury aficionados zullen voor Kilima Camp de neus ophalen. Wie slaapt er nu in een tent? Behalve als die tent zestig vierkante meter groot is en uitgerust is met een regendouche. Vernuftig in z’n eenvoud. Noem het gerust ‘logeren in Out of Africa-stijl’.
Bovendien: wat een uitzicht! Het panorama vanop het terras van onze luxetent is adembenemend. We overzien kilometers ver de savanne, de Mara-rivier schittert in de zon.
Niets zo heerlijk als ontbijten in de ochtendkilte van de jungle, met hete koffie in hoge kannen en een vers kampvuur als kameraad. Opmerkelijk is de aanwezigheid van de Maasai (ook wel geschreven als Masaï of Massai) die als getrainde bodyguards overal opduiken. Lief hoor, maar alomtegenwoordig.
Maasai is de naam die wordt gegeven aan een grotendeels nomadisch volk in Oost-Afrika, voornamelijk woonachtig in Kenia en Tanzania. De totale populatie van de Maasai wordt geschat op 900.000, de helft daarvan in Kenia. Exacte gegevens zijn niet beschikbaar aangezien er geen accurate volkstellingen plaatsvinden, maar vooral: ze kennen geen landsgrenzen.
Vee is voor de Maasai onontbeerlijk. Ze eten het vlees, drinken het bloed en de melk, en gebruiken de huiden voor huizen. En van de botten produceert men werktuigen en kammen. De Maasai slaagden erin om, ondanks de groeiende invloed van de beschaving, hun eeuwenoude tradities te bewaren.
Om verschillende redenen staat deze traditionele leefwijze anno vandaag echter sterk onder druk. Zo wil de regering van Kenia bijvoorbeeld stukken van hun weidegrond voor vee afnemen om bij nationale parken als Serengeti en dit Maasai Mara te voegen.
‘Bij dit dorp zijn onrechtstreeks enkele tientallen Maasai betrokken’, legt de lodge manager uit. ‘Het stelt ons verleden veilig en geeft ons een eerlijke toekomst. Bovendien stellen we het op prijs dat ze actief bij het toerisme betrokken worden.’
Allemaal beestjes
De volgende drie dagen besteden we aan het ware safariwerk, de hoofdreden van de reis. Doel: een stukje van de migratie zien. Dat betekent: rondtoeren, veel stoppen, observeren. Safari betekent dan ook ‘journey‘, ‘reis’ in het Swahili.
We schakelen onszelf in slow-modus en proberen te leven op het ritme van de jungle. Ons niet druk maken over wat we nog allemaal zouden willen zien, maar gelukkig zijn met wat je voorgeschoteld krijgt. Je nestelen in de stilte.
Zoals Karen Blixen – de Deense auteur van ‘Out of Africa’ die jarenlang in Kenia verbleef en er een plantage runde – ooit schreef: ‘…Voor mij is een park bezoeken als in het Aards Paradijs zijn … De lucht van de Afrikaanse hooglanden steeg me naar het hoofd als wijn, ik was er de hele tijd lichtelijk dronken van, en de vreugde van die periode was onbeschrijflijk …’
We rijden langs de grens van Serengeti, zeer waarschijnlijk het bekendste park van Tanzania. De naam is afgeleid van Siringet, een Maasai-woord dat letterlijk ‘eindeloze vlaktes’ betekent.
Het is een streek van savannes en boslandschappen, verdeeld over het noorden van Tanzania en het zuiden van Kenia. De totale oppervlakte bedraagt zo’n 30.000 vierkante kilometer, waarvan tachtig procent in Tanzania. Er leven ongeveer 1,6 miljoen planteneters en duizenden roofdieren in het gebied.
Maar de regio is vooral bekend omwille van de migratie. Bijna twee miljoen gnoes, gazelles en zebra’s trekken elk jaar van het Serengeti-park naar Maasai Mara in Kenia. En terug.
Het is en blijft een van de spectaculairste dierenmigraties op de planeet. Daarbij moeten ze de rivier de Mara oversteken, en dat levert gegarandeerd spektakel op. Voor de krokodillen is dat een niet te missen jaarlijks feestje.
Flirten met de grens en de crocs
De Grote Trek van de grazers van het Serengeti National Park is, om het prozaïsch uit te drukken, een jaar lang rondjes lopen. Vanaf het late voorjaar trekken de dieren vanuit het zuiden van de Serengeti noordwaarts, op zoek naar verse graaslanden en water.
Een paar maanden later bewegen ze zich met z’n allen terug zuidwaarts, opnieuw naar de grasvlaktes van de zuidelijke Serengeti, waar het tegen november – afhankelijk van regenval – in principe terug groen is geworden.
De eerste dag vangen we bot, net als de tweede. Zijn we dat toch net te vroeg in het seizoen? Of staan we op de verkeerde plekken? Richard begint zich zorgen te maken, hij wil ons absoluut een crossing kunnen tonen, zijn trots als gids en sporenzoeker staat op het spel.
Maar in de voormiddag van onze laatste dag rijden we er knal op. Alsof het een afgesproken signaal betrof, zijn we getuige van een kudde zebra’s die plots de rivier doorwaden, tussen de hongerige krokodillen door. Dat levert vaak dramatische beelden op en we zien het ook vlak voor onze neus gebeuren. Zo’n vijf krokodillen slaan elk op hun beurt toe, maar vangen bot.
‘Zebra’s stampen vervaarlijk met hun achterpoten, want daar grijpen de krokodillen naar’, legt Richard uit. ‘En dikwijls helpt dat.’ De kudde bereikt zonder bloedvergieten de overkant. Oef! Al zullen de krokodillen daar anders over denken.
Wat een beleving, een wereldwonder aan onze voeten. Richard stuurt onze Toyota weer de ruige, onverharde weg naar de lodge op. Hij is tevreden, het doel is bereikt.
’s Namiddags nestelen we ons op het terras met wat lectuur. Terwijl buiten de zon vuurrood richting horizon duikt en in het kamp de gaslampen aangestoken worden, nemen we een douche.
Daarna wordt verbroederd rond een groot vuur in de boma met de andere gasten, allemaal reizigers pur sang die nog intens nagenieten van het unieke decor. Een lekkere fles cabernet sauvignon verschijnt in de wijnglazen. In de verte klettert een onweer.
Per vliegtuig naar de olifanten
We starten de nieuwe dag met een klein ritueel voor de scheerspiegel. Toen de legendarische ontdekkingsreiziger Henry Morton Stanley door het duistere oerwoud van Oost-Congo doolde – belaagd door ziektes, wilde beesten en vijandige stammen – bracht de man elke ochtend de discipline op om zich te scheren. Desnoods met koud water en een bot mes. Hij overleefde de expeditie, tachtig procent van zijn mannen bleef dood achter.
Wij zijn heelhuids – we danken de goden – in alle vroegte vertrokken vanuit Kilima, doorgevlogen naar Amboseli airstrip, en rijden nu over een vers uitgeregende zandweg – korte regenbuien zijn pure poëzie in Afrika – naar Tawi Lodge. De Toyota Landcruiser doet z’n 4×4-reputatie alweer alle eer aan.
Deze lodge is van een heel andere orde: geen tenten, maar dertien huisjes, een groot zwembad in het midden met uitzicht op de Kilimanjaro en een ingekapselde bar onder de grootste boom. We worden welkom geheten door lodge manager Peter. ‘Let een beetje op met de apen’, zegt hij. ‘Voor je het weet zitten ze binnen.’
’s Avonds toasten we met de andere gasten rond het kampvuur. Voor sommigen zit de reis erop, wij zijn halfweg. Peter entertaint discreet het internationale gezelschap aan de lange tafel met veel humor en een flinke vleug ironie.
De pure savanne
Het nationaal park Amboseli is een beschermd natuurgebied met een oppervlakte van 392 vierkante kilometer, gelegen in het Keniaanse district Kajiado. Veertig kilometer ten zuiden van het park ligt de Kilimanjaro, net over de grens met Tanzania. De berg waakt, overziet en volgt je overal, waar je ook gaat of staat.
Amboseli is na Maasai Mara het populairste nationaal park van Kenia en daarom heeft het ook een klein vliegveld, wat een vlotte combinatie van beide mogelijk maakt. De Maasai leven al duizenden jaren in het gebied van het park. Zij noemden de regio Empusel, wat ‘zout, stoffig gebied’ betekent.
De Britse geoloog en ontdekkingsreiziger Joseph Thompson was in 1883 de eerste Europeaan die het gebied bezocht. In zijn rapporten beschreef hij haar grote biodiversiteit en het grote contrast van het droge gebied en de vruchtbare moerassen.
In 1906 werd het gebied door de Duitsers tot een reservaat voor de Maasai bestemd. In 1948 kwam het onder beheer van de Britse koloniale regering en werd het een … jachtreservaat, Maasai Amboseli Game Reserve geheten.
Het gebied werd in 1974 geklasseerd als een nationaal park onder beheer van de Kenya Wildlife Service. Eind 2005 verklaarde de Keniaanse president dat het park voortaan beheerd zou worden door de Maasai in samenwerking met het districtsbestuur. Sindsdien heerst de rust.
Leven in de schaduw
‘Het park maakt onderdeel uit van een ecosysteem van savannes en moerassen, dat een oppervlakte heeft van zo’n 8.000 vierkante kilometer en zich uitspreidt tot over de grens met Tanzania’, verduidelijkt de jonge gids/chauffeur Ron ons de volgende ochtend.
‘In het park liggen twee van de vijf voornaamste moerassen van deze ecoregio, die voor een groot deel worden geïrrigeerd door water afkomstig van de Kilimanjaro. Hierdoor heeft het park een relatief grote biodiversiteit in een gebied waar slechts weinig neerslag valt. In het park bevindt zich ook een opgedroogd meer uit het Pleistoceen.’
Al snel wordt ons duidelijk dat leven in de schaduw van de machtige Kilimanjaro zowel bikkelhard als wondermooi is. De moerassen in het park worden bezocht door een groot aantal diersoorten. Maar het park is beroemd als de beste plaats om wilde savanneolifanten te bezichtigen, en die eisen overduidelijk hun plaats op.
‘Met olifanten moet je altijd wat uitkijken’, glimlacht Ron. ‘Eigenlijk barst de populatie uit zijn voegen en dat levert spanningen op.’
Indische Oceaan als douche
Na dagen van veel stof en olifanten in diverse geuren en afmetingen, lonkt de oceaan. Een laatste vluchtje brengt ons naar Diani Ukunda en van daaruit is het nog een half uurtje met de wagen tot de ultieme plek om het stof van de savanne af te spoelen.
Belg Frederik Vanderhoeven opende tien jaar geleden zijn droomhuis aan de Indische Oceaan, in Kwale op het zuidelijkste puntje van Kenia, een boogscheut van de grenspost met Tanzania.
Msambweni Beach House, een wit pand in Lamu-stijl, met andere woorden: een huwelijk van Swahili-look met Arabische architectuur. Een strandhuis op een twaalf meter hoge krijtrots, maar ook een thuis ver van huis, met slechts drie oversized kamers, drie alleenstaande villa’s (allemaal met privézwembad) en één Ocean Suite, genre Robinson Crusoë-optrekje.
Al snel groeide het uit tot een populaire plek voor no-nonsense meerwaardezoekers om een safari te beëindigen. De bijna dertig personeelsleden (gehuld in witte djellaba’s en sandalen) maken het de gasten naar hun zin, leren we meteen. Eten, bijvoorbeeld, doen we wanneer en waar we willen. Tijd speelt hier geen rol.
We installeren ons rond het centrale XL infinity-zwembad, drinken bittere Keniaanse koffie en eten verse mango’s en flinterdunne, in de houtoven gebakken pizza’s. Het voelt als een Marokkaanse riad, maar dan een pak zuidelijker.
Onze spierwitte kamer is bijzonder sexy en ruim. Muggennetten, een ruim terras en plafondventilatoren geven het geheel een koloniale sfeer, het brocante natuurhouten meubilair doet de rest. Op aanraden van andere gasten bestellen we een massage in de strandcabine en genieten van de luxe.
We bedenken: dit is ruraal Afrika, authentiek, soms wat traag en slordig, met een knipoog naar de Belgische keuken en vierkante meters waar andere hotels tien kamers van maken.
Niet te verwonderen dat dit optrekje populair is, zoals overigens ook de hele regio waarin het zich bevindt. Want wat kocht de voormalige topman van het sportkledingmerk Puma als buitenverblijf? Een berg in Kenia met 500 hectare grond bij. ‘Het wilde paradijs’, noemde hij het. Wie spreekt hem tegen?
Praktisch
Kenia een knappe reisbestemming noemen, is een open deur intrappen. Het totale bezoekersaantal is de afgelopen jaren opnieuw gegroeid, na een moeilijke periode. Het land profileert zich in het segment van de iets budgetvriendelijkere safari’s.
Kenia ligt noordelijker dan bijvoorbeeld safariconcurrenten Botswana, Zimbabwe of Zuid-Afrika, en heeft een iets ruigere feel, noem het gemakshalve de sfeer van het échte zwart-Afrika.
Kenia verlangt alleen een internationaal paspoort. Geen visum: dat koop je bij aankomst.
Klimaat
Kenia kan je theoretisch het gehele jaar bereizen, maar de periode van juli tot oktober is een aanrader, zeker voor wie de migratie wil zien. Maart tot mei is regenseizoen, net als december.
Fleece, muts, sjaal (kille ochtenden!) en een zaklamp zijn geen overbodige luxe. Zonnemelk, zonnehoed, lippenbalsem en antimuggenmedicatie zijn eveneens zeer sterk aangeraden.
Erheen
Goodbye vloog met Kenya Airways van Brussel naar Nairobi via Amsterdam. Retour vertrok vanuit Mombasa en zo via Nairobi terug naar Brussel via Amsterdam met KLM. Omdat beide carriers partners zijn, zijn de maatschappijen onderling flexibel te combineren.
Gezondheid
Deze regio is niet malariavrij. Neem dus geen risico’s. Al een tijdje is Malarone (en generische varianten daarvan) op de markt. Dit relatief nieuw geneesmiddel heeft geen noemenswaardige bijwerkingen, in tegenstelling tot de oude malariatabletten uit vervlogen dagen.
Bovendien moet je Malarone slechts vanaf één dag voor vertrek en tot zeven dagen na thuiskomst innemen, a rato van een pilletje per dag. Dit middel is alleen op doktersvoorschrift te verkrijgen. Een vaccin tegen de gele koorts is ook sterk aanbevolen.
Probeer niet katholieker dan de paus te zijn, en vergeet het zotte idee om zelf te rijden. Op deze reis laat je je rijden.
Accommodatie
Deze reis werd à la carte uitgetekend in samenwerking met Atelier Africa Safaris, een Belgische touroperator met bakken Afrika-ervaring en gespecialiseerd in grondig uitgewerkte kwaliteitssafari’s op maat, in alle prijsklasses.
www.atelier-africa.com
info@atelier-africa.com of timo@atelier-africa.com