Als straks de nieuwe Europese begrotingsregels gestemd worden, zal België onvermijdelijk een strafprocedure aan z’n been hebben.

• De nieuwe cijfers van Eurostat zijn onverbiddelijk: in 2023 zakte de Belgische begroting weg naar een vijfde laatste plek qua begrotingstekort in de eurozone. Het staat ook in de top drie van landen met het grootste overheidsbeslag. 
• Het gemiddelde tekort in de eurozone ging van 3,7 procent van het bbp naar 3,6 procent, een lichte verbetering. Maar niet voor België, dat zakte van 3,6 procent, naar een tekort van 4,4 procent in 2023. De redenen zijn bekend: de vergrijzingskost, de rente die weegt op de staatsschuld, de hogere sociale uitkeringen én de automatische indexering van de lonen.
• Belangrijk om op te merken: met Italië (-7,4 procent tekort ten opzichte van het bbp) en Frankrijk (met een tekort van 5,5 procent) deden twee politieke zwaargewichten in de EU het vorig jaar nog slechter. Dat maakt dat men zich in België toch wat ‘beschut’ voelt: gaat de Europese Commissie die grote landen dan hard aanpakken?
• Alles wijst erop. Want de Europese Commissie kondigde al aan dat het vanaf dit jaar strenger wordt. Zowel Frankrijk als Italië gaan wel meer saneren: hun tekort zakt dit jaar onder dat van België. 
• Op 19 juni, exact tien dagen na de verkiezingen, komt de Commissie met haar rapport over dat begrotingswerk van 2023, dat de basis voor een ‘strafprocedure’ zal vormen of niet. Zeker omdat de vooruitzichten niet significant beter zijn voor dit jaar, is er geen ontsnappen meer aan. En wat ook meespeelt: de Belgische schuldgraad is met 105,2 procent van het bbp hoog, en opnieuw gestegen.
• Dat betekent meteen dat de nieuwe regering een begrotingsplan moet maken, dat zich houdt aan de nieuwe Europese regels: 3 procent tekort nu, maar op termijn toch minstens 1,5 procent tekort als maximumgrens.

Op de agenda: De stemming van de nieuwe begrotingsregels, in het Europees Parlement. 

• Ondanks stevig protest van vakbonden, maar ook klimaatactivisten en zowel de extreemlinkse als extreemrechtse blokken, keurt het Europees Parlement vandaag waarschijnlijk finaal de nieuwe regels goed voor de begrotingen van de Europese lidstaten.
• De grote kritiek van links: deze regels laten geen ruimte meer voor investeringen in onderwijs, gezondheidszorg of groene projecten. De kritiek van uiterst rechts: dit is typische bemoeizucht van Europa.
• Verwacht wordt dat de drie grote middenblokken, de EPP, de Europese socialisten en Renew, de Europese liberalen, allemaal voor gaan stemmen. Maar er zijn uitzonderingen, zoals de Italiaanse socialisten, die tegen de plannen van hun eigen Commissaris Poalo Gentiloni zijn. Het kan dus nog best spannend worden, als er plots te veel dissidenten in het midden opduiken.