Het doorbreken van de dam op dinsdagochtend bedreigt een hele reeks steden aan beide kanten van de rivier. De Oekraïners beschuldigen de Russen van sabotage, maar niets is zeker. Ondertussen gaan de gevechten in het oosten van het land door en worden ze steeds heviger.

In het nieuws: vanochtend heel vroeg is de Nova Kakhovka hydro-elektrische stuwdam aan de Dnjepr in het zuiden van het land verwoest. Het Oekraïense leger geeft de Russen, die de plek bezetten, de schuld.

• De afgelopen dagen werd het waterpeil stroomafwaarts van de dam meermaals als zorgwekkend beschouwd; op 25 mei was het één meter hoger dan normaal voor deze tijd van het jaar. “De stijging van het niveau van de Dnjepr, die leidde tot de overstroming van huizen in de regio Zaporizja, houdt verband met de Russische bezetting van de Kakhovka-dam”, zei het staatsbedrijf Ukrhydroenergo destijds.
• Maar sinds vanochtend is er alleen nog maar een gapend gat in de dam waar het water doorstroomt. De Oekraïense politie heeft zojuist evacuatiebevelen uitgevaardigd voor een hele reeks plaatsen in de buurt van de riviermonding. “Het water zal binnen vijf uur een kritiek niveau bereiken”, schatte het hoofd van de regio Kherson, Oleksandr Prokudin.

Stijgende waterstand en elektriciteitscentrales

De gevolgen: die zouden wel eens catastrofaal kunnen zijn, aan beide kanten van de frontlinie. Lang geplande sabotage of ongeluk? Dat is op dit moment onmogelijk te zeggen, ook al neigen de Oekraïners naar de eerste optie.

• De te evacueren plaatsen en de bevolkingsgroepen die verzorgd moeten worden, zullen de Oekraïners bezighouden op wat een cruciaal moment aan het front lijkt te zijn. Hierdoor kan de logistiek onder druk komen te staan. Er wordt gesproken over 22.000 mensen die geëvacueerd moeten worden.
• Door de waterlijn van de Dnjepr te verhogen, werd de rivier ongeschikt voor elke poging om over te steken. Zo kon de Russische verdediging in dit deel van het front versterkt worden, op een moment waar gevreesd werd voor acties tegen de nabijgelegen Krim. Het feit dat het water van het Kachovka-reservoir al abnormaal hoog stond, als om de effecten te maximaliseren, versterkt de opzettelijke theorie.
• Maar een Russische energieambtenaar waarschuwde in mei al dat de dam dreigde te worden overspoeld door recordwaterstanden, schrijft The Guardian. Het agentschap Tass schatte dat 80 plaatsen op de bezette oever van de Dnjepr waarschijnlijk zouden worden getroffen. Het reservoir speelt ook een rol in de drinkwatervoorziening van de Krim, die er sterk van afhankelijk is. Het is onlogisch om de bronnen op te drogen in een gebied waarvan je denkt dat het binnenkort belegerd zal worden.
• De dam leverde ook de koeltanks van de kerncentrale in Zaporizja, maar alle zes reactoren zijn stilgelegd en al gekoeld, wat de veiligheid van de locatie zou moeten garanderen.

Aan het front

De gevechten: Oekraïense aanvallen nemen toe, maar het is nog te vroeg om te zien wat hun doelen zijn.

• De Oekraïners handhaven een zeer effectieve black-out en de weinige informatie die over hun acties aan het licht komt, is Russisch – en oncontroleerbaar. Het Russische ministerie van Defensie zei maandag dat een grootschalige Oekraïense operatie was begonnen in vijf plaatsen in de oostelijke regio Donetsk. Het kondigde aan dat het deze met zware verliezen had afgeslagen, wat geen enkele bron kan bevestigen.
• Pro-Russische waarnemers op Telegram melden aanvallen en beschietingen in de Donetsk-regio, waarbij Leopard tanks in Novodonetske zijn ingezet. Ook hier is het onmogelijk om zeker te zijn.
• Amerikaanse functionarissen die contact hebben met hun Oekraïense tegenhangers, maar gebonden zijn aan een strikt embargo, bevestigden op voorwaarde van anonimiteit aan the New York Times dat zij van mening zijn dat het tegenoffensief van Kiev is begonnen. Ze geloven ook dat Oekraïense eenheden begonnen zijn met een eerste aanval om de posities en kracht van de Russen te bepalen.

De strategie: de landbrug doorsnijden?

• In ieder geval zijn de gemelde aanvallen verder naar het oosten en noorden dan eerder werd gedacht. De Oekraïners lijken niet te proberen direct door te breken richting de Krim, ondanks het feit dat dit zowel een strategisch doel (veel bommenwerpers en raketten vertrekken van daar) als een symbolisch doel is.
• Door bij Donetsk door te breken, zouden de Oekraïners terug kunnen vallen naar het zuiden en de Zee van Azov, waardoor de landbrug die de Krim met het vasteland verbindt, wordt afgesneden. Dit zou het schiereiland vrijwel isoleren, behalve via de Kertsj-brug, die al kwetsbaar is gebleken.
• Maar laten we niet vergeten dat dit soort militaire operaties weken kan duren. Niets is zeker, alles is mogelijk. We bevinden ons in de mist van de oorlog.