Bij de start van de invasie van Oekraïne vorig jaar kreeg Rusland heel wat hulp van binnenuit. Tot in de hoogste rangen van het Oekraïense staatsapparaat waren dubbelspionnen actief; het land lanceerde ondertussen een grondige opkuisactie.

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws over Defensie, spionage of de oorlog in Oekraïne? Defensiejournalist Kasper Goossens stuurt ze wekelijks recht naar jouw mailbox. Interesse? Schrijf je via deze link in!

De essentie: Russische dubbelspionnen zijn zeer actief in Oekraïne, en dat zelfs al jarenlang.

• De Russen slaagden erin te infiltreren in verschillende lagen van de overheid, en zelfs in de SBOe, de Oekraïense binnenlandse inlichtingendienst. Dat zegt Tetiana Sapian, woordvoerder van de DBR, het Oekraïense staatsagentschap dat onderzoeken voert naar hooggeplaatste ambtenaren.
• Volgens Sapian werden de spionnen geholpen door Oekraïners, die na de Maidanrevolutie in 2014 het land ontvluchtten naar Rusland. “Het onderzoek moet alle omstandigheden en acties van individuen bovenspitten die leidden tot de snelle verovering van een deel van het zuiden door Russische troepen vanuit de geannexeerde Krim”, zo verduidelijkt Sapian de inzet van het onderzoek.
• Het was een opvallend gegeven vorig jaar: Rusland had de grootste moeite om in het noorden van Oekraïne snel op te rukken, wat resulteerde in enkele hevige gevechten rond hoofdstad Kyiv. In het zuiden kampte het Russische leger amper met tegenstand. In een sneltempo slaagden troepen vanuit de Krim erin gebied te veroveren totaan Kherson en Zaporizja. Meteen was ook duidelijk dat het hierbij hulp had gekregen van binnenuit.

Hoogverraad

Het onderzoek: Verschillende toplui in de administratie werden al doorgelicht, enkelen van hen zijn gearresteerd en aangeklaagd.

• Eén van de beklaagden is Oleg Koelinitsj, het voormalige hoofd van de SBOe in Kherson. “In de eerste uren van de invasie, blokkeerde Koelinitsj alle pogingen om de overheidstop in te lichten over de situatie in de regio. Hij nam geen enkele maatregel om Oekraïne’s soevereiniteit te vrijwaren. Hij gaf personeel de opdracht hun post te verlaten. Later gaf hij mensen die niets te maken hadden met de SBOe gewoon wapens. Op 24 februari vertrok Koelinitsj naar Kyiv”, zo vertelde Sapian op een persbriefing.
• In juli werd de man gearresteerd op verdenking van hoogverraad. Zijn zaak moet nog voorkomen, maar hij riskeert een levenslange gevangenisstraf voor zijn verraad.
• Daarnaast ontdekten de speurders een spoor dat leidde naar Volodymyr Sivkovitsj, de voormalige vice-minister van Defensie van Oekraïne onder de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj. Sivkovitsj wordt al langer genoemd in het lijstje van pro-Russische samenzweerders, en staat sinds begin 2022 op de Amerikaanse sanctielijsten.
• Ook Vasyl Maljoek, het hoofd van de SBOe, verduidelijkte de rol van Koelinitsj. Die zou volgens hem zijn bevelen hebben gekregen van gevluchte Oekraïense toplui, die nauw samenwerken met de Fifth Service van de FSB, de Russische inlichtingendienst. Dit departement staat in voor spionage in voormalige Sovjet-landen, waaronder dus ook Oekraïne. Verder zou de Oekraïner samen gestudeerd hebben met FSB-agent Andrii Derkatsj.
• Als kers op de taart zou Koelinitsj gelobbyt hebben voor de aanstelling van Andrii Naumov tot vice-voorzitter van de SBOe. Naumov wordt ervan verdacht de Russen te hebben geholpen bij de overname van de kerncentrale van Tsjernobyl. Ook stelde Koelinitsj enkele SBOe-toplui aan in verschillende regio’s, die achteraf stuk voor stuk zonder al te veel weerstand in Russische handen vielen.

(nd)