Oekraïne daagt Polen, Slowakije en Hongarije voor de rechter. Aan de basis ligt een embargo op de import van Oekraïense landbouwproducten, om de eigen landbouwsector te beschermen. Alleen, Europa is allerminst blij met dat embargo.
Oekraïens graan knalt Europese eenheid aan stukken: komt ook de relatie tussen de EU en Kyiv op een helling te staan?
Waarom is dit belangrijk?
Begin mei nam de Europese Unie tijdelijke maatregelen om de import van Oekraïens graan, maïs, koolzaad en zonnebloemolie in te perken. De uitvoer van Oekraïne naar Polen, Hongarije, Slowakije, Roemenië en Bulgarije werd volledig verboden; doorvoer naar andere EU-lidstaten mocht wel nog. De maatregel kwam er nadat lokale boeren de prijs voor hun goederen fors zag dalen door de import vanuit Oekraïne.In het nieuws: De EU hief op 15 september het embargo op. Polen, Slowakije en Hongarije speelden soloslim, en legden zelf een nieuw embargo in.
- De actie van de drie landen zet kwaad bloed in Kyiv, waar de handelsvertegenwoordiger Taras Katsjka al dreigde met een rechtszaak. Oekraïne voegt nu de daad bij het woord, en klaagt de landen ook echt aan bij de Wereldhandelsorganisatie.
- De zaak leidt tot wrevel binnen Europa. Vooral Polen is daarbij kop van jut in Brussel. De Duitse minister van Landbouw, Cem Özdemir, zei bijvoorbeeld dat de drie landen “schuldig waren aan deeltijdse solidariteit” met Oekraïne. “Als het je goed uitkomt, ben je solidair, als het je niet uitkomt niet.” Enkele diplomaten opperen een sanctie van Europa tegen de lidstaten, als ze het embargo langer in stand houden.
- Andere diplomaten uiten dan weer hun ongenoegen over Oekraïne en Katsjka. “Was die man dronken?”, zo zuchtte een van hen. “De EU-diplomaten zijn niet klaar voor dit soort duidelijke taal”, knipoogde die, in een reactie aan Politico. De zaak kan een wig drijven tussen de EU en Oekraïne, als dit blijft aanslepen. Terwijl is Polen de logistieke draaischijf voor alle militaire steun aan Oekraïne. De vraag is maar of de graanzaak consequenties zal hebben voor de steun.
Verkiezingen, verkiezingen
Onderliggend: Dat in Polen de verkiezingen eraan komen, zegt alles over de positie die het nu inneemt.
- De Poolse verkiezingscampagnes verlopen vol vuur. Het beste voorbeeld is het openbaar maken van oorlogsplannen door de PiS-partij, die op dit moment aan de macht is. Minister van Defensie Mariusz Błaszczak verspreidde een video, waarin hij een deel van de voorbereide oorlogsscenario’s liet zien, die uit 2011 zouden dateren, toen de PO-partij van Donald Tusk aan de macht was. “De Tusk-regering was bereid om het halve land op te geven bij een oorlog.” Zo toonde het plan (een van de uitgewerkte scenario’s) dat het Poolse leger zich zou terugtrekken achter de Wisla-rivier, die het land in tweeën snijdt. Het oosten zou worden opgegeven. Met de video wil Błaszczak de inwoners van het oosten (die traditioneel op de PiS-partij stemmen) nog meer afkeer doen krijgen voor de PO.
- Ook de graandeal kadert binnen de verkiezingen. Boeren die hun producten niet verkocht krijgen, of ze wegdoen aan dumpingprijzen, gaan de schuld op de overheid steken. Dat wil de PiS-partij koste wat kost vermijden. Dat eind deze maand ook in Slowakije verkiezingen gepland staat, is dan ook absoluut geen toeval: Oekraïens graan is een verkiezingsthema geworden.
- “Het gaat niet meer om economische belangen, het gaat om nationale politieke doelstellingen”, zo bevestigt een Europese diplomaat. “We wisten dat eigenlijk al, maar nu is het klaar en duidelijk voor iedereen.”
