Na een reportage van het VRT-magazine Pano blijkt dat het OCMW van Anderlecht leefloon toekende aan mensen die een vals adres opgaven. Bevoegd minister Karine Lalieux (PS) wil nieuwe inspecties. Voor N-VA is dat niet genoeg.

Key takeaways

• In Anderlecht gaat het OCMW niet grondig genoeg na of mensen een leefloon mogen ontvangen. Daar wordt systematisch misbruik van gemaakt.
• Volgens N-VA heerst er een ons-kent-ons-cultuur in het Brusselse. De partij pleit voor een grondige aanpak.
• Minister Lalieux wil de inspectie nog eens langs sturen bij het OCMW in Anderlecht, maar zegt dat de werking van individuele OCMW’s niet haar bevoegdheid is.

In het nieuws: Pano bracht tijdens een uitzending wantoestanden aan het licht bij het OCMW van Anderlecht.

• Reportagemakers spraken met maatschappelijk assistenten die voor het OCMW in Anderlecht werkten. Zij vertellen dat ze leefloon toekenden aan mensen die ze nooit gezien hebben, waarvan sommigen niet in Anderlecht wonen. Door de hoge werkdruk gaat men op een lakse manier om met de dossiers.
• Twee redactieleden van Pano gaven een vals adres op bij het OCMW, om te testen of ze een leefloon konden krijgen. Ze wonen allebei in Vlaanderen en hebben er dus geen recht op. Wat blijkt: het onderzoek verloopt niet grondig genoeg. Beiden krijgen duizenden euro’s aan leefloon op hun rekening gestort.
• Getuigen verklaren aan VRT NWS dat dit een systematisch probleem is: via sociale media bieden mensen een verblijfsadres in Anderlecht of in een andere Brusselse gemeente aan, om tegen betaling anderen te helpen een frauduleuze leefloon-aanvraag bij het plaatselijke OCMW in te dienen. Het is geweten dat je in het Brusselse makkelijker een leefloon krijgt dan in Vlaanderen, bewijzen de verklaringen.
• Een van de maatschappelijk assistenten uit de Pano-reportage legt de schuld bij de lokale politiek. Zij vormen het comité van het OCMW, dat autonoom mag beslissen of aanvragers een leefloon krijgen. “Het comité kiest bijna altijd de kant van de uitkeringsgerechtigde en niet van de maatschappelijk werker”, meent de maatschappelijk assistent. Die stelt zich een paar vragen bij het beslissingsproces: “Waarom beslissen de mensen die gekozen zijn door de lokale bevolking voor hen? En waarom worden de maatschappelijk assistenten, die daarvoor zijn opgeleid, buitengesloten van alle macht en besluitvorming?”.

“Cultuur van cliëntelisme”

De reactie: Brussels parlementslid Gilles Verstraeten (N-VA) ziet een verrot systeem.

• Voor Verstraeten worden zijn vermoedens nu bevestigd. “En wellicht is dit ook gangbaar in andere gemeenten, zoals Molenbeek en Brussel-stad“, verklaart hij tegenover VRT NWS. “Ik garandeer u: er zitten elders nog lijken in de kast. Er heerst een hele cultuur van cliëntelisme waarbij je alles kunt regelen als je iemand kent”.
  • Verstraeten geeft een voorbeeld van een andere constructie: “De huidige voorzitter van het OCMW van Anderlecht (Lotfi Mostefa (PS), red.) is ook voorzitter van de Sociale Huisvestingsmaatschappij. Daar zijn ook veel verhalen over. Daar zou je ook een hele Pano-reportage over kunnen maken”.
• De N-VA’er ervaart een gebrek aan overheidscontrole: “De POD Maatschappelijke Integratie is een federale instantie die toezicht houdt op de OCMW’s en die wordt ook geleid door een Brusselse PS’er, Karine Lalieux. Daar worden allerlei inspectieverslagen gemaakt die aantonen dat er dingen niet in orde zijn, maar daar gebeurt niks mee”.
• “De hele controleketen moet anders: op het niveau van de gemeente, van het gewest en van het federaal toezicht. Vertrouwen is goed, controle is beter”, stelt Verstraeten. “Het OCMW van Anderlecht sanctioneert en controleert bijna niet. Dat blijft jaren en jaren doorlopen en dan zijn we verbaasd dat we budgettair ontsporen. Terwijl dat systeem dus politiek gehanteerd en misbruikt wordt”.

Om te volgen: Lalieux zegt dat ze actie wil ondernemen.

• Ontslagnemend minister van Sociale integratie en Armoedebestrijding Karine Lalieux (PS) is inderdaad verantwoordelijk voor het toezicht op de OCMW’s. Via de overheidsdienst Maatschappelijke Integratie is ze op de hoogte gesteld van de situatie in Anderlecht, laat een woordvoerder weten. De inspectie is ingeschakeld, klinkt het. “Het OCMW werkt samen met de inspectie en de overheidsdienst aan oplossingen. Indien er onterecht leefloon zou zijn uitgekeerd, dan zal dat worden teruggevorderd”, meldt de woordvoerder.
• Op het kabinet van Lalieux wil men tevens benadrukken dat de minister verantwoordelijk is voor werking van de dienst Maatschappelijke Integratie, maar niet voor de werking van de individuele OCMW’s. “Dat is een bevoegdheid van de lokale en regionale overheid”, kaatst men de bal terug.