De twee partijen van informateurs Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) schuiven naar elkaar. Zij willen de kern vormen van een nieuwe regering, ‘gemaakt vanuit het centrum’. Maar mag Open VLD bij dat centrum?

Wat gebeurt er precies? De informateurs gaan zoals voorspeld de kerstvakantie in. Coens en Bouchez krijgen van de koning zelfs veel tijd: pas op maandag 13 januari moeten ze terug naar het paleis. Dat geeft iedereen ruim de tijd om de kerstkalkoen aan te snijden, en even de spanning wat te laten zaken. Want er is een plan. Of toch minstens de semantiek van een ‘nieuw idee’.

De details: Coens en Bouchez bleven toch een dik uur op het paleis om een en ander duidelijk te verklaren, en trokken daarna naar la baraque d’en face, zoals Leopold II het parlement ooit noemde, om daar toelichting te geven:

• ‘Noch paars-geel noch paars-groen kan momenteel opgestart worden. Ofwel is de formule onvoldoende stabiel, ofwel de inhoud’, zo stelde Coens netjes in het Nederlands.
• Bouchez deed hetzelfde in het Frans. Beide heren wagen zich publiek niet aan de andere landstaal, dat blijft opvallen.
• Maar paars-groen, dat is in de Franstalige pers arc-en-ciel, de regenboog. Terwijl de Nederlandstalige pers toch die nuance maakt: socialisten, groenen en liberalen, dat is paars-groen, mét CD&V wordt het pas een regenboog, want dan is oranje er ook bij.
• Meteen bewezen beide heren dat het format ‘persconferentie’ toch best met vragen en antwoorden verloopt, ondanks hun bokkige weigering vragen toe te laten. Na opmerkingen van de pers ‘dat ze dan beter een communiqué zouden sturen’, brieste Bouchez ‘dat hij het de volgende keer dan een ‘perspunt‘ en geen ‘persconferentie’ zou noemen’.
• Maar De Tijd slaagde erin toch één vraag te stellen, die wel degelijk nodig was voor de verduidelijking: Coens bedoelde dus dat ‘ook de regenboogcoalitie, paars-groen mét CD&V dus, niet levensvatbaar was?’ Dat bedoelde hij inderdaad.
• Over het ‘wat dan wel?’ bleven ze vaag: het moet een oplossing in het centrum zijn, zo stelden ze.
• Daarbij gaven ze mee rond vijf werven te werken: begroting, sociale zekerheid en pensioenen, arbeidsmarkt, klimaat én veiligheid en justitie.

Tussen de regels: Wat bedoelden beide heren nu eigenlijk? Wat is het plan?

• CD&V en MR klikken zich terug aan elkaar, het herstel van de oude ‘as’ die Wouter Beke (CD&V) en Charles Michel (MR) ooit hadden. De afgelopen maanden was die verdampt, maar onder Bouchez is ze helemaal terug.
• Het is immers de analyse dat de ‘grote twee’, N-VA en PS, nu al samen veel geprobeerd hebben, zonder succes. En als één van beiden de pen vasthoudt, gaat het te extreem naar links, of wordt het confederalisme.
• ‘Waarom niet vanuit het centrum de pen vasthouden van een akkoord, hoe klein ook, proberen een begroting en concrete maatregelen uit te werken voor een regeerakkoord?’, zo luidt de redenering.
• Met 26 zetels van CD&V en MR samen, hebben ze een machtsblokje dat naast N-VA (24 zetels, we rekenen even Jean-Marie Dedecker niet mee, om in zee te gaan met de PS) en PS (20 zetels) kan staan.

De grote vraag? Kan zoiets lukken? Het is maar zeer de vraag.

• Een ‘doorstart‘ van de regering Wilmès heeft al een paar keer op tafel gelegen. Dan neem je de logische derde partner Open VLD en zit je al aan 38 zetels.
• Maar zo’n doorstart heeft grote nadelen: in de Kamer zoekt de regering vaak steun, maar die komt telkens ofwel van de socialistische familie, PS (20) en sp.a (9), én ook de groenen met 21 zetels.
• Met N-VA (24) wordt maar bitter weinig meegestemd met de regering, en nooit PS en N-VA samen.
• Uiteindelijk kom je dus weer tot dezelfde keuze, ofwel een regenboog, ofwel paars-geel.
• CD&V en MR willen het dus geen ‘doorstart’ noemen, maar een ‘nieuwe methode‘. Alleen, de uiteindelijk vraag ‘gaan we langs links, of gaan we langs rechts’, valt niet te vermijden.

Om rekening mee te houden? Open VLD is blijkbaar niet gewenst in dat ‘centrum’, zeker niet als het van CD&V afhangt in deze fase.

• Gwendolyn Rutten (Open VLD) is op haar laatste benen aan het lopen als voorzitter. Zeker als ze geen kandidaat is zichzelf op te volgen, zal haar positie verder verzwakken.
• Nu al kijken velen naar Bart Tommelein (Open VLD), die achter de schermen op veel steun kan rekenen.
• Egbert Lachaert (Open VLD), de mogelijke grote tegenkandidaat, aarzelt, zo bevestigen verschillende bronnen.
• En wil Rutten, die zich stevig inzette voor paars-groen en het door Bouchez zag mislukken, nu zelf zich op haar beurt achter een plan van Bouchez zetten? Insiders wijzen op een weinig constructieve houding.
• En wil CD&V er al meteen Rutten bij? Het lijkt van niet. Er is de optie van een paars-geel kabinet mét CD&V en zonder Open VLD: N-VA, PS, MR, CD&V en sp.a samen. Alleen:
  • Over die combinatie was Bart De Wever (N-VA) altijd duidelijk: niet interessant voor hem. Waarom in zo’n links kabinet gaan, tenzij het met een staatshervorming is?
  • De combinatie van N-VA, CD&V én sp.a lag voor de Vlaamse regering ook stevig op tafel, maar werd niet weerhouden. Waarom ze dan federaal wel gaan doen?

The big picture? Door zich aan elkaar te klitten, klimmen de twee dwergen, MR en CD&V, op elkaars schouders naar 26 zetels. Geen slechte strategie om dan samen, vanuit de regering, vanuit het ‘centrum’ een akkoord proberen te maken. Maar of dit nu de ‘game changer‘ is in de formatie? Sta ons toe om een beetje sceptisch te blijven, samen met ongetwijfeld de twee key-spelers die het allemaal bekijken: Bart De Wever (N-VA) in het Antwerpse stadhuis en Paul Magnette (PS) aan de Keizerslaan. Want uiteindelijk is het dan toch weer kiezen: paars-geel of de regenboog. En die keuze maken in de eerste plaats De Wever en Magnette.