In Nederland heeft de nieuwe regering onder leiding van Dick Schoof de eed afgelegd bij koning Willem-Alexander. Het kabinet-Schoof belooft nu al een trendbreuk te worden met PVV in de regering en een bewust vaag regeerakkoord.

In het nieuws: Na 14 jaar Mark Rutte wordt de volgende Nederlandse regering compleet anders.

• “Ik feliciteer u allemaal van harte en wens u veel wijsheid toe in uw ambt”. Met die woorden wenste koning Willem-Alexander de nieuwe regering veel succes nadat Dick Schoof en in totaal 15 ministers en 13 staatssecretarissen de eed hadden afgelegd. Nederland krijgt daarmee een centrumrechtse regering waarbij het uiterst rechtse PVV van Geert Wilders 5 ministers krijgt toegewezen. De PVV won op overtuigende wijze de verkiezingen in november 2023.
• De regeringsvorming liep niet van een leien dakje. Uiteindelijk kon Wilders het centrumrechtse NSC, de liberale VVD en de BoerBurgerBeweging overtuigen om samen een coalitie te vormen. Daarbij werd een regeerakkoord ‘op hoofdlijnen’ opgesteld, waardoor veel beleid nog ingevuld kan en moet worden.
• De partijen kozen expres voor een aantal ministers en staatssecretarissen die van buiten de politiek komen. Het plan zoals Pieter Omtzigt (NSC) voor ogen had met enkel ‘vakministers’ zonder politieke connecties werd wat afgezwakt maar in theorie behouden. Zo was premier Dick Schoof een ambtenaar zonder partijkaart.
• De regringspartijen willen meer vrijheid voor het Nederlandse parlement, is het idee. De leden van de Tweede Kamer kunnen op basis van de inhoudelijke voorstellen van de ministers stemmen, zonder dat er teveel naar partijpolitiek gekeken moet worden. De Kamerleden kunnen ook middels voorstellen het beleid mee bepalen.

Migratie en controverse

De details: De nieuwe regering zal vooral werk maken van een streng migratiebeleid.

• Het migratiebeleid van Nederland moet strenger, dat wordt inhoudelijk het belangrijkste punt van de regering. Het is ook de PVV die met Marjolein Faber de minister van Asiel en Migratie levert. Nederland wil onderhandelen met Europa om de migratieregels om te buigen of naast zich neer te kunnen leggen.
  • “Nederland kan de asielinstroom niet meer aan. Als minister van Asiel en Migratie ga ik daarom de instroom van asielmigranten maximaal beperken door een streng en rechtvaardig asielbeleid”, belooft Faber op de officiële regeringswebsite.
  • Faber is niet onomstreden. Alle leden van het kabinet werden doorgelicht door de veiligheidsdienst en bevraagd door het parlement. Zij moest verplicht afstand nemen van de term ‘omvolking’, wat in feite een naziterm is.
• Ook het woonbeleid wil de nieuwe regering onder handen nemen. Door de grote woningnood wordt er stevig geïnvesteerd. Financieel komen er lastenverlagingen, maar worden er btw-verhogingen doorgevoerd voor boeken. De landbouw moet eveneens aangezwengeld worden.
• Voor cultuur is er sowieso minder geld. Ook op wetenschappelijk onderzoek en ontwikkelingshulp wil de nieuwe Nederlandse regering besparen. De openbare omroep NPO en nieuwsdienst NOS zullen het met minder geld moeten doen.

Valt de Nederlandse regering straks alweer?

Om te volgen: Is een kibbelkabinet in de maak?

• De liberale VVD kreeg veel kritiek, omdat de partij in zee ging met drie rechtse partijen. Vooral de PVV en BBB willen veel geld uitgeven, door de lastenverlagingen. De vraag is hoe haalbaar dat wordt. De liberaal Eelco Heinen (VVD) werd minister van Financiën, waardoor hij als taak krijgt om de andere partijen wat te temperen.
• 14 jaar Mark Rutte (VDD) aan het hoofd leverde Nederland de reputatie van zuinig en besparingsgezind op. Die reputatie moet Heinen zien te redden namens de liberalen. Al gaat Wilders met zijn PVV dat niet zomaar laten gebeuren. Hij trok in 2012 zijn gedoogsteun voor de allereerste regering-Rutte in, omdat hij het niet eens was met de liberale besparingsronde.
• Daarom verwachten analisten ook dat het kabinet-Schoof vooral een manier is voor de partijen om hun posities te verstevigen voor de volgende verkiezingen. De kans is groot dat de partijen snel overhoop liggen over de inhoud.
• Mark Rutte zelf laat het in ieder geval niet aan zijn hart komen. Hij vertrekt naar Brussel, om de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO te worden. Rutte laat daarmee een gapend gat in de Nederlandse politiek, die opeens een stuk minder standvastig lijkt.