Bart De Wever (N-VA) trok woensdag naar koning Filip met een ‘beschrijvende informateursnota’ van zeven pagina’s. Nu wordt bekend wat de inhoud daarvan is. Zo valt te lezen waar de partijen die samen een federale regering kunnen vormen elkaar dus al hebben gevonden.

In het nieuws: De nota van De Wever legt de nadruk op een iets strenger en rechtser beleid.

• De zeven partijen die mogelijk samen een regering willen vormen, zijn bereid om op enkele punten te breken met de vorige Vivaldi-regering. Zo moet er meer controle komen op migratie en moeten werkloosheidsuitkeringsregelingen die enkel bestaan in België, verdwijnen. Het lijkt een eerste stap in de richting van het beperken van die uitkeringen in de tijd. Ondernemersorganisaties zoals Unizo willen al langer dat er een beperking van maximaal twee jaar komt.
• Alle partijen zijn het ook over eens dat de wet op de kernuitstap teruggedraaid moet worden, wat een belangrijk punt is voor N-VA en MR. Groen hield daar in de vorige regering aan vast, maar moest uiteindelijk wel toegeven bij de verlenging van de centrales Doel 4 en Tihange 3.
• Ook de investeringen in defensie moeten worden opgeschroefd. België wil de NAVO-norm halen. Die schrijft voor dat elk NAVO-land minstens 2 procent van het bbp uit moet geven aan defensie. Ons land hinkt genadeloos achterop. In de nota van De Wever staat alleen geen richtjaar voor die norm, enkel “in een geloofwaardig tempo”.
• Verder is men het eens over een slanker politiek gestel. De Senaat moet worden afgeschaft, staat er. Vooruit maakte daar tijdens de campagne een belangrijk punt van. De partij besloot woord te houden en stuurt geen gecoöpteerd senator naar de Senaat. Het is ook mogelijk dat er in de nieuwe regering minder ministers zullen zitten.

Hogere of lagere groeinorm

Genoteerd: Over het fiscale luik bestaat er nog onduidelijkheid.

• Een fiscale hervorming is ook een belangrijk punt dat op tafel ligt, ook al is het nog niet duidelijk wat de invulling daarvan precies is. Belastingen moeten rechtvaardiger, klinkt het. Maar om dan meer taksen te heffen op grote vermogens, zoals Vooruit wil, dat staat er nog niet in.
• Gezondheidszorg bleek een ander moeilijk punt. Daarover staan twee gedachten in de nota van De Wever. Er moeten investeringen komen, maar tegelijk moet er ook een verhoogde efficiëntie zijn. Vooruit, cd&v en Les Engagés willen een groeinorm in de sector van 3,5 procent bovenop de index in plaats van 2 procent. Volgens de nota zal die groeinorm stijgen, maar de vraag is met hoeveel. N-VA wil die juist minder groot maken. Les Engagés, cd&v en Vooruit vrezen dat dit de facto neerkomt op besparingen en verzetten zich.
• De Wever haalde altijd aan dat besparingen nodig zijn om aan de nieuwe Europese normen te voldoen. België moet dan ook minstens 23 miljard euro besparen in een traject van vier of zeven jaar. Maar hoe dat concreet moet worden, daar staat nog niets over in de nota.

Geen minikabinet

Ook gevolgd: De Wever heeft in zijn nota wel degelijk water bij de wijn gedaan.

• Wat opvalt, is dat De Wever in zijn nota effectief heeft ingebonden. Zo is zijn idee van een minikabinet volledig verdwenen. In de tekst staat dat er gekeken wordt om “een volwaardige regering” te vormen. De Wevers voorstel om een noodregering te vormen die het budgettaire probleem zou aanpakken om ondertussen verder te onderhandelen over een staatshervorming, bleek niet levensvatbaar.
• Tegelijk laat N-VA die staatshervorming niet los, en wil men “op zoek naar een geloofwaardige methodiek” om het land te hervormen. Wat dat dan moet worden, zal moeten blijken in de formatiegesprekken. Maar dat een staatshervorming ook meer Vlaamse autonomie oplevert, is allerminst zeker.
  • Zo bleek MR voorstander van het onderbrengen van de werkloosheidsuitkeringen bij de deelstaten, maar wilde voorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) de gezondheidszorg en justitie weer herfederaliseren. “Nooit”, reageerde De Wever daarop in de kiescampagne.

Formateur op 11 juli?

Om te volgen: Hoe snel dient zich een volgende fase in de onderhandelingen aan?

• De echte breekpunten worden op deze manier ontweken en uitgesteld naar de echte formatiegesprekken. De nota “geeft enkel de belangrijkste indrukken weer ­zoals opgetekend door de informateur”, staat duidelijk te lezen. Ook worden bepaalde ideeën en maatregelen “door velen onderschreven”, maar dus nog niet door alle zeven partijen.
• De Wever werd gisteren van informateur naar preformateur bevorderd, waardoor hij dus ook gesprekken met de verschillende partijen samen mag hebben. Hij krijgt voor verdere verkennende gesprekken twee weken de tijd tot juli. Dan moet hij opnieuw verslag uitbrengen bij de koning.
• Mogelijk worden er tegen dan al een aantal punten concreter, om iedereen te overtuigen. Zo zou voor Vooruit de precieze invulling van de belasting op grotere vermogens een breekpunt zijn waar De Wever mee aan de slag moet.
• Mocht dat lukken en alle partijen blijken bereid te zijn om een volgende stap te zetten bij het vormen van een federale regering, dan kan het zijn dat Bart De Wever dan toch formateur wordt. Dat zou dan op de Vlaamse feestdag, 11 juli, al kunnen.