Nederlandse regering moet zich uitspreken over Belgische miljoenensubsidies voor kranten

WV
door Wouter Verschelden
gepubliceerd op om •
3 min lezen
  • Een interessante ontwikkeling in het dossier van de subsidies om kranten dagelijks te bussen. Daarvoor trekt de federale regering liefst 178 miljoen euro per jaar uit, om Bpost subsidies toe te stoppen en zo die papieren kranten een miljoenenkorting te kunnen geven.
  • Open Vld-vicepremier Vincent Van Quickenborne wilde die subsidies helemaal afschaffen en diende daarvoor tijdens de vorige regeerperiode een wetsvoorstel in. Maar in maart besliste de Vivaldi-regering, met diezelfde Van Quickenborne, om toch weer Bpost een dergelijk contract opnieuw te gunnen. Er komen wel wat cosmetische aanpassingen, zoals een ‘digitaal luik’.
  • Onder meer de PS, die met Pierre-Yves Dermagne (PS) als minister van Werk het dossier beheert, wilde immers in tijden van crisis niet aan dat contract morrelen: het zou goed zijn voor 3.000 jobs bij Bpost, zo wordt altijd beweerd.
  • Maar in Nederland – waar van dat soort subsidies geen sprake is, maar het bussen van kranten wel goedkoper gebeurt dan in België – komt steeds meer kritiek op de overheidssteun voor media in België.
  • De reden is simpel. Zowat alle Nederlandse kranten zijn in handen van twee Belgische mediabedrijven: DPG (De Volkskrant, het AD, Trouw, Het Parool, plus een hele reeks regionale kranten) en Mediahuis (NRC Handelsblad, De Telegraaf en een hele tros lokale kranten).
  • Zo heeft dit duo greep op het maatschappelijke debat in Nederland, via hun titels. En in al die jaren streven ze maar naar één zaak: schaalvergroting. Dat is een duur woord om kosten te besparen.
  • Beide mediagroepen deden die oefening eerder in hun thuisland. Wie de moeite doet om op één dag zowel De Standaard, Het Nieuwsblad, De Gazet van Antwerpen en Het Belang Van Limburg – alle in handen van Mediahuis – te lezen, weet wat dit betekent: overal duiken dezelfde artikels op, wat ingekort of misschien met een andere titel of inleiding. Een stevige verschraling: van veel kritische journalistiek is geen sprake meer, als alles hetzelfde wordt en journalistiek verwordt tot knip- en plakwerk.
  • Die systematische schaalvergroting bedreigt essentieel de pluriformiteit in het Nederlandse medialandschap, zo zeggen kritische politici in Nederland steeds vaker. Met enkel twee stemmen die overblijven, is de democratie niet voldoende voorzien van een vierde macht, die controleert, bekritiseert en zaken aan het licht brengt.
  • In het dociele Vlaanderen is dat geen probleem, maar in Nederland, waar men ook altijd wat meer beschermend optreedt voor de eigen industrie, veroorzaakt dat maatschappelijk debat. Zelfs in die mate dat het een issue is bij de regeringsonderhandelingen: het links liberale D66 heeft sterke vragen bij de machtspositie van het Belgisch duo én de bijhorende subsidies.
  • Beide groepen halen immers elk jaar miljoenen euro’s voordeel uit die subsidies van de Belgische regering: geschat wordt dat het voordeel voor elk zo’n 30 miljoen euro per jaar waard is.
  • N-VA-kamerlid Michael Freilich diende in de Kamer nu een nieuw wetsvoorstel in, dat een exacte kopie is van dat van Van Quickenborne: de subsidies moeten afgeschaft worden, vindt zijn partij nu ook zeer duidelijk.
  • En hij speelt het slim: experten worden gevraagd om hun mening te geven in de Kamer, maar Freilich heeft expliciet de Nederlandse regering gevraagd om een advies te geven aan de Belgische Kamer. Dit maakt dat het kabinet van Mark Rutte – dat demissionair is, maar aan het onderhandelen is over een nieuwe coalitie – wel kleur gaat moeten bekennen over wat het van dat Belgische overheidsgeld vindt.