De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), het Persvrijheidsfonds en de digitale burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom (BOF) zijn woensdag naar de Europese rechter gestapt om het Europese verbod op Russische media aan te vechten. De NVJ benadrukt in een verklaring op zijn website dat het de vraag wil onderzoeken of de ondemocratische censuurmaatregelen wel gerechtvaardigd zijn.

Op 2 maart heeft de Europese Unie ingrijpende beperkingen opgelegd aan de verspreiding van Russia Today (RT) en Sputnik in Europa, als onderdeel van de sancties tegen Moskou. De EU beargumenteerde dat de Russische media propaganda van het Kremlin verspreiden, dat wordt gebruikt om de invasie van Oekraïne te rechtvaardigen en te ondersteunen. 

“We zijn geen fans van RT en Sputnik. We zien de zenders niet als nieuwsmedia, het is pure staatspropaganda. Maar desinformatie dient in een rechtsstaat niet betreden te worden met censuur”, aldus algemeen secretaris van de NVJ Thomas Bruning. “Als regeringsleiders zelfstandig informatie kunnen verbieden, dan raakt dat de democratische rechtsstaat als geheel”. 

Russische zenders zijn overduidelijk partijdig

De coalitie zegt niet te willen opkomen voor de Russische zenders, die volgens hen overduidelijk partijdig zijn, maar ze ziet het als haar taak “de legitimiteit en proportionaliteit van de maatregelen aan de orde te stellen. Het is immers de vraag of de ondemocratische censuurmaatregelen wel gerechtvaardigd zijn”. 

“Als je het over sancties hebt, dan is het idee dat je Rusland straft. Maar in feite straf je de Europese bevolking door ze niet als volwassenen te behandelen en ze niet de mogelijkheid te geven om toegang te krijgen tot informatie”, zegt Bruning. Hij stelt dat het verbod een precedent zou kunnen scheppen voor het verbieden van andere gepolitiseerde nieuwskanalen.

De rechtszaak van de NVJ wordt ook gesteund door verschillende Nederlandse internetproviders en BOF. “Het is niet duidelijk wat er precies geblokkeerd moet worden, wie dat moet doen, of hoe lang de blokkade moet duren”, aldus BOF.

“Dit is een politiek besluit, zonder rechterlijke toetsing”, zegt Rejo Zenger van BOF. “De beslissing om informatie ontoegankelijk te maken hoort niet in handen te zijn van onze regeringsleiders, maar in die van onafhankelijke rechters”. Zenger stelt dat je propaganda niet monddood maakt censuur, maar enkel uitingsvrijheid.

Niet alleen Freedom doet mee aan het proces, ook hosting- en internetproviders als BIT, MijnDomein en A2B hebben zich aangesloten. Grote partijen als KPN en Ziggo ontbreken.

(jvdh)