Door de forse kostenstijgingen zien veel ondernemingen zich genoodzaakt om de activiteiten tijdelijk terug te schroeven. Volgens de Nationale Bank van België (NBB) zal dat leiden tot een korte en milde recessie in ons land.
De Belgische ondernemingen zien de toekomst negatief in vanwege de forse kostenstijgingen, leert de nieuwe enquête van de NBB in samenwerking met diverse federaties die de ondernemingen en zelfstandigen vertegenwoordigen. “Dat lijkt dus te bevestigen dat de Belgische economie afstevent op een korte recessie van beperkte omvang, al is de onzekerheid heel groot”, merkt de monetaire instelling op.
Activiteiten terugschroeven
Uit de bevraging blijkt dat een op de drie ondernemingen in september haar activiteiten heeft teruggeschroefd, omdat de personeelskosten en de energieprijzen fors zijn gestegen. De elektriciteitsfactuur van de ondernemingen steeg tussen begin 2021 en september 2022 gemiddeld met 120 procent en de gasfactuur met 143 procent. De zwaarst getroffen sectoren zijn de landbouw, de horeca, de detailhandel (in het bijzonder de voedingswinkels) en de verwerkende nijverheid.
De ondernemingen zijn voornamelijk op korte termijn vrij pessimistisch. Ze verwachten dat de economische activiteit met 7 procent zal afnemen ten opzichte van september. Voor 2023 verwachten ze een afname met 3 procent ten opzichte van 2022. “Hoewel het negatief blijft, suggereert dit lagere groeipercentage op jaarbasis een herstel in de loop van 2023, al is de onzekerheid heel groot”, verduidelijkt de NBB.
Minder investeringen in het vooruitzicht
Ook schroeven ze hun investeringsplannen voor de komende twee jaar terug. Die daling wordt geraamd op 24 procent ten opzichte van 2022. “Dit is een duidelijke verslechtering vergeleken met het resultaat van de vorige enquête in maart 2022. Toen was er sprake van een vermindering met 12 procent”, aldus de NBB. De toezichthouder voegt er wel aan toe dat we dat cijfer voorzichtig moeten interpreteren: “Tijdens de coronapandemie werd er ook een aanzienlijke daling van de investeringen voorspeld, maar dat was uiteindelijk niet het geval.”
Voorts toont de bevraging aan dat ondernemingen het risico op een faillissement hoger inschatten dan bij de bevraging zes maanden geleden. Het huidige niveau ligt dicht bij dat van 2020, toen de economie hard werd getroffen door de coronapandemie, maar blijft onder de piek van november 2020 tijdens de tweede lockdown. “We stellen echter een forse verslechtering vast bij de voedingswinkels”, klinkt het.
“Loon-prijsspiraal verliest aan kracht”
De ondernemingen rekenen de gestegen kosten overigens niet volledig door aan de consumenten. Volgens de resultaten van de bevraging van de NBB rekenen de bedrijven in ons land gemiddeld iets meer dan 50 procent van de toegenomen kosten door aan de eindgebruiker. De monetaire instelling merkt op dat de loon-prijsspiraal daardoor snel aan kracht zal inboeten.
Eerder deze week kwam het Internationaal Monetair Fonds (IMF) tot een soortgelijke conclusie, zij het dan voor de wereldeconomie. Volgens de financiële instelling is de kans op een loon-prijsspiraal klein omdat het verstrakkende geldbeleid van de centrale banken de inflatieverwachtingen in toom houden.
In ons land blijven die verwachtingen wel hoog voor de komende zes maanden. “Dat heeft mogelijk te maken met de vertraagde werking van de indexeringsmechanismen. Wat dus betekent dat zware loonkostenstijgingen nog moeten komen”, verduidelijkt de NBB. Denk bijvoorbeeld aan de indexering van de bediendelonen (PC200). Zoals het er nu naar uitziet, zullen die lonen begin volgend jaar in één klap met ruim 10 procent stijgen.
(fjc)
