Vijf dagen na de verkiezingen komt er een eerste gesprek tussen N-VA, cd&v en Vooruit. Zij willen kijken of het lukt om met z’n drieën een Vlaamse regering te vormen. Daarbij is voorzichtigheid geboden.
In het nieuws: Vlaams informateur Bart De Wever (N-VA) ontvangt partijvoorzitters Sammy Mahdi (cd&v) en Melissa Depraetere (Vooruit) voor een eerste gesprek.
- De raketcoalitie, het samengaan van die drie partijen, lijkt het snelste scenario naar een Vlaamse regering. Met 65 zetels van de 124 is er een meerderheid zonder dat het verliezende Open Vld in de regering moet komen.
- Zo snel als het in Wallonië ging, lijkt het in Vlaanderen niet te gaan. Vooruit wil eerst kijken of het plan van De Wever inhoudelijk kan bekoren. Kopstuk Conner Rousseau (Vooruit) vroeg daarom om een startnota op te stellen. “Wij komen luisteren, maar het blijft wel een verkennend gesprek. Alleen op basis van een startnota kunnen we beoordelen of we een volgende stap zetten”, is te horen bij Vooruit, zo schrijft De Tijd.
- Vooruit maakte van gratis maaltijden op school een breekpunt in de campagne, waar de partij nu aan vast blijft houden. N-VA en cd&v zien dat niet zitten. De Wever begrijpt niet waarom dat plan in heel Vlaanderen uitgerold moet worden en ook voor de rijkere kinderen zo gelden. Cd&v wijst dan weer op de grote verantwoordelijkheid van de scholen bij de bedeling. Zij kunnen die extra taak niet op zich nemen, is daar het standpunt.
- Al lijkt dat breekpunt toch veeleer klein in vergelijking met de rest van de onenigheden. Het grootste struikelblok is de begroting. N-VA ijvert voor een begroting in evenwicht en wil de vinger op de knip houden. Vooruit meent dat de vorige regering al te veel bespaarde, vooral op onderwijs, de zorg en het openbaar vervoer. Daarbij staat ook het omstreden vervoersplan bij De Lijn van ontslagnemend minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) ter discussie.
- Ook de stikstof-kwestie is nog niet gaan liggen. Er was binnen de vorige regering een akkoord, maar cd&v liet al direct weten dat het wat hen betreft een “overgangsdecreet” was: er moest nog aan gesleuteld worden. Daarbij neemt de partij het consequent op voor de landbouwers die aan strengere uitstootnormen moeten voldoen. En veel lichter zullen die niet worden, de Europese Commissie werkt aan verdere regelgeving.
- Ontslagnemend minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) wil zijn beleid graag verder zetten. Daarbij wil hij strengere voorwaarden voor sociale huurwoningen en minder fiscale gunsttarieven. Hij zette een liberaal beleid uit met als wens dat mensen meer op de private huurmarkt terecht kunnen. Dat is tegen de eisen van Vooruit, die juist meer sociale woningen en ondersteuning vanuit de overheid vraagt.
- Tot slot is er ook wat onvrede over de ministerposten van Welzijn en Onderwijs. Daar staat cd&v al jaren mee aan het roer, vooral wat welzijn betreft. Die post zou N-VA graag krijgen. Verder hoopt die laatste partij ook onderwijs te behouden, opnieuw met minister Ben Weyts (N-VA). Vooruit vindt dat het tijd is voor een andere aanpak, en zou Caroline Gennez (Vooruit) naar voren willen schuiven op Onderwijs.
Duidelijkheid maar ook zorgen bij N-VA
Om te volgen: Afwachtende houdingen bij Vooruit en cd&v, N-VA brengt alvast zijn manschappen in stelling.
- Vooruit trekt straks met Depraetere en Rousseau naar de onderhandelingen, op Vlaams niveau aangevuld met Gennez. Mahdi krijgt voor de Vlaamse onderhandelingen dan weer versterking van zijn ministers in de ontslagnemende regering: Jo Brouns (cd&v) en Hilde Crevits (cd&v).
- Beide partijen hebben nog geen parlementsleden met vakkennis aangeduid die de onderhandelaars per domein zullen bijstaan. Cd&v zegt eerst de onderhandelingsmethode van N-VA af te wachten, bij Vooruit is het duidelijk dat men nog niet zo vergevorderd is.
- N-VA daarentegen maakte al voor de verkiezingen een verdeling. Per vakgebied komen er werkgroepen, die bij de onderhandelingen voor de Vlaamse regering worden geleid door Jan Jambon, Ben Weyts, Zuhal Demir, Matthias Diependaele, Koen Daniëls, Philippe Muyters, Arnout Coel, Maaike De Vreese, Freya Perdaens en Andries Gryffroy. Voor de federale regering staat er een ander team klaar.
- Een grote onbeantwoorde vraag bij N-VA blijft wie De Wever straks opvolgt als formateur en mogelijke nieuwe Vlaams minister-president, als de gesprekken concreet worden. Daarbij werd eerst in de richting van Jan Jambon gekeken. Maar Vooruit heeft laten weten dat het geen Jambon II ziet zitten, om duidelijk een breuk te maken met de vorige regering. Jambon is “zowat de meest rechtse N-VA’er die je kan vinden”, liet Rousseau verstaan.
- En dus moet er richting andere kopstukken gekeken worden. Daarbij viel al de naam van Sander Loones (N-VA), maar ook Diependaele en zelfs Johan Van Overtveldt (N-VA) zouden bovenaan het lijstje staan. Die laatste naam is opvallend. Als voormalig minister van Financiën heeft Van Overtveldt eerder een federaal profiel. Bovendien viel zijn beleidswerk op Europees niveau op, iets waar hij zijn tanden in zette. Hij trok nu dan ook de Europese lijst voor N-VA.
