In de toekomst zullen vrouwen in Saudi-Arabië ook zonder een mannelijke bewaker kunnen reizen. Nog dit jaar zou de Saudische wetgeving daarvoor worden aangepast. De maatregel betekent volgens waarnemers de belangrijkste hervorming van de vrouwenrechten in de Saudische geschiedenis. De nieuwe wetgeving zou het voor Saudische vrouwen voor de eerste keer mogelijk maken om het land te verlaten zonder daarvoor uitdrukkelijk toestemming van een mannelijke voogd te hebben gekregen.

De nieuwe wetgeving is nog niet officieel bevestigd, maar zou afkomstig zijn van de absolute top van het land.

Asiel

De Saudische vrouwenrechten zijn recent nog uitdrukkelijk in het internationale nieuws geraakt. Verscheidene Saudische vrouwen blijken in het buitenland asiel te hebben gevraagd nadat ze hun familie waren ontvlucht. Het mannelijke voogdijschap zou echter nog niet volledig worden opgeheven. Vrouwen zouden nog altijd de toestemming van hun mannelijke voogd moeten hebben om onder meer te kunnen werken of huwen.

Het mannelijk voogdijschap is in het Saudische koninkrijk bijzonder gevoelig. In de traditionele stammencultuur van het land is de bescherming van de vrouw immers een mannelijke plicht. Er is zelfs een applicatie die mannelijke voogden alarmeert wanneer vrouwelijke verwanten zich op een van de Saudische luchthavens meldt.

De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman heeft echter een aantal ingrijpende hervormingen beloofd. Die maatregelen moeten tot een grotere vrijheid leiden en moeten het land meer openstellen voor de rest van de wereld.

Anderhalf jaar geleden verwierven Saudische vrouwen het recht op een auto te besturen. Daarmee maakte het land een einde aan een verbod dat decennia lang stand had gehouden. In Saudische gevangenissen zitten echter nog steeds vrouwen die het verbod hadden overtreden of hadden bekritiseerd.

Tradities

Er rijzen dan ook heel wat vragen over de reële motieven die achter de hervormingen van de kroonprins Salman schuil gaan. Waarnemers waarschuwen tevens dat de ontmanteling van het voogdijschap en andere traditionele Saudische gewoonten niet eenvoudig zal zijn.

“Dat dreigt vooral moeilijk te zullen worden in de landelijke, conservatieve regio’s buiten de kosmopolitische steden zoals Riyadh of Jeddah,” zeggen de critici. “Zelfs de versoepelde regelgeving rond buitenlandse reizen zou tot een massaal protest kunnen leiden indien teveel vrouwen zouden beslissen het land te verlaten.”

“Saudi heeft het voorbije decennium bij de Human Rights Council van de Verenigde Naties al herhaaldelijk beloofd om het voogdijstelsel af te schaffen,” benadrukt Sarah Leah Whitson, bij Human Rights Watch directeur voor de regio’s Midden-Oosten en Noord-Afrika.

“Dat is echter slechts bij mondjesmaat gebeurd. Indien Saudi-Arabië dit keer zijn belofte invult, kan er wel een belangrijke mijlpaal worden gezet. Men mag niet vergeten dat er nog steeds vrouwen in Saudi-Arabië tot lange gevangenisstraffen zijn veroordeeld alleen al omdat ze een recht hebben opgeëist dat nu door hun regering is beloofd.”