Groot nieuws: Bpost verliest onherroepelijk het krantencontract, vanmiddag staat die beslissing op de kern. Het aandeel verliest 12 procent op de beurs vanmorgen.

• Een mokerslag, vanmorgen voor Bpost op de beurs. Het staatsbedrijf (België heeft nog steeds een meerderheid van de aandelen) verloor in één klap meer dan 12 procent van zijn waarde. Dat kan niet verwonderen: verschillende bronnen binnen de federale regering bevestigen immers dat het bedrijf onvermijdelijk het infame krantencontract verliest.
• Dat is het logische gevolg van het advies van de FOD Economie. Die raadt de regering aan om de subsidies voor de kranten- en tijdschriftenbedeling, kortweg het krantencontract, niet aan Bpost toe te kennen, maar aan twee concurrenten. “We kunnen niet anders dan dat volgen”, zo is te horen. Vanmiddag beslist de kern daarover.
• In La Libre gaan de krantenboeren wel nog fel in het verweer. De steenrijke François le Hodey, de baas van krantengroep IPM (met onder meer La Libre, La Dernière Heure, L’Avenir) heeft het openlijk over “mogelijke chaos” en “een verlies aan kwaliteit”, dat hij vreest. “Het zal chaos worden als de abonnementen niet correct toekomen bij onze klanten”.
• Bij de begrotingsbesprekingen in oktober 2022 besliste Vivaldi dat de Belgische staat de concessieperiode 2024-2028 nog altijd jaarlijks 125 miljoen euro aan subsidies zal klaarzetten om de persabonnementen over het hele land te bussen.

• Maar nadat Bpost bij vorige biedingen op dat contract in 2014 en 2021 telkens alle concurrenten overkocht of zelfs onder tafel afkocht, doken dit jaar drie kandidaten op bij de FOD Economie voor dat veelbesproken krantencontract. Naast Bpost en de Brusselse speler PPP, die eerder al hun ambities uitten, was er verrassend ook de Parijse logistieke groep Proximy.
• Het contract gaat eigenlijk om twee loten: een voor de kranten en een voor de tijdschriften. PPP wint nu dat voor het bussen van kranten, Proximy wint de tijdschriften. Binnen zes maanden, in juli 2024 dus, moet die overgang een feit zijn.

De essentie: Bij Bpost dreigt een sociale malaise. De regering wil alvast geen geld geven.  

• Proximy schat de waarde van de Belgische persbedeling vanaf 2024 in op 230 miljoen euro per jaar: 125 miljoen euro subsidies en 105 miljoen euro die de uitgevers ook nog eens jaarlijks betalen.
• Een memorandum van ex-CEO Dirk Tirez, dat onthuld werd in het boek Bpost Hold-up, stelt dat Bpost de persbezorging kan uitvoeren voor zowat 75 miljoen euro aan bedrijfskosten per jaar.
• Het krantencontract had Bpost dus 155 miljoen euro ruwe winst per jaar kunnen opleveren. Geld dat ze naar eigen zeggen, in hun lobbying aan de regering, goed kunnen gebruiken. Daarom ook vocht de PS altijd zo hard voor het behoud van het contract. 
• Alles draait daarbij immers om de tewerkstelling bij Bpost. De schattingen variëren van 2.000 tot zelfs 4.000 jobs die eraan verbonden zijn: de Bpost-top zelf en de vakbonden schermden al met allerlei cijfers.
• Feit is wel dat het kranten- en magazinecontract elk bijdragen aan de rendabiliteit van elke ronde van postbedeling die Bpost moet organiseren. Het wegnemen van dat contract bedreigt dus het geheel. Een sociaal plan zal onherroepelijk moeten volgen, wat veel geld kan kosten. Binnen de regering waarschuwen de liberalen nu al: “Hier is geen geld voor voorzien”, zo is te horen. De nieuwe CEO van Bpost, Chris Peeters, staat meteen voor een gigantische uitdaging.

Dé grote vraag: Wat zal de politieke motivatie nu nog zijn om dat contract in stand te houden? 

• Het idee om papieren kranten zo fors te blijven subsidiëren, in budgettaire en ecologisch moeilijke tijden, staat al langer onder druk, in een digitaal tijdperk. Vorig jaar ontstond enorme heisa omdat een interne audit bij Bpost collusie tussen Bpost, PPP en de uitgevers aan het licht bracht.
• De zaak leidde tot het vertrek van Tirez en een nog lopend onderzoek door de mededingingsautoriteit BMA, maar ook door het Brusselse parket. En zelfs de Europese Commissie volgt de zaak met argusogen.
• Ook kwamen een bredere cultuur van normvervaging en bedenkelijke banden tussen Bpost en het kabinet van minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter (Groen) aan het licht.
• Al die tijd bleef de linkerflank van Vivaldi, met op kop de PS, vechten om die subsidies te behouden, ook al leek die helemaal niet nodig om uit de kosten te geraken.
• De vraag is of diezelfde appetijt om te blijven miljoenen overheidsgeld uitgeven overeind blijft, wanneer het om privé-spelers gaat, die de winsten opstrijken. Zonder het argument van “jobs” bij Bpost, zou die steun wel eens veel sneller kunnen verdampen, om andere politieke noden te financieren. (cv)