Smoke and mirrors, tot op het bittere eind dit jaar, binnen Vivaldi. Want toen tijdens de begrotingsbespreking de chaos dreigde, rond de budgettaire kleine kwestie van de auteursrechten, mochten de MR en voorzitter Georges-Louis Bouchez op het eind luidkeels hun ‘overwinning’ vierden: zij hadden de IT-sector gevrijwaard. Maar 24 uur later blijkt dat onzin: verschillende regeringspartijen bevestigen dat er “niets gewijzigd is”, en dat de nieuwe regeling dus wel degelijk een felle insnoering. “Wij hebben gezwegen, om het gestemd te krijgen. Een tweetje van Bouchez heeft geen waarde, een wet wel”, zo klinkt bij een vicepremier. “Laat hem maar blazen, Cd&v, Vooruit, PS, Ecolo en Groen kregen hun zin”. Het is tekenend voor de sfeer waarmee Vivaldi het verlof intrekt: het vertrouwen is weg, de fut eruit. De premier, die in de Kamer zijn coalitie fel verdedigde, moet in 2023 met zware herstelwerken aanvatten, wil hij zijn regering redden. Veel tijd heeft hij niet: op 13 januari moet er een pensioenhervorming liggen.

In het nieuws: Auteursrechten gelden enkel nog voor wie iets “origineel maakt”. Wel degelijk een ‘enge’ of ‘restrictieve’ toepassing, dus.

De details: “Er is helemaal geen verwarring over de nieuwe wet op auteursrechten. Alleen konden we dat niet zo luid zeggen. Maar lees gewoon de wet.” Zowel bij cd&v als de socialisten gunt men de MR geen eervolle aftocht, nu de begroting gestemd is.

• “IT hoort erbij! Woord gehouden!”, inclusief de uitroeptekens, zo tweette Bouchez triomfantelijk, nadat in de Kamer minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) op vraag van de fractieleider Benôit Piedboeuf (MR) had verklaard dat “de woorden restrictieve interpretatie niet voorkomen” in de nieuwe wet van de auteursrechten.
• Meteen kon de MR haar luidruchtig protest laten varen, tegen die nieuwe regeling voor het fiscaal gunstregime. Daar hadden ze zelfs een tegenstem in de commissie Financiën voor over, zo ver waren de Franstalige liberalen gegaan in hun verzet tegen een akkoord dat nochtans binnen de regering gemaakt was, mét de zeven partijen.
• De anderen schuifelden wat moeilijker op hun stoel. In de Kamer blonk Van Peteghem verder uit in voorzichtigheid: alles wat hij als minister verklaart in het debat in de Kamer, kan straks aanleiding geven tot argumentatie bij eventuele rechtszaken of rulings over die fiscaliteit. Voor een Kamerlid, pakweg Piedboeuf, geldt dat niet.
• Plus: de vaagheid had ook een expliciet politiek doel. De boel moest nu eenmaal bijeen gehouden worden. Het leverde Alexia Bertrand (Open Vld), de nieuwe staatssecretaris van Begroting een bijzonder moment op bij Villa Politica, voor de micro’s van Goedele Devroy. Want die vroeg uiteraard wel door: hoe zat het nu met die auteursrechten, voor wie gelden ze nog? Bertrand moest in dezelfde vage semantiek antwoorden, wat een beetje een gênant fragment opleverde voor de camera’s.
• En kijk: nadat de federale begroting netjes werd goedgekeurd door de meerderheid, op de laatste zitting van de Kamer dit jaar, gaat het deksel van de snelkookpot. En nu blijkt dat Bouchez en co met een kluitje in het riet gestuurd zijn. Met andere woorden: de uitleg van Van Peteghem in de Kamer was een jezuïtenstreek van de bovenste plank.
• “Het is leuk dat we lezen hoe de premier de boel ontmijnd heeft, en hoe met pendeldiplomatie een ‘oplossing’ gevonden is. Maar in realiteit heeft Van Peteghem niets gedaan, niets veranderd. Toen Piedboeuf vroeg “staan er restrictieve bepalingen in”, kon hij evengoed vragen, “staat de naam van Georges-Louis Bouchez erin?”. Zo werkt het niet hè: het is wat wél in de wet staat, dat telt. En die hele wet is restrictief, dat ziet iedereen die er iets van weet”, zo is bij een vicepremier te horen.
• En die lezing wordt expliciet bevestigd bij andere vicepremiers: “De regeling geldt gewoon niet meer zo breed voor heel de sector van IT, maar wordt stevig aangesnoerd, zoals we dat wilden. Bouchez mag zeggen wat hij wil, maar het is zo niet.”
• Vanmorgen op Radio 1 bevestigde Vincent Van Peteghem dat ook, in zijn weliswaar kenmerkende technocratische stijl: “Wat voorligt en wat in het Parlement is gezegd, voor fiscale specialisten is dat duidelijk. Er is heel veel informatie gespreid en zaken gezegd in de pers, en er beginnen waarheden te leven.”
• Maar, zo verduidelijkte de minister van Financiën: het zijn enkel beroepen die iets “origineel doen, en echt iets ‘nieuw’ maken, wat niet IT-onderhoud aan code kan zijn bijvoorbeeld, die nog van de regeling gebruik kunnen maken. Met andere woorden: grote delen van de IT-sector vallen eruit.

De essentie: Enkel door zo’n ‘list’ of ‘voluntaristische invulling van de waarheid’ kon Vivaldi naar de eindmeet krasselen.

• Zo haalt de federale ploeg de streep, in een uiterst woelig jaar voor de coalitie. Dat zoiets moet verlopen via een vreemd spel van driebanden, waarbij Bouchez z’n overwinning letterlijk slechts 24 uur krijgt, is veelzeggend over de dynamiek in de ploeg.
• “We hebben echt 24 uur verschrikkelijk op de tanden moeten bijten, om toch maar geen ambras meer te hebben in de regering. Heel die historie is eigenlijk echt niet meer voor herhaling vatbaar”, zo klinkt bij een vicepremier.
• De Croo liet het donderdag schijnbaar allemaal niet aan z’n hart komen. In zijn repliek na kritiek van de oppositie toonde hij zich opvallend strijdvaardig, en somde hij een hele lijst op van “alle maatregelen die deze regering genomen heeft”.
• En daarbij ging hij zichtbaar graag het duel aan met Sander Loones (N-VA), de pitbull die zijn begroting zwaar tackelde, en uiteindelijk mee Eva De Bleeker (Open Vld) deed sneuvelen. “We hebben de voorbije dagen heel veel gehoord, maar eergisteren was er toch een moment van eerlijkheid. De heer Loones werd namelijk op de radio gevraagd of hij andere maatregelen genomen zou hebben dan de regering. In alle eerlijkheid heeft hij toen geantwoord dat hij ‘grotendeels hetzelfde gedaan zou hebben’.”
• Het leek het soort pittige tussenkomst die men eigenlijk had verwacht bij het begrotingsdebat, waar de premier vreemd genoeg bedankte om zijn eigen cijfers te verdedigen. Iets waar Peter De Roover (N-VA) hem stevig aan herinnerde. “Toen ik u tijdens de begrotingsbespreking vragen stelde, verdween u onder het tapijt. U wist dat wij gisteren langer dan een minuut konden repliceren. Gisteren vluchtte u weg als een dief in de nacht die zich schaamt voor zijn eigen werk.”

Wat brengt 2023? Alweer een cruciaal examen voor Vivaldi. Dat komt zelfs vrij snel.

• Of die strijdvaardigheid zal volstaan, is de vraag voor de komende maanden. Want De Croo heeft ondertussen voor zichzelf en Vivaldi de lat wel weer stevig hoog gelegd. Vorige vrijdag legde hij een agenda vast met vijf werven, deze week bevestigde de kern die nog eens. Nieuwe grote deadline is nu maart, en de begrotingscontrole.
• De vijf thema’s zijn: fiscale hervorming, pensioenen, de btw-verlaging en de accijnzen, de sociale energietarieven én de begroting. Die moeten uitgewerkt worden om toch duidelijkheid te geven over zowel de begroting in 2023, als vooral het elan en de schwung die er nog kan gecreëerd worden rond de ploeg.
• En het ‘examen’ komt er vrij snel aan: op 13 januari verwacht de Europese Commissie al antwoorden over de pensioenen. Ze tikten België namelijk op de vingers, omdat die een hervorming heeft gedaan in de zomer, die netto net meer gaat kosten dan dat ze besparingen oplevert.
• Die druk van de Europese Commissie wimpelde PS-voorzitter Paul Magnette al heftig weg: “We gaan ons niet laten chanteren door Europa”, zo sneerde die in interviews. Maar er is meer: ook bij de begrotingsopmaak in oktober liet De Bleeker wel netjes noteren in de notificaties dat de pensioenhervorming minstens budgetneutraal moest zijn, of Vivaldi moest terug naar de tekentafel. De PS is daarmee akkoord gegaan, net als de groenen: men kan dus toch moeilijk anders.

En wat brengt 2022 nog? Een deal met Engie zou toch moeten lukken, is te horen.

• Of de premier gek veel vakantie zal hebben is maar de vraag. Want het andere grote dossier, de onderhandelingen met Engie, sleept ook nog aan. Ook daar kreeg De Croo stevige vragen over, gisteren in de Kamer. Maar het is vooral vanuit de eigen coalitie dat het geknetter komt.
• Want daar opperde Groen al dat het “liefst met Engie samen is, als het kan, maar ook zonder Engie, als het moet”. Met andere woorden: een Europees kader om de bevoorradingszekerheid te garanderen, kan gebruikt worden om de arm van Engie om te wringen.
• Op RTBF voerde Paul Magnette (PS) ook daar de druk nog op: “Als het moet vorderen we Engie gewoon op”, zo stelde die daar koudweg in de studio’s. “We moeten de controle over kernenergie terugnemen. Het is de helft van onze elektriciteit. De staat moet voor de helft van onze productie kunnen beslissen hoeveel we moeten produceren en onder welke voorwaarden, zoals nu al het geval is met veiligheid. De staat moet ook de prijzen kunnen bepalen, zoals al jaren het geval is.”
• Of dat veel indruk zal maken op Engie is maar de vraag. Want ook de regering staat onder druk, met verschillende rapporten over de bevoorradingszekerheid. Daar kwam deze week nog een analyse bij, die blijkbaar nu weer zou aantonen dat het Franse nucleaire park er toch niet zo slecht aan toe is, en het dus ook voor België wel zou meevallen. “Het is elke week iets anders, daar kan je niet meer op rekenen”, zo stelt men bij een vicepremier.
• De verwachting is dat de premier nu in eerste fase Doel 4 en Tihange 3 verlengt, als eerste beslissing. “Maar dan komen er onvermijdelijk ook gesprekken over de andere centrales. En zal de premier toch de groenen voor de keuze moeten stellen: te nemen of te laten.”

Opvallend overigens: Het verbod op gokreclame is helemaal goedgekeurd.

• Toch wel straf, na alle heisa die Bouchez ook daarover maakte: het keurslijf waarin voortaan reclame zit om te gokken is er wel degelijk gekomen. Dat is een stevige overwinning op het eind voor Vincent Van Quickenborne (Open Vld), die daar als minister van Justitie stevig op doorging.
• Maar daarbij botste hij dus op Bouchez, die opkwam voor de rechten van de sportclubs, en vooral professionele voetbalclubs, die heel wat sponsoring binnenhalen op die manier: quasi elke club in eerste klasse heeft als hoofdsponsor zo’n gokbedrijf.
• “Informeel is het KB nu helemaal goedgekeurd”, zo liet men van bij Van Quickenborne nog fijntjes weten vandaag. Bouchez heeft al betere eindejaarsperiodes gehad, zo lijkt het.

Opvallend overigens (2): De federale regering wil Brussel als ‘Europese hoofdstad’ bestendigen.

• Echt de EU-hoofdstad is Brussel niet: het Parlement zit officieel in Straatsburg én Brussel, het Europees Hof zit in Luxemburg en de ECB zit in Frankfurt. Maar natuurlijk zit de Commissie wel rond het Schumanplein en de Wetstraat, en ligt het kloppend hart van de EU wel hier, in Brussel.
• Maar die rol staat onder druk zo leren we uit een nota van de Kanselarij, de diensten van de premier, die lekte aan LN24. Daarin wordt de economische waarde van de EU onderstreept, voor Brussel: het gaat volgens de nota om 5 miljard euro inkomsten per jaar, en “meer dan 120.000 jobs”.
• En vervelend, de Commissie wil haar aanwezigheid in Brussel wat terugschroeven: het vastgoed van de EU moet met 50 procent omlaag tegen 2023. En ondertussen zijn er kapers op de kust:  “Luxemburg en Straatsburg bouwen een zeer actief, en soms vijandig, zetelbeleid ten aanzien van ons land uit“, zo leest de nota, die minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) en De Croo bespraken, vandaag op de kern.”Luxemburg met name, wil  de organen van de Commissie aantrekken en Straatsburg wil een steeds belangrijkere rol spelen voor het Europees Parlement“.
• Vanuit de Commissie en het Europees Parlement lekten ook wat eisen, van wat men zou willen dat België en met name Brussel doen: daarbij is onder meer de vraag om betere woningen en de mogelijkheid om kantoren te verbouwen, maar er zijn ook heel concrete eisen zoals een voetgangers- en fietsbrug tussen het Schumanplein en het Luxemburgplein.
• Het Belgische antwoord? Er zou een coördinatieplatform “Europese wijk 2030” komen, een samenwerking tussen de federale regering en de Brusselse regering, getrokken door De Croo, Brussels staatssecretaris Pascal Smet (Vooruit) en de Brusselse minister-president Rudi Vervoort (PS). Dat gaat dan ‘vechten’ voor Brussel als Europese hoofdstad, door infrastructuurprojecten en onder meer en nieuwe Europese school ook, die in Neder-over-Heembeek zou komen.