Grote infrastructuurwerken dreigen de overgebleven bosgebieden van de wereld voorbij een gevaarlijk omslagpunt te duwen. Hierdoor zouden uiteindelijk de klimaatdoelen onhaalbaar kunnen worden. Dat zegt een rapport van de New York Declaration on Forests Assessment Partners, een coalitie van vijfentwintig onderzoekscentra en milieugroepen.

‘Er worden in bosgebieden van Zuid-Amerika, Zuidoost-Azië en Centraal-Afrika tienduizenden kilometers nieuwe verkeersroutes en spoorwegen gepland naar mijnen en dammen,’ zeggen de auteurs van het rapport. ‘Daardoor dreigen grote gebieden natuur te zullen worden vernietigd. In de wereldwijde bosgebieden kunnen meer dan 1.500 grote mijnen, ruimschoots de helft van het totale actieve alaam, worden geteld.’

Beloftes

Zes jaar geleden ondertekenden vijftig landen en vijftig van de grootste bedrijven ter wereld de New York Declaration. Daarbij werd beloofd om tegen het einde van het decennium de ontbossing met 50 procent te verminderen. Over tien jaar zou de vernietiging van bosgebieden zelfs volledig moeten zijn gestopt.

‘De eerste doelstelling blijkt echter alvast gemist en er moet worden vastgesteld dat de ontbossing zelfs nog toeneemt,’ merken de auteurs op. ‘Vele landen en bedrijven maken wel plannen om hun gedrag te veranderen, maar de uitvoering blijft vaak achterwege.’

‘Het rapport toont dat in de meeste kwetsbare tropische bosgebieden megaprojecten met transportcorridors gepland of in ontwikkeling zijn. Zelfs pas geplande projecten bieden speculanten echter al een stimulans om aan de slag te gaan.’

Vijf landen uit het Amazonegebied investeren volgens het rapport de volgende vijf jaar 27 miljard dollar om meer dan 12.000 kilometer wegen aan te leggen of te verbeteren. Dat zou leiden tot een ontbossing van ongeveer 2,4 miljoen hectare.

In Indonesië lopen nieuwe segmenten van de Trans-Papua Highway dwars door het Lorentz National Park, waardoor meer dan 50.000 hectare mijnconcessies gemakkelijker toegankelijk zou worden. Op Borneo zou de aanleg van een nieuwe spoorweg grote gebieden ontsluiten voor steenkoolontginning en palmolieproductie. In Papua-Nieuw-Guinea zou de aanleg van nieuwe trajecten de totale lengte van het wegennet verdubbelen.

De auteurs maken ook gewag van een zware infrastructuurprojecten in de Afrikaanse Sub-Sahara. ‘Internationale bedrijven leggen er tientallen corridors aan om mineralen en energie te exporteren,’ merken ze op. ‘Deze corridors zouden ongeveer vierhonderd beschermde parken doorsnijden. Nog eens 1.800 andere natuurgebieden zouden eveneens worden geraakt.’

Elite

‘De lokale bevolking heeft nood aan een betere wegeninfrastructuur,’ erkent het rapport. ‘Maar deze wegenaanleg heeft niet de bedoeling om lokale gemeenschappen een gemakkelijker toegang te bieden tot gezondheidszorg of economische opportuniteiten. De projecten hebben uitsluitend de intentie om op gemakkelijk en goedkoop natuurlijke rijkdom te kunnen exploiteren op een manier die vooral de economische elites ten goede komt.’

Er moet volgens de onderzoekers dringend worden ingegrepen. ‘Anders dreigt een onherstelbare schade die zowel de mens als de natuur zal raken,’ zeggen de auteurs nog. ‘Bosgebieden zijn absoluut noodzakelijk. Indien de ontbossing niet wordt gestopt, zullen de klimaatdoelstellingen onhaalbaar worden.’

Infrastructuur en mijnbouw zijn wellicht de grootste bedreigingen voor de bossen. Dat gevaar is zelfs nog groter dan de dreiging van de landbouw. Infrastructuur en mijnbouw zetten deze gebieden immers open voor de wereldwijde markten.’