Meer dan een derde van de wereldwijde investeringen verdwijnt in lege bedrijfsentiteiten en verdachte belastingparadijzen. Dat is de conclusie van een studie door onderzoekers van het Internationaal Monetair Fonds, de Universiteit van Kopenhagen en de Nationale Bank van Denemarken.

Directe buitenlandse investeringen (FDI) worden geroemd als economisch nuttige instrumenten, aangezien de middelen kunnen leiden tot een reële economische activiteit, de bouw van fabrieken of infrastructuur en de lancering van bedrijven, in tegenstelling tot beleggingen in aandelen en andere financiële activa, die vooral als projecten op korte termijn worden bestempeld.

Bekende namen

Jaarlijks kunnen wereldwijd ongeveer voor 2,5 biljoen dollar stromen aan buitenlandse directe investeringen worden geteld. Volgens cijfers van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (Oeso) zijn er op dit ogenblik voor ongeveer 31 biljoen dollar aan buitenlandse directe investeringen. Maar de nieuwe studie geeft aan dat van dat bedrag een pakket van 12 biljoen dollar helemaal niet wordt gebruikt.

“Er moet worden vastgesteld dat bijna 40 procent van alle buitenlandse directe investeringen volledig kunstmatig is,” zeggen de onderzoekers Jannick Damgaard, Thomas Elkjaer en Niels Johannesen. “Een groot deel van deze financiële investeringen gaat door lege bedrijfsentiteiten zonder één enkele echte activiteit.”

“Daarbij wordt bijna altijd gebruik gemaakt van de bekende fiscale paradijzen. Daarbij moet vooral worden gewezen naar Nederland, Luxemburg, Hongkong, de Britse Maagdeneilanden, Bermuda, de Kaaimaneilanden, Ierland en Singapore. Samen herbergen deze bestemmingen meer dan 85 procent van de wereldwijde investeringen in bijzondere bedrijfsconstructies, die vaak om fiscale redenen werden opgezet.”

Olieproducenten

Volgens de onderzoekers moet daarbij gewag worden gemaakt van 3,2 biljoen dollar in Nederland, 3 biljoen dollar in Luxemburg en 1 biljoen dollar voor Hong Kong. Voor Groot-Brittannië wordt een raming van 390 miljard dollar gemaakt.

Doorgaans hebben deze bedrijfsentiteiten niemand in dienst en creëren ze in hun gastlanden ook weinig economische activiteit. “Deze operaties houden op zich geen belastingontwijking in, maar geven wel aan dat er mogelijk sprake zou kunnen zijn van bijzondere of illegale constructies,” aldus de onderzoekers. “Multinationale ondernemingen met een aanwezigheid in fiscale paradijzen betalen op hun wereldwijde winsten immers lagere belastingen.”

Tussen 50 procent en 90 procent van de buitenlandse investeringen vanuit China, India en Brazilië gaat naar entiteiten zonder economische substantie. In geavanceerde economieën zoals Groot-Brittannië en de Verenigde Staten bedraagt dat aandeel tussen 50 procent en 60 procent. Het wereldwijde gemiddelde situeert zich rond de 40 procent.

Verder stelden de onderzoekers vast dat vermogende burgers van een aantal financieel instabiele en olieproducerende landen een onevenredig groot deel van de persoonlijke rijkdom van 7 biljoen dollar in portefeuille hebben.