Nederland heeft op de Olympische Winterspelen van Pyeongchang opnieuw zijn dominantie in het schaatsen getoond, maar velen vrezen dat een groot gedeelte van dat meesterschap in de toekomst zal wegsmelten. De Nederlandse vaardigheid in het schaatsen was immers vooral te danken aan koude winters, waarin de talloze grachten van het land bevroren en een natuurlijk ijsparcours voor schaatsers creëerden.

Door de opwarming van het klimaat worden koude winters en bevroren waters in Nederland echter steeds zeldzamer. Onder meer wordt gevreesd dat de beroemde Elfstedentocht nooit meer zal kunnen worden georganiseerd.

Peuters

“Elke winter wachten de Nederlandse schaatsliefhebbers angstvallig op vriestemperaturen, die de grachten van een sterke ijslaag moeten voorzien,” aldus het magazine The Economist. “Er konden in Nederland dan ook talloze peuters van drie of vier jaar, schaatsend achter een stoel, worden ontdekt. Die traditie lijkt door de opwarming van het klimaat echter in het gedrang te komen.”

“Schaatsbanen met kunstijs hebben immers niet dezelfde aantrekkingskracht. Eén op drie Nederlandse gezinnen bezit snelschaatsen, maar slechts 17 procent heeft daarvan vorig jaar gebruik kunnen maken.”

The Economist voert aan dat rond het Nederlandse schaatsen een hele cultuur is gegroeid die vaak een carnavaleske sfeer uitstraalt. De tonelen werden ook door Breughel vereeuwigd.

Over de kanalen tussen de verschillende Nederlandse gemeenten en steden worden allerlei wedstrijden georganiseerd. De absolute klassieker is de Elfstedentocht, een race over een afstand van tweehonderd kilometer tussen elf Friese steden.

Koudegetal

De voorbije jaren hebben de organisatoren van deze wedstrijden de winter echter werkloos doorgemaakt. Er zijn immers steeds minder dagen met vriestemperaturen die veilig schaatsen zouden toelaten. Tijdens de eerste tachtig jaar van de voorbije eeuw werden geregeld strenge winters opgetekend die schaatsen mogelijk maakten.

Sindsdien kon echter alleen in 1997 nog een temperatuur worden gemeld die een Elfstedentocht mogelijk maakte.

Vier jaar geleden werd voor de eerste keer sinds het begin van de voorbije eeuw geen enkele dag geteld waarbij de gemiddelde temperatuur onder het vriespunt bleef.

In Nederland wordt al minstens sinds de middeleeuwen geschaatst. Toen zouden boeren schaatsen van beenderen hebben gemaakt om onder hun schoenen te binden. In Amsterdam en Dordrecht werden de oudste metalen schaatsen – daterend uit de dertiende eeuw – teruggevonden.