Vivaldi moet nog fors aan de bak. De deadline van 21 juli sluipt dichterbij, en een nieuwe grote horde doemt op: de pensioenen. In de Kamer stonden liberalen en socialisten daarover met getrokken messen tegenover elkaar. Dit weekend wil premier Alexander De Croo (Open Vld) een doorbraak. Maar zelfs over het magere pakket dat op tafel ligt, raakt men er niet uit. Vanavond is er een casual bijeenkomst bij hem thuis, in Brakel, met alle regeringsleden: kwestie van toch een beetje ploeggeest in zijn regering te krijgen. Maar tegelijk is er maandag het definitieve rapport van de experten over de koopkracht, en de grotere economische toestand, waar alle lichten op rood staan. Een hartig woordje zou dus toch moeten worden gesproken. Want in tussentijd heeft Petra De Sutter (Groen) wél al ‘koopkrachtmaatregelen’ genomen voor de ambtenaren: die krijgen er liefst 7 procent loonsopslag bij, bovenop de index. Dat is opvallend: net op moment dat de loon-prijsspiraal volop speelt, en inflatie huizenhoog is, voedt de overheid zo schijnbaar het strovuur.

In het nieuws: Geen regen, wel opklaringen voorspeld in Brakel, vanavond.

De details: Zo kan de Vivaldi-barbecue toch doorgaan: no rain on the parade.

• Misschien dat Karine Lalieux (PS), Thomas Dermine (PS) en Eva De Bleeker (Open Vld) vanavond toch best bij een glas Italiaanse wijn en een gekruid worstje bijpraten. Na het publiek bakkeleien is het tijd voor verzoening bij Vivaldi, zoveel is duidelijk.
• Het is overigens niets nieuw dat De Croo heel de ploeg uitnodigt om in Brakel, bij hem thuis, in informele sfeer samen te komen. Alleen is de timing wel wat anders: vorig jaar lagen er geen hete ijzers in het vuur, en waren de belangrijkste beslissingen al genomen, voor de zomervakantie. Enkel het pensioendossier was, toen al, aan het borrelen. En lastiger: door omstandigheden was geen enkele PS-minister toen beschikbaar. Ook wel vreemd dus: een Vivaldi-feestje zonder de grootste partij.
• Deze keer zullen PS en Open Vld elkaar toch onder de ogen moeten komen. “Ik hoop dat wat wijn en een goed stukje vlees hun goed gaan doen”, zo suste ook partijvoorzitter Egbert Lachaert (Open Vld) alvast, vanmorgen op Bel RTL. Daarbij ook de onwaarschijnlijke verdediging dat “de sortie van De Bleeker niet was doorgesproken op partijniveau“, en de hoop dat “zaterdag een akkoord kan gesloten worden”, over de pensioenen.
• Dat De Bleeker soloslim speelde, is op zijn minst een verwonderlijke bewering, van de liberale partijvoorzitter, die zo de al verzwakte staatssecretaris nog wat verder in haar hemd zette. De Bleeker had gisteren eens ferm aan de alarmbel getrokken, wat gezien haar rol als verantwoordelijke voor de begroting niet eens zo’n gek idee was: iemand moet het toch doen binnen Vivaldi, zo leek de onderliggende redenering.
• Daarbij had De Bleeker nogmaals aangedrongen op een doorgedreven hervorming van het Belgische huishouden: de pensioenen en de arbeidsmarkt moesten “dringend” worden aangepakt. En daarbij hanteerde ze ook de stok: als België dat niet zou doen, riskeerde het nog meer Europees relancegeld te verliezen. Want, de Europese Commissie had volgens De Bleeker wel degelijk die hervormingen afgesproken met België, in ruil voor Europese miljarden. En dus wees de Vlaamse liberale erop dat het tijd werd, voor de PS, om “woord te houden”.
• Dat schoot helemaal in het verkeerde keelgat. “Ofwel is ze slecht geïnformeerd, ofwel slecht geïntentioneerd“, zo klonk ontstemd in PS-kringen. Daar pikte men de inmenging van De Bleeker op het kroonjuweel van de PS, die relance, allerminst.

In de Kamer: De onvrede binnen Vivaldi kwam helemaal bloot te liggen tijdens het debat in de namiddag.

• “Ik ben geschandaliseerd en verontwaardigd dat de staatssecretaris van Begroting de kosten van de pensioenen wil afwentelen op die gepensioneerden. Pensioenen zijn geen budgettaire variabele die je zomaar kan aanpassen. Wij zullen nooit de rechten van de gepensioneerden inperken. En de herwaardering van het minimumpensioen zullen wij niet lossen, het bedraagt nu 1.500 euro netto per maand, en dat is gegarandeerd. Punt uit.”
• Minister van Pensioenen Karine Lalieux had evengoed op een PS-partijcongres kunnen staan, in plaats van in de Kamer gisteren. Daarbij sleurde ze er echt wel alles bij, om haar collega De Bleeker aan te vallen: die laatste had nergens gesuggereerd de pensioenen te verlagen of er een “budgettaire variabele” van te maken. Uit de tussenkomst van Lalieux bleek diepe verontwaardiging: de PS-minister loopt al lang met haar plannen rond, en kreeg maar geen gehoor bij de premier om de zaak te agenderen. Dat leidde tot frustraties.
• En dus zat de tussenkomst wel contradictorisch ineen: Lalieux was seconden daarvoor uitgevaren, alweer tegen De Bleeker, om “geen verwarring te zaaien” in “een debat dat zo belangrijk is voor onze burgers”. “Voor mij telt maar één cijfer: 2,5 miljoen. Want zoveel Belgen zijn met pensioen. En daar mogen geen verrassingen voor komen, die hebben recht op zekerheid”, zo was heel het discours van Lalieux. Om seconden later haar liberale collega ervan te beschuldigen dat die de pensioenen wilde verlagen. Quod non.
• Het ongeloof op de gezichten bij de blauwe banken in de Kamer was groot. Maar Lalieux toonde zich vastberaden en stoomde door: “Het ondernomen werk is ernstig. De hervormingen zijn er en zullen besproken worden. Ik zal naar de kern gaan en me laten horen, om daar een ambitieus akkoord te krijgen, dat de sociale rechtvaardigheid versterkt, de ongelijkheid vermindert en werk ondersteunt”, zo sneerde ze.
• Open Vld-voorzitter Lachaert kon, anders dan vanmorgen op Bel RTL, in de opgezweepte Kamer niet anders dan fel reageren:
  • “Hoe schabouwelijk is het wel niet als men vervalt in een spektakel als dat van vandaag, nu deze hervorming wordt geschetst, terwijl men er niet over nadenkt hoe men ze duurzaam zal financieren? Dat is blijkbaar niet van belang.”
  • “Met alle respect, van deze regering verwacht men inderdaad een hervorming en wij staan op het punt die door te voeren. Maar men verwacht ook ernst wat de financiering betreft.”
• De oppositie stond er met zoveel vijandschap tussen de coalitiepartners andermaal bij als figurant. Maar ze strooide toch volop zout in de Vivaldi-wonde.
  • “U komt hier zeggen dat u geen verdere onduidelijkheid wil over het pensioendossier. En vervolgens komt u hier een compleet socialistisch discours geven, enkel als socialiste en niet eens als minister? Wat is dat nu?”, zo sneerde Catherine Fonck (Les Engagés).
  • Jean-Marie Dedecker (onafhankelijke bij N-VA) wilde “wel eens weten wie dat feestje gaat betalen”. “Ik heb hier geen enkele oplossing gehoord. Morgen wil u die 1.500 euro betalen en tegen 2030 wil u voor zorgen voor een werkzaamheidgraad van 80 procent. In Vlaanderen, waar er hard gewerkt wordt, bedraagt die 75 procent, in Wallonië 65 procent en in Brussel 62 procent. Bij onze multiculturele gemeenschap bedraagt die 44 procent. Stop alstublieft met de mensen blaasjes wijs te maken, stop met die volksverlakkerij.”
  • “Dit is allemaal niets nieuws onder de zon. Dat is eigenlijk de manier waarop de groots aangekondigde pensioenhervorming voortkabbelt. Eigenlijk is het meer gebroddel dan wat anders. Er wordt van alles aangekondigd en weer ingetrokken”, zo stelde Wim Van der Donckt (N-VA).
• Tegelijk deden de twee extremistische partijen, Vlaams Belang en PVDA, er nog een schepje bovenop. Zo legde Vlaams Belang nu plots een minimumpensioen van 1.650 euro op tafel. En tegelijk drong PVDA er net op aan om ook die pensioenleeftijd, die verhoogd werd naar 67 jaar in de Zweedse regering, terug te draaien.
• Nog meegeven: de PS-tussenkomst, van Kamerlid Jean-Marc Delizée op het eind, was er ook niet naast. “De eerste minister is hier de hele dag afwezig. Maar hij is wel de leider van de regering en van de meerderheid. Hij moet zijn rol vervullen en zijn verantwoordelijkheid opnemen: het einde van de speeltijd fluiten en zijn regering aan het werk zetten.” Geestig, voor de sfeer.

Genoteerd: Komt ook het grotere plaatje nu op het bord van Vivaldi? In Luxemburg doet men alvast een indexsprong.

• Donkere wolken toch, aan het begin van de vakantie, boven heel het Belgische plaatje. Want de inflatie schiet door naar bijna 10 procent, en een pak economen waarschuwt voor de loon-prijsspiraal, die hevig toeslaat in België. De werkgevers dringen aan op ingrepen, om de Belgische concurrentiepositie niet verder te ondermijnen: de loonkloof met de buurlanden wordt anders te groot. Maar dat is een regelrecht taboe voor de vakbonden, en eigenlijk ook voor de regeringspartners.
• Maar kijk: die buurlanden zitten niet stil. In Luxemburg, het enige EU-land naast Malta en België dat zo’n automatische index heeft, besliste de regering van Xavier Bettel, een liberaal met ook socialisten én groenen in de coalitie, uitgerekend deze week om een jaar lang geen indexaanpassingen meer te gaan doen. En dat om de beruchte loon-prijsspiraal te breken. De vakbonden in Luxemburg plannen wel actie.
• De Belgische regering lijkt net in de andere richting te gaan. Uitgerekend gisteren kwam de groene vicepremier Petra De Sutter met een nieuw sociaal akkoord met de vakbonden van de ambtenaren. Die gaat ze tot 7 procent loonsopslag geven, bovenop de index.
• Zelf noemde ze dat “koopkrachtverhoging” in een triomfantelijke tweet. “Na meer dan 20 jaar meer dan verdiend, en dat op een cruciaal moment”, zo klopte De Sutter zich op de borst. Voor de sociale partners, die in een oorlog zitten over de wet van ’96 en extra marge naast de index, kon het alvast tellen als signaal: de staat doet het dus alvast wél, loon verhogen.
• Concreet gaat het vooral om de lagere niveaus, C en D, zoals cipiers of logistiek personeel, die de verhoging echt gaan voelen. Het gaat om hogere eindejaarspremie, de invoering van maaltijdcheques en loonopslag, tot 200 euro bruto per maand.
• Maar die maatregel gaat wel helemaal in tegen een aantal rode lichten van dit moment: de overheidsfinanciën die met een gat van 30 miljard kampen, de compleet oververhitte arbeidsmarkt, en vooral de inflatie die met een loon-prijsspiraal kampt. Maar De Sutter heeft een tegenargument: de 65.000 ambtenaren kregen al 20 jaar geen opslag meer.

Slecht nieuws: De EU vermindert de relancecheque met 1,4 miljard. En de grote discussies over de centen worden maar niet aangesneden.

• Tegelijk kwam er gisteren, zoals verwacht, nog meer slecht nieuws voor de Belgische overheidsfinanciën. De Europese Commissie snoeide definitief in het Europees relancegeld met nog eens 1,4 miljard, tot een eindsom van 4,5 miljard euro. Dat heeft te maken met de parameters, voor onder andere groei en werkloosheid, om dat geld toe te kennen. België scoort ‘beter dan verwacht’ op die statistieken, die vooral afgestemd zijn op Zuid- en Oost-Europa, waardoor we nu dus minder geld krijgen.
• Vooral vervelend, omdat de projecten al beslist zijn en het geld er dus moet komen, hoe dan ook. Dé politieke vraag is nu wie dat verschil dichtfietst. Want de Waalse regering en de Franse gemeenschap kijken eigenlijk naar het federale niveau, om het nu gemiste geld op te hoesten. Maar daar is aan Vlaamse kant maar weinig goesting voor, om de federale schuldenberg nog verder te verhogen.
• Die cijferdiscussie, een beetje pijnlijk voor een netto-betaler als België ten opzichte van de EU, is eigenlijk maar gerommel in de marge. De grote budgettaire discussies van Vivaldi worden vooruitgeschoven. Het was nochtans initieel de bedoeling van premier Alexander De Croo om al een eerste begrotingscontrole voor de zomer te doen. Maar niemand lijkt daar nog veel zin in te hebben: het is al moeilijk genoeg. Die houding staat wel in contrast met hoe de premier in de vorige Zweedse regering keek naar de cijfers, toen als vicepremier. Achter de schermen ergerde hij zich toen vaak aan het ‘broddelwerk’ van premier Charles Michel (MR) en zijn team.
• Maandag komt overigens het definitieve rapport van de experten over de koopkracht op het bord van Vivaldi. Dat kan alvast een pak discussies wat objectiveren. Maar de vraag is of de federale regering vervolgens nog voor de zomer ingrijpt, en een aantal extra hervormingen of ingrepen durft door te duwen. Men heeft nog dik tien dagen, om een en ander in beweging te zetten.

Interessante case: Gaat België een veroordeelde terrorist ruilen voor de ter dood veroordeelde VUB-professor Djalali?

• Beetje commotie gisteren in de Kamer, waar minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) aan de tand gevoeld werd door Peter De Roover (N-VA). Alles draait rond een nieuw wetsontwerp dat het mogelijk moet maken om straks ook aan Iran gevangenen uit te leveren, die dan daar hun celstraf zouden moeten uitzitten.
• Dat moet de weg vrijmaken voor een ruil, namelijk van de veroordeelde staatsterrorist Asadollah Asadi, voor VUB-professor Ahmadreza Djalali. Die laatste werd in Iran opgepakt wegens ‘spionage’ en is daar ter dood veroordeeld. Na veel oproep en acties in België heeft Iran goed begrepen dat het pasmunt in handen heeft.
• En zij willen Asadi terug: een Iraanse ‘diplomaat’ of spion, die in Wenen zat, en een aanslag wilde plegen op de Iraanse oppositie in Europa, die in Parijs zou samenkomen. De man werd veroordeeld tot 20 jaar cel.
• De Roover wilde weten van Van Quickenborne of hij bij zijn stelling blijft van 2021. Toen verklaarde de minister van Justitie “dat de principes van de rechtsstaat niet het voorwerp kunnen uitmaken van een koehandel of een tapijtenmarkt”. Maar deze keer bleef Van Quickenborne wat op de vlakte. Hij haalde aan dat dit soort verdragen goed zijn, “omdat een internationale aanpak nodig is”. “Tegelijkertijd willen we onze landgenoten echter ook wereldwijd beschermen”, zo stelde hij.
• Bij hoogdringendheid wordt het wetsontwerp goedgekeurd. Asadi en Djalali maken dan elk straks vermoedelijk de omgekeerde beweging en gaan “hun straf uitzitten” in eigen land. Beiden krijgen dan meteen thuis amnestie. 

Nog dit: Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) is onverwacht naar het ziekenhuis. 

• Het is zijn eigen kabinet die met het nieuws komt: Di Rupo zou vanmorgen een grote persconferentie geven over de overstromingen in Wallonië, maar dat ging niet door. Gisteren werd hij opgenomen in het ziekenhuis en onderging de 71-jarige minister-president een reeks medische onderzoeken.
• Maar het blijft wat vaag over het waarom van zijn hospitalisatie: “Zijn algemene toestand is goed”, zegt het kabinet. Zaterdag zou hij uit het ziekenhuis zijn, maandag terug aan het werk.