El Salvador heeft ongeveer een jaar geleden, onder impuls van zijn cryptogekke president Nayib Bukele, de Bitcoin als wettig betaalmiddel ingevoerd. Door de recente cryptocrash staat het land nu het water aan de lippen. “De fiscale problemen van El Salvador komen niet voort uit Bitcoin, maar het is waar dat het (de Bitcoinwet, red.) heeft bijgedragen tot de verslechtering van het risicoprofiel van het land”, zeggen analisten. 

De 40-jarige “millennial”-president Bukele meet zich graag een progressief imago aan, maar hij is volgens lokale media op het tweede gezicht vooral zeer autoritair. 

Drie jaar lang al zou hij het Centraal-Amerikaanse land met ondemocratische middelen hebben bestuurd. Hij liet militairen in het parlement opdraven om hem leningen voor binnenlandse veiligheid te verstrekken. Ook werden tegendraadse rechters aan de kant gezet en is de vrije pers hem een doorn in het oog.

87 moorden op 72 uur

De krant El Faro levert op regelmatige basis het bewijs dat Bukele een deal heeft gesloten met de talrijke bendes in het land. Die bezorgden El Salvador tot enkele jaren geleden het hoogste moordcijfer ter wereld. Het aantal moorden daalde – er zijn nu dagen dat er geen moord wordt geregistreerd – terwijl de populariteit van de president steeg.

Tot er half maart een nieuw record werd gevestigd. Op 72 uur, werden er in het land van 6,5 miljoen inwoners niet minder dan 87 moorden gepleegd. Een van de bendes zou volgens El Faro, wraak hebben genomen op de regering, die hen “verraden” had. 

Waarop Bukele zijn macht nog verder ging uitbreiden door de nationale noodtoestand uit te roepen. Die is ondertussen ook al een keer verlengd. De voorbije 90 dagen zijn 27.000 mensen gearresteerd, politieagenten moeten naar verluidt elke dag hun quota’s halen.

2.300 Bitcoins, betaald met geld van de belastingbetaler

Alsof dat niet volstaat, wordt het Midden-Amerikaanse land nu ook met het bankroet geconfronteerd. El Salvador had al voor de invoering van de Bitcoin een grote schuldenberg. Die schuld bedraagt bijna 100 procent van zijn bruto binnenlands product.

Sinds vorig jaar heeft het land naar schatting zo’n 2.300 Bitcoins gekocht met belastinggeld. Tegen welke prijs die cyptomunten werden gekocht is niet duidelijk. Wel dat die Bitcoin sinds vorig jaar ongeveer 35 procent van zijn waarde heeft verloren. In het ergste geval zou El Salvador 70 miljoen dollar aan belastinggeld hebben vernietigd.

Problemen bestonden al voor de investeringen in Bitcoin

“De fiscale problemen van El Salvador komen niet voort uit Bitcoin, maar het is waar dat het (de Bitcoin-wet, red.) heeft bijgedragen aan de verslechtering van het risicoprofiel van het land”, zegt Ricardo Castaneda, analist bij het Centraal-Amerikaans Instituut voor Fiscale Studies. Een geplande plaatsing van een exotische obligatie van 1 miljard dollar, die inzet op een waardestijging van de Bitcoin, is volgens de Wall Street Journal nu afgeblazen.

De marktwaarde van El Salvador’s Bitcoinbeleggingen is met ongeveer 35 procent gedaald. Daardoor komen de financiën van het land verder onder druk te staan. Wat de kans dat het land zijn staatsschuld van meer dan 24 miljard dollar niet kan aflossen, volgens economen doet toenemen.

Kredietmarkten zetten El Salvador op gelijke hoogte met door oorlog verscheurd Oekraïne

De drie grootste Amerikaanse kredietbeoordelaars hebben El Salvador gerangschikt als het meest risicovolle land in Midden-Amerika. Fitch Ratings haalde in zijn beoordeling de Bitcoin-wet aan. Alsook de “verzwakking van de instellingen en de concentratie van de macht bij het presidentschap”. Ter vergelijking: Salvadoraanse obligaties hebben vandaag een gelijkaardig profiel als die van Oekraïne. Dat land is deels vernietigd door de aanhoudende oorlog.

Volgende maand moet er ongeveer 40 miljoen dollar aan schuld betaald worden. In januari zal 800 miljoen dollar in één klap moeten worden terugbetaald. Het Internationaal Monetair Fonds heeft al gezegd El Salvador alleen te hulp komen als het land afziet van het Bitcoin-project.

Daarbovenop blijven de meeste Salvadoranen nog steeds wantrouwig tegenover de digitale munt. Niet verwonderlijk, nadat de introductie werd ontsierd door technische mankementen en identiteitsdiefstal. Ondanks een mandaat om Bitcoin als wettig betaalmiddel te beschouwen, blijkt uit recent onderzoek dat de meeste bedrijven het niet accepteren. Bedrijven die dat wel doen, melden dat klanten er zelden mee betalen.

De ijdelheid van Bukele heeft naast zijn imago nu ook de staatsfinanciën geruïneerd.

(jvdh)