In het nieuws: F-16’s zijn nog niet onderweg naar Oekraïne. Maar de training voor de crew kan wel al snel van start gaan.

• Dinsdag maakte De Morgen bekend dat België bereid is Oekraïners op te leiden te leren werken met de F-16. Het gaat dan zowel om de opleiding van piloten als van de grondcrew en mechaniciens.
• De vliegtuigen zelf leveren ligt een pak moeilijker. België beschikt momenteel over zo’n 50 F-16’s, die allemaal zijn ingezet in NAVO-verband: “Onze huidige F-16-vloot wordt zeer intensief gebruikt voor opleiding en training van onze piloten en voor het uitvoeren van onze opdrachten, onder meer in het kader van de luchtverdediging in de Baltische Staten en met de inzet voor hun QRA (Quick Reaction Alert, red)-opdracht om het luchtruim van de Benelux te beveiligen”, zo laat het kabinet van minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) weten.
• De komende jaren komen de Belgische vliegtuigen wel vrij: vanaf eind dit jaar worden ze mondjesmaat vervangen door de moderne F-35. Pas eind dit jaar worden de oudste F-16’s, die eigenlijk het einde van hun levensduur, of 8.000 vlieguren, al zullen bereikt hebben, uit dienst genomen. Dat maakt ze ook niet geschikt voor gebruik in Oekraïne. Wel kunnen deze vliegtuigen gebruikt worden voor opleiding of voor wisselstukken.

Daarnaast: Wie levert wel?

• Belgische F-16’s boven Oekraïne lijkt niet te gaan gebeuren. Nederlandse, dat is wel een optie: het land heeft al 24 jets uit dienst genomen, die werden vervangen door de F-35 (Nederland krijgt zijn nieuwe jets al sneller). Ook Denemarken vervangt zijn F-16’s door F-35’s, en toonde zich al bereid om de uit dienst genomen vliegtuigen af te staan aan Oekraïne.
• Verder worden ook de Britten mee in bad gesleurd. Opmerkelijk, aangezien het land zelf niet over F-16’s beschikt. Wel wil het Verenigd Koninkrijk mee instaan voor de opleiding van Oekraïners, en zou het financieel ook willen bijspringen om de vliegtuigen op te kopen van andere landen. Dat bespraken de Britse premier Rishi Sunak en Nederlands minister-president Mark Rutte op de Raad van Europa-top in Ijsland.
• Ook de Franse president Emmanuel Macron zou bereid zijn mee te stappen in het plan. “Er is geen taboe”, zo leek hij de woorden van Rutte te herhalen, twee weken eerder. Levering van Franse Dassault Rafale- of Mirage-vliegtuigen lijkt geen optie; daarvan zijn er simpelweg te weinig in omloop.
• Alles staat of valt nu bij de Verenigde Staten. Als bouwheer van de F-16 heeft het land het vetorecht over de levering. Daarnaast is dat het enige land dat ook heel veel F-16’s op voorraad heeft, zo’n 1.300 in totaal. Ongetwijfeld dient het instappen van het VK en Frankrijk in het leveringsplan om zo druk te zetten op de VS.