Een Europees antwoord op de Amerikaanse ‘Inflation Reduction Act’ verdeelt de 27 landen, het is 2 tegen 25. Het is een van de thema’s op de EU-top.

• De Verenigde Staten pompen de komende jaren 369 miljard dollar in een groenere economie, als onderdeel van een kroonjuweel van de Biden-administratie, de ‘Inflation Reduction Act’ of IRA. Maar die massale Amerikaanse overheidssteun dreigt de EU-industrie klappen te geven: de grote productiesites dreigen naar de VS te verkassen.
• Europa is nu al weken aan het bikkelen over welk antwoord er komt op de VS: de lidstaten, en zeker België drongen daarop aan, en de Europese Commissie kwam via Commissievoorzitter von der Leyen al met een antwoord: de regels van nationale staatssteun zouden versoepeld worden, én er zou een pot Europees geld klaargezet worden.
• Maar die eerste maatregel, het versoepelen van nationale steun, schiet bij zowat alle lidstaten behalve twee in het verkeerde keelgat: niemand heeft diepe zakken zoals Duitsland en Frankrijk, en die dreigen zo hun eigen industrie te gaan bevoordelen. Het is wel heel opvallend hoe snel en duidelijk zowel Olaf Scholz als Emmanuel Macron de plannen van de Commissie en von der Leyen steunen.
• Die toenadering tussen Macron en Scholz, die gisterenavond ook samen Zelensky zagen op het Elysée, is opvallend. Vorig jaar nog werd een gezamenlijke top geschrapt, omdat de relaties zo verzuurd raken. Dit dossier heeft duidelijk een nieuwe bromance geopend. Want eerder deze week reisden de Duitse en Franse ministers van Economie, Bruno Le Maire en Robert Habeck al samen naar Washington DC, om daar te gaan overleggen over vrijhandel en de IRA.
• Maar zo dreigt de EU-top straks een 25 tegen 2 te worden: een eerder uitzonderlijke situatie, maar vrij cruciaal voor de werking van de eengemaakte Europese markt. Die draaide net rond het uitbannen van allerlei oneerlijke concurrentie en staatssteun, binnen de EU.
• Een tegencoalitie is dus opgestaan, van landen die “heel voorzichtig met de eengemaakte markt” willen omgaan: anders krijgen ze straks concurrentie uit de VS én uit Duitsland én Frankrijk, voor hun industriële productie. Onder meer Denemarken, de Baltische staten en ook Tsjechië, Hongarije, Polen en Slowakije waarschuwden voor zo’n disruptie.
• Veel van die landen zijn zelden samen in coalities te vinden binnen de EU, maar nu zitten ze plots allemaal samen tegen de ‘grote twee’. Belgische premier De Croo hanteerde eerder ook al een soortgelijk discours: “Geen interne Europese handelsoorlog gaan organiseren.”