Zondagavond stonden de relaties tussen Kosovo en noorderbuur Servië even op springen. Grensovergangen waren geblokkeerd, luchtsirenes klonken in de stad Mitrovica en op sociale media verschenen beelden van grote hoeveelheden politiewagens die vanuit de Kosovaarse hoofdstad Pristina richting het grensgebied trokken.

Even leek het er op dat Servië en Kosovo op oorlogspad waren: Servisch president Aleksandar Vucic riep dat Kosovo omstreeks middernacht aan aanval zou lanceren om etnische Serven te zuiveren; een uitspraak die door Kosovaars premier Alban Kurti werd ontkend. Toch kon dit niet alle vrees wegnemen: ook de NAVO, die een 3.770-man sterke eenheid aan vredestroepen in Kosovo heeft gestationeerd, stuurde een persmededeling uit dat de NAVO aan Kosovo’s kant zou ingrijpen als beide kanten zouden vechten.

Zover kwam het uiteindelijk niet, op waarschijnlijk kleine schermutselingen rond de grens na. Maar waarom laaide dat conflict net nu op?

Nummerplaten

Vanaf één augustus zou in Kosovo een nieuwe wet van toepassing zijn, die etnische Serven in het land verplicht om met een Kosovaarse nummerplaat rond te rijden. Zo’n 50.000 Serven in het land rijden namelijk nog rond met nummerplaten uitgeschreven door de Servische overheid. Ook hebben ze nog een Servisch paspoort, en geen Kosovaars. Voor Kosovo betekent dit dat ze de staat Kosovo, die in 2008 unilateraal afscheurde van Servië, niet erkennen.

De nummerplatenwet werd vorig jaar al eens ingevoerd, met protesten, de uitrol van Kosovaarse speciale eenheden en de aanwezigheid van Servische gevechtsvliegtuigen rond de grens tot gevolg. Toen werd beslist de wet een jaar uit te stellen. Ook nu kregen de Serven initieel een maand de tijd om een nieuwe nummerplaat aan te vragen. Daarnaast moesten alle inwoners van Servië aan de grens een extra document meenemen, dat hun toeliet Kosovaars grondgebied te betreden.

Hoewel Servië de nummerplatenwet als discriminatie ziet, is in het land zelf al elf jaar lang eenzelfde wet van toepassing: daar moeten Kosovaren hun kentekenplaat vervangen door een Servische. Toch hield dit de Servische president Vucic niet tegen om ware oorlogsretoriek te gebruiken om de situatie internationaal aan te kaarten: “Als ze Serviërs zullen beginnen onderdrukken, pesten, vermoorden, dan zal Servië winnen!”, zei hij tijdens een toespraak zondagavond.

Ook Vladimir Dukanovic, parlementslid voor Vucic’ Servische Progressieve Partij (SNS) schuwde de oorlogstaal niet. Hij zei in een tweet dat “alles er voor mij op lijkt dat Servië gedwongen zal worden om de denazificatie van de Balkans te beginnen. Ik hoop dat ik ongelijk heb.” Sinds het woord ‘denazificatie’ door Vladimir Poetin werd gebruikt om de invasie van Oekraïne te legitimeren, weet iedereen wat het echt betekent.

Tijdelijke oplossing

Na de verhitte situatie en consultatie met de Amerikaanse en Europese ambassadeurs in het land, besliste premier Kurti de nummerplatenwet opnieuw een maand uit te stellen, naar 1 september. Hoewel deze beslissing ervoor zorgt dat de situatie nu weer even gaat liggen, stelt het het probleem gewoon uit. Op 1 september zullen de etnische Serven opnieuw protesteren tegen de wet, en moet Kosovo opnieuw op zoek naar een gepast antwoord.

(fjc)