Vanmorgen nog druk extra overleg onder de EU-diplomaten, om vanmiddag toch maar met een consensus te kunnen komen over het zesde pakket sancties tegen Rusland. De discussies lopen al weken stroef: de Commissie kwam initieel met een reeks heel stoere verklaringen, maar een pak Europese landen heeft toch reserves bij een verdere boycot, als het over olie en gas gaat.

• Daarbij voerde Hongarije het verzet aan, maar ook landen als België waren niet onverdeeld gelukkig met een te ‘harde’ reeks maatregelen. Meermaals liet premier Alexander De Croo (Open Vld) verstaan “dat de Europese bevolking niet getroffen mag worden”.
• De consensus zou erin kunnen bestaan dat olie dat per tanker komt (het merendeel van de Russische crude) wél onder sancties zou kunnen komen, terwijl dat niet het geval zou zijn voor pijplijnen. Toevallig loopt één van die grote pijplijnen naar … Hongarije.
• Hoe dan ook: geen spectaculaire maatregelen zoals een compleet verbod dus. En dat is een zoveelste lastige horde, in een situatie waarbij de Baltische staten en Polen steeds harder tegenover Frankrijk en Duitsland komen te staan.
• Die eerste groep staat radicaal aan de kant van de Oekraïners en wil dat Europa stopt met maandelijks miljarden euro’s aan de Russen te betalen voor gas en olie. Maar de Fransen en Duitsers zijn gematigder, willen hun economie niet lam leggen, en willen vooral dat er vrede komt met de Russen. Duitsland beloofde bijvoorbeeld zware wapens aan Oekraïne, na weken met de voeten slepen, maar men aarzelt nog steeds ze effectief te leveren.
• Een nieuwste incident draait rond de haven van Odessa. Daar zitten enorme voorraden graan te wachten op verscheping, maar de Zwarte Zee is geblokkeerd door de oorlog. Zowel Frankrijk als Duitsland probeerden om met Poetin te praten, en zo dat graan te laten verschepen. Maar dat vergt concessies, en dat willen de Polen en Balten helemaal niet. Daar vallen telefoontjes tussen Frans president Emmanuel Macron, Duits kanselier Olaf Scholz en Russisch autocraat Vladimir Poetin slecht, en wil men in de plaats dat er meer zware wapens aan Volodymyr Zelensky worden geleverd. Die laatste zal vanavond ook nog spreken op de top, via videoverbinding.
• Overigens denkt de EU ook aan een alternatief, om het graan weg te krijgen uit Odessa: men zou een transport over land uitwerken: een soort landbrug van ‘green lanes’ waarbij vrachtverkeer vlot heen en weer kan vanuit Oekraïne naar de EU-havens.
• Premier De Croo is al langer aan het aandringen op actie, vanuit Europa. Daarbij sprak hij van een aantal zaken, zoals het collectief aankopen van gas, en ook een prijzenplafond in te voeren. “Als de vrije markt niet meer werkt, moet je ingrijpen”, verkondigt de liberaal nu al een tijdje. Met die boodschap vertrok hij ook naar de Europese top in Versailles, maar daar besliste de EU niets, over dat soort collectieve aanpak in de energiecrisis.
• Opvallend daarbij: de premier vindt, niet onterecht volgens een hele stoot economisten, dat het verlagen van de btw op gas en elektriciteit, “geen structurele maatregel is”, zo liet hij gisteren nog verstaan bij VTM. Dat is opvallend, want uitgerekend dit weekend kwam Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert met de boodschap dat hij nu wél voor zo’n permanente verlaging op de btw op elektriciteit is. Eerder was hij daar tegen.
• Een collectieve aanpak dus, met ‘groepsaankopen’, en een prijzenplafond, wil De Croo. Dat lijkt ook nu niet evident te worden, zo bericht Politico. Daar quoten ze topdiplomaten die “niets zien bewegen”. Het is immers vrij duidelijk dat de Duitsers, de Denen en ook Nederlanders, de meer ‘liberale’ landen binnen Europa, niet staan te springen voor zijn plafond op de prijzen. De groepsaankopen komen mogelijk wel, al valt af te wachten in welke vorm dat is.
• Overigens moet België zwaar aan de bak om meer geld uit de verdeling van de pot van het Europese ‘RepowerEU’-plan te slepen. Daarin zit nog eens voor miljarden Europees steungeld, om de groene revolutie versneld door te duwen in Europa. Maar België komt voorlopig bijzonder bekaaid uit de discussie, de verdeelsleutel zit niet goed, zo vindt staatssecretaris voor Relance Thomas Dermine (PS).