De Spaanse parlementsverkiezingen eind juli eindigden in een patstelling. Noch een coalitie van linkse partijen, noch een van rechtse, is groot genoeg om een meerderheid te hebben in het parlement. De sleutels over de regeringsvorming, of misschien nieuwe verkiezingen, is in handen van de verbannen Catalaan Carles Puigdemont.

Wat voorafging: Op 27 oktober 2017 riep Carles Puigdemont, op dat moment president van de Spaanse deelstaat Catalonië, de onafhankelijkheid uit, na een illegaal referendum. De Catalaan werd aangeklaagd door de staat voor rebellie, misbruik van overheidsgeld en opruiing. Sindsdien leeft hij in ballingschap in Waterloo, en zetelt hij namens de Catalaanse partij Junts in het Europees Parlement.

In het nieuws: Nog geen nieuwe Spaanse coalitie, na de verkiezingen van 23 juli.

• De winnaar van de laatste verkiezingen is de Partido Popular van Alberto Nunez Feijoo, met 33 procent van de stemmen. Samen met Vox, de meest waarschijnlijke partner (12 procent), strandt die coalitie op 45 procent van de stemmen, of 170 van de 350 zitjes in het parlement.
• De voornaamste uitdager is een linkse coalitie, bestaande uit de PSOE van huidig premier Pedro Sanchez, en Sumar, die een hoop kleinere partijtjes verenigde. Beide partijen samen halen 44 procent of 152 zetels. Ook gesteund door de kleinere regionale (en linkse) partijen uit Catalonië en het Baskenland haalt deze coalitie geen meerderheid.

Amnestie

De koningsrol: Eén man beslist welke regering Spanje krijgt, of dat het land terug naar verkiezingen gaat.

• Hoe je het ook draait of keert, beide blokken hebben de steun van Junts nodig om een meerderheid te halen in het parlement. De partij, met Carles Puigdemont als sterke man, wist zeven zetels te veroveren in het parlement. Hij moet nu beslissen: spreekt hij zijn steun uit voor de linkse coalitie of toch eerder de rechtse? Of misschien wel geen van de twee, en dan gaat Spanje opnieuw naar de stembus.
• Maar Puigdemont stelt hoge eisen. Hij wil amnestie voor hemzelf en iedere andere betrokkene bij de Catalaanse onafhankelijkheid van 2017, voor hij zijn steun uitspreekt. En niet enkel dat: Puigdemont wil dat de Spaanse regering een nieuw, legitiem referendum organiseert voor Catalonië.
• Achter de schermen vinden dus hoe dan ook stevige onderhandelingen plaats. Voor de schermen klink de boodschap dat men niet buigt voor de Catalaan. Zo gaf María Jesús Montero, vicepremier en minister van Financiën voor de PSOE, aan enkel te onderhandelen “binnen het wettelijk kader, uitgezet door de Spaanse grondwet.”
• Puigdemont weigert te plooien, en duwt Spanje zo in een impasse. Marcela Topor, de vrouw van de Catalaan en zelf een Roemeense journaliste, vertelt aan Politico dat haar man “altijd al is voorbereid op dit moment. In politiek kan alles altijd gebeuren. Dit is deel van zijn werk, deel van zijn leven”.

(evb)