Hij is er héél zeker van dat er straks in 2024 winst op hem wacht: “Dat voel je overal”. Maar daarbij zet PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw heel scherp ‘zijn model’, dat van coalities in Zelzate en Borgerhout, waarbij hij samen met Vooruit en Groen bestuurt, af tegen diezelfde socialisten die wél met N-VA besturen in Antwerpen. En hij waarschuwt: “Je voelt bij Conner Rousseau dat er een koerswijziging komt, dat hij eerder rechts bondgenootschappen gaat zoeken.” En Hedebouw voorspelt: “Je voelt aan alles dat Vooruit volop bezig is om in 2024 een coalitie aan te gaan met N-VA.” Tegelijk is waarschuwt hij voor de PS: “Laat geen cordon ontstaan rond PVDA in België”. Maar bepaald lief is hij niet voor de Franstalige socialisten. Affairisme zit inherent in het PS-systeem: “De redenering van al die kaders van die partij is, dat ze rijk willen worden, zoals de businesswereld die ze tegenkomen.”

“Het is een heel woelig jaar geweest op politiek en economisch vlak. We dachten dat na COVID alles weer stabiel zou worden, maar dat is niet zo. Ik denk dat alle tegenstellingen van het systeem en de maatschappij verdergaan.”

“Maar ik ben toch wel hoopvol, als oppositiepartij. Het jaar hoopvol begonnen met de btw-verlaging van 21 tot 6 procent op energieprijzen. Als oppositiepartij hebben we daar campagne rond gevoerd, zijn we 300.000 handtekeningen gaan halen. En dat dan binnengehaald.”

De socialisten zeggen dat het hun verdienste is?

“Dat is altijd zo, maar ze stonden er zelf eigenlijk niet zo positief tegenover, toen wij erover begonnen zijn. Weet je nog, bij Open Vld, dat Maggie De Block (Open Vld) zei dat het ‘boerenbedrog’ was. Het was een schande.”

“Ik vind het heel interessant dat je als oppositiepartij ook iets positiefs kunt binnenhalen en niet altijd aan de zijlijn hoeft te blijven. Maar dat is niet van een leien dakje gegaan.”

Dus 2022 was een jaar was waarin jullie hebben laten zien dat jullie echt kunnen wegen op de regering?

“Dat is natuurlijk door de instabiliteit van Vivaldi. Ik heb nu btw gezegd, maar ook de minimumpensioenen van 1.500 euro, daar zijn we vijf of zes jaar geleden mee begonnen. Met een grote campagne errond. Dan haal je dat binnen.”

“Ik vind het logisch dat de regeringspartijen zeggen dat het dankzij hen is, maar je ziet dat die ideeën vanuit de oppositie gekomen zijn. Ook uit het middenveld, niet alleen vanuit PVDA. Dat is evident.”

---

De kerstgesprekken werden opgenomen in een van de studio’s van Business AM. Op 9 januari wordt met Business AM Radio een nieuwe radiozender gelanceerd, te beluisteren online of via DAB+. De talkradio gaat van start met een ochtendblok, van 6 tot 9 uur, waarin de hosts het belangrijkste zakennieuws aanstippen, met ook een sterke focus op economie, politiek en technologie. De trailer kan u hier beluisteren.

---

“Maar het feit dat je eisen kunt binnenhalen, geeft ook een stevig verhaal voor de mensen. Alleen met blabla zijn de mensen niks, je moet ook kunnen wegen op politiek. Het evenwicht tussen oppositie voeren en toch constructieve maatregelen binnenbrengen en kleine overwinningen te behalen, dat vind ik belangrijk om hoop te hebben. Want anders is er geen hoop.”

U zegt dat het te maken heeft met de instabiliteit van Vivaldi?

“Het is een regering die alleen maar op poten is gezet omdat ze bang waren van verkiezingen. Je voelt wel dat er geen gemeenschappelijke leidraad is en dat de enige logica die van ‘sauve qui peut’ is. Een beetje paniekvoetbal.”

“Maar speciaal sinds 2021 en 2022 is het ook merkbaar dat er een linkse oppositie is. Traditioneel heb je altijd een federale regering gehad die altijd rechtse druk had. Wat nu nieuw is, is dat het van twee kanten komt.”

“Je hebt het rechts-nationalistische blok, je hebt Vivaldi en je hebt de PVDA-fractie van twaalf parlementsleden. Dat creëert natuurlijk instabiliteit, omdat die linkse ministers altijd aan het nadenken zijn. ‘Als ik hier nu de langdurig zieken ga opjagen’, zoals Vandenbroucke wil doen, ‘zit ik met de PVDA-oppositie’. Dat is een nieuw gegeven in het Belgische politieke landschap.”

“De laatste twintig of dertig jaar had je dat relatief weinig, dus dat creëert natuurlijk instabiliteit. Maar als er goeie beslissingen van komen, is dat oké. Het is natuurlijk niet altijd naar mijn zin wat Vivaldi doet, maar sowieso voel je wel dat er een zekere match gespeeld wordt tussen links en rechts en ik denk dat dat positief is voor de democratie.”

U zegt eigenlijk dat Vivaldi geen linkse regering is, maar ook geen rechtse?

“Het is vooral een niks-regering, want ze kunnen niks beslissen. Dat is een beetje het probleem. In een crisissituatie op economisch vlak, zoals de energieprijzen, is niks of weinig doen natuurlijk iets negatiefs doen. In die zin zitten we niet in een stabiele wereld, waar we kunnen zeggen dat het oké is om niks te doen. Ik denk dat het niks doen wel erg is voor de mensen.”

Het is net Alexander De Croo (Open Vld) die zichzelf verkoopt als ‘de crisismanager’: de man die in tijden van crisis ingrijpt, die de crisis beheerst. Dat ziet u dan helemaal niet zo?

“Helemaal niet. Als er één ding duidelijk is aan Alexander De Croo, is het dat hij zijn regering geen leidraad kan geven. Dat voel je wel. Ook omdat hij zelf heel zwak staat. Ik vind hem toch wel een heel zwakke eerste minister. Hij kan zijn eigen rangen niet sluiten.”

“Het was interessant dat die discussie tussen De Bleeker en De Croo net over die btw-verlaging ging. Over wat gaat het? We halen die btw-verlaging binnen en rechtse partijen zeggen: We gaan dat terugnemen… Oké, broekzak. Waar is de vestzak? Zo gaan we de accijnzen verhogen. En daar zit dan een linkse partij die zegt: ‘Als we de accijnzen gaan verhogen, zitten we in crisis’. Ik wil ook een politieke analyse maken van die tegenstellingen.”

Eva De Bleeker zei eigenlijk in haar begroting dat er geen inkomsten tegenover stonden, waarmee ze eigenlijk de linkerkant in de regering erkende. En ze is teruggefloten door de premier.

“Je hebt individuele fouten, maar je moet dat echt politiek analyseren. Dat is een regering die onder druk staat van de linkerkant en de rechterkant en die geen synthese kan creëren. Ik wil een btw-verlaging, maar geen accijnzenverhoging. Wat zijn de mensen er anders mee? Dan zit je puur in communicatietrucjes.”

Zegt u dan eigenlijk dat Eva De Bleeker geen ontslag had moeten nemen?

“Als een van de twee ontslag had moeten nemen, was het niet Eva De Bleeker. Want zij was tenminste eerlijk in haar visie: ‘We hebben niet besloten om de accijnzen te verhogen, dus ik kan het niet in dat budget stoppen’. Volgens mij is dat geen politieke fout van haar, maar zijn het vooral strubbelingen van De Croo die met communicatietrucjes probeert zijn budget uit te leggen.”

“Als een van de twee ontslag had moeten nemen, was het niet Eva De Bleeker. Want zij was tenminste eerlijk in haar visie: ‘We hebben niet besloten om de accijnzen te verhogen, dus ik kan het niet in dat budget stoppen’.”

“In die zin zijn dat voor mij geen kleine foutjes. Dat maakt deel uit van overwinningen die we kunnen halen. En nu gaat de strijd door. Budgettaire discussies van de laatste weken en geen verhoging van de accijnzen in het jaar dat nu zal komen.”

Kritisch voor de regering, maar tegelijk zet u zich ook vaak af tegen N-VA en Vlaams Belang in de Kamer?

“Ik maak de analyse. Je hebt drie blokken in het federale parlement. Je hebt het Vivaldi-blok en dan heb je de linkse oppositie, dat zijn wij. En dan heb je die rechtse oppositie.”

“We zijn met twaalf parlementsleden, misschien nog meer in 2024. Als het zo doorgaat, zullen we in 2024 met meer zijn. Wij voeren oppositie met de rechtse partijen.”

“We kunnen wel samenwerken rond democratische kwesties. Als er bijvoorbeeld in het Parlement geen recht van spreken is voor de oppositie, gaan wij samen met de N-VA overleggen. Dat moet ook kunnen.”

Doet u dat met Vlaams Belang ook?

“Veel minder, want dat is ondemocratisch.”

“Ik heb vanaf het begin gezegd dat extreemrechts voor mij geen partij zoals een andere is. Maar met N-VA kan ik echt wel democratische… Met Peter De Roover (N-VA) zijn die discussies vaak goed. Maar onze invalshoeken zijn natuurlijk totaal tegenovergesteld.”

Tegenwoordig zetten N-VA en Vooruit en PS elkaar wederzijds onder druk: geen coalities met extremen. Dus N-VA niet met Vlaams Belang, maar de socialisten niet met PVDA?

“Dat is interessant, vind ik. Naar 2024 toe, waarom N-VA zo vaak dat model uit Zelzate aanvalt.”

“Volgens mij is dat omdat N-VA met de schrik zit dat in 2024 dat model van in Zelzate uitgebreid zal worden. Dat is ook de discussie die ik wil hebben met Conner Rousseau (Voouit).”

“Ik zeg hem: Wat voor gedoe is dat om altijd N-VA achterna te lopen?”

Hebt u contact met Conner Rousseau?

“Ik heb het geprobeerd. Hij heeft er niet direct op geantwoord. Waarschijnlijk heeft hij veel ander werk.” (lacht)

“Ik vind dat een beetje spijtig, want ik vind dat linkse partijen met elkaar moeten kunnen omgaan.”

Onder John Crombez (Vooruit) zijn voorzitterschap waren er regelmatig gezamenlijke meetings.

“Hij kwam regelmatig naar onze feesten. Naar ManiFiesta, en zo. Je voelt bij Conner Rousseau dat er wel een koerswijziging is. Hij zegt: ‘Ik ga eerder rechts bondgenootschappen zoeken met N-VA’. Je voelt dat. Hij gaat zelf naar N-VA toe, en Caroline Gennez die aangesteld is, dat is natuurlijk in het kader van…”

“Ze is in elk geval N-VA-gezind. Ze kan een communicatiehulp zijn naar N-VA toe. Je voelt aan alles dat Vooruit volop bezig is om in 2024 een coalitie aan te gaan met N-VA.”

“Dan zeg ik: Kom op. Laat ons nadenken over een ander model. We hoeven nog niet te discussiëren over een programma. Maar om terug te komen op uw vraag, in Zelzate is er geen cordon. Er is geen cordon rond PVDA, vandaag in België. Ik vind dat ook positief, of dat nu aan Franstalige of Nederlandstalige kant is. Omdat wij een democratische partij zijn. In Borgerhout en Zelzate werken wij heel goed samen met Groen en Vooruit.”

Er is wel wat zenuwachtigheid bij de PS. Want vreemd genoeg zitten jullie in Vlaanderen wél in coalities, maar in Franstalig België nergens. In 2024 komt die vraag terug?

“Tuurlijk. Ik denk dat 2024 een belangrijke mijlpaal zal zijn voor de PVDA. Daar ben ik echt van overtuigd.”

Bij de PS zegt men: ‘Ze willen niet. Ze zijn niet bereid. We hebben met hen gepraat in 2019, die fameuze gesprekken met Elio Di Rupo en Paul Magnette. ‘Dat was niet oprecht’, zeggen zij.

(fel) “Di Rupo en Magnette waren gewoon met ons aan het lachen tijdens de onderhandelingen. Het was evident dat ze al met de MR in zee waren gegaan.”

“Dat is het probleem met de PS. Zij hebben nog nooit een linkse oppositie gehad. Zij hopen nog altijd dat de PVDA gewoon zal verdwijnen. Ik zeg aan de PS: ‘Laat ons discussiëren om samen dingen te doen. Maar wel met een duidelijk links programma’.”

“Dat is het probleem bij die traditionele linkse partijen. Dat zijn veel communicatietrucjes. Maar wie heeft nu de openbare diensten geprivatiseerd? Elio Di Rupo. Wie heeft de eerste verlenging van de carrièreplannen van de brugpensioenen afgeschaft? Dat zijn niet de liberalen, hè. Dat waren de socialisten, de cd&v en de CdH.”

“In België wordt veel aan communicatie gedaan en daar doet de PVDA niet aan mee. PVDA zegt duidelijk: ‘Dat zijn onze linkse standpunten’. Neem de energiesector. Dat is niet een beetje energie in handen nemen of een beetje veel. Engie is vandaag een multinational die meer macht heeft dan al onze ministers van Energie samen in België. En we zijn recordhouder op het vlak van aantal ministers. Maar wat hoor ik? Iedereen speelt het spelletje mee met Engie. We gaan miljarden op tafel leggen. Of dat nu de liberalen of de socialisten zijn, of zelfs de N-VA.”

“In die zin vind ik dat we dingen samen moeten kunnen doen met links, maar voor linkse politiek. Dat vind ik zo moeilijk als linkse partijen eerder naar rechtse partijen kijken om zo’n centrumpapje te maken.”

Wat voorspelt u dan voor 2024? Denkt u dat er een serieus gesprek komt tussen u en de PS om een regering te maken?

“Met de PS zeker, maar ik hoop vooral ook met Vooruit. Als we het nationaal niet kunnen oplossen, ligt daar het probleem. Sowieso gaan zij het moeten doen. Ik hoop dat er met Conner wel een discussie op gang komt. Ik voel dat nu ook met de ABVV, met het ACV, met dat hele middenveld. Er zijn duizenden mensen die me zeggen: ‘Vooruit kan nu toch niet verder naar rechts kijken? Er moet een discussie tussen jullie plaatsvinden’. Ik vind het logisch dat dat gevraagd wordt.”

“Het marcheert in Zelzate, dat is interessant. In Zelzate zijn we op gemeentelijk vlak een kleine belasting gaan halen bij Arcelor-Mittal. Wat hebben we daarmee gedaan? We hebben de middenstand geholpen en de milieutaksen verminderd. Dat toont aan dat PVDA dingen kan doen in de praktijk. Zet het model Borgerhout tegenover wat er in de stad Antwerpen gebeurt. In de stad zijn er besparingen, in de stad zijn N-VA en Vooruit bezig met de privatisering van de zorg in de stad. Terwijl we in Borgerhout publieke diensten zien, werk op het terrein, geloof in de openbare diensten. Dus je hebt twee modellen tegenover elkaar staan.”

Net daarom wordt het strategisch moeilijk voor Vooruit om die coalities met jullie te houden. Die zijn voor de PS gewoon heel vervelend.

“Ik zou het spijtig vinden als er een berekening zou zijn van de PS of Vooruit om te zeggen: ‘We gaan niet met de PVDA iets doen’. Dat vind ik spijtig, want het belangrijkste is dingen doen. Dan gaan we het met krachtsverhoudingen doen. Er zal rekening moeten gehouden worden met de PVDA.”

“Je voelt dat mijn stem meer nodig is. In de peilingen zitten we twee tot drie procent boven wat we gedaan hebben in 2019, dus wij gaan groeien.

“Er moet dan een keuze gemaakt worden. Ofwel een sociaal beleid, ofwel een koel beleid, een besparingsbeleid. En ik geloof in dat sociale beleid. Politiek is altijd krachtsverhoudingen. Ik ben nooit een naïeveling geweest. 26.000 leden van de PVDA, dat is onze kracht. Het is op het terrein dat we onze plaats gaan veroveren in die coalities.”

“Maar bon, we zullen zien. Ik zit niet in het hoofd van Conner Rousseau of in die van Jeremie Vaneeckhout van Groen. Zij moeten zelf beslissen wat ze willen. Dat nu iedereen achter N-VA aan het lopen is, dat vind ik spijtig.”

Hoe kijkt u naar Franstalig België, naar die schandalen bij de PS?

“Dat is nu eenmaal de PS. Het systeem van de PS… Maar de MR zit vaak ook met zijn vinger in de confituur. Want nu lijkt het alsof het enkel de PS is.”

“Alleen feit is dat het wel vaak gebeurt bij de PS en in feite is dat nog erger voor de linkse partijen. De redenering van al die kaders van die partij is, dat ze rijk willen worden, zoals de businesswereld die ze tegenkomen. Jean-Claude Marcourt (PS) is daar echt een product van. Die zit bij mij in de gemeenteraad en je voelt gewoon dat hij met business bezig is. Met subsidies te geven aan grote bedrijven.”

Persoonlijke verrijking, zegt u?

“Mee willen doen in het systeem. Bij Stéphane Moreau (uit de PS gezet, red.), de ex-baas van Nethys, dat was echt de redenering: ‘In de privé zou ik evenveel betaald worden’.”

“Je hebt eigenlijk een partij die gewoon meedoet in het systeem. En dat systeem is natuurlijk geld, geld, geld. Dat is business as usual, terwijl linkse partijen anders zouden moeten redeneren.”

“Als de PS daar niet mee breekt, zullen ze nog zulke schandalen hebben. Natuurlijk versterkt dat de PVDA. Wij zitten daar met ons principe dat we met ons arbeidersloon leven. Dan zeggen de mensen: ‘Ik wil politici die integer zijn’.”

“Je hebt eigenlijk een partij die gewoon meedoet in het systeem. En dat systeem is natuurlijk geld, geld, geld. Dat is business as usual, terwijl linkse partijen anders zouden moeten redeneren. Als de PS daar niet mee breekt, zullen ze nog zulke schandalen hebben.”

Telkens als er een schandaal bij de PS uitbreekt, is het champagne bij de PVDA? Ah nee, champagne drinken jullie niet.

“Champagne is nu wel democratischer geworden.” (lacht)

U zei daarnet: ‘Wij zijn ook een democratische partij, daar is geen discussie over’. Tegelijk zijn er de uitspraken van Sofie Merckx (PVDA), uw fractieleider in de Kamer, die op een gegeven moment zegt over Stalin: ‘We moeten dat toch in zijn historische context zien’. Dat heeft ze letterlijk gezegd, hè.

“Nee. Wat heeft ze letterlijk gezegd? Eén, hij is een massamoordenaar. Dat was de vraag ook. Daar heeft ze ‘ja’ op geantwoord. En ten tweede zegt ze: ‘Dat belet mij niet om te zeggen dat het Rode Leger de nazi’s verslagen heeft’.”

Zo heeft ze het niet helemaal gezegd, hè. Ze zei ook: ‘De nazi’s hebben niks goeds opgeleverd en dat kan je niet zeggen over het communisme’. En ook ‘We moeten het in zijn historische context zien’.

“Ik zeg gewoon dat in 1940-1945 een groot deel van onze politieke elite in West-Europa gecollaboreerd heeft of zich heeft laten doen. Zeker in Frankrijk, in België, enzovoort. En dat de communisten het verzet georganiseerd hebben in België. Dat zij voor onze democratische rechten gevochten hebben en dat het Rode Leger…”

Maar u voelt toch de gevoeligheid? Dat men niet overtuigd is dat jullie dat verleden helemaal kunnen afzweren?

“Er is ook geen zwart-witbeeld van het verleden. De sociale zekerheid werd uitgebouwd door de krachtsverhoudingen van gans links en ook de communisten. Ik ga daardoor niet heel de geschiedenis weggooien.”

“Ik kan tegelijk zeggen dat wat er in de Sovjetunie gebeurd is helemaal mijn model niet is, dat het misdadig was. Geen probleem.”

“Maar er is herziening van onze geschiedenis bezig die toch wel recent is. Tot in de jaren zeventig of tachtig, als je in België op straat ging vragen wie de Tweede Wereldoorlog gewonnen had, zouden alle mensen ‘de Amerikanen én de Russen’ zeggen. Als je dat nu gaat vragen, zeggen de mensen ‘de Amerikanen’. Waarom? Omdat er een herziening is van de geschiedenis. Dat heeft natuurlijk een politiek doeleinde, om alleen maar te zien dat de Amerikanen de pax, de wereldvrede zouden realiseren…”

Dus u zegt dat Rusland uitgewist wordt?

“Ik denk in elk geval dat de strijd die gevochten werd door de communisten hier in België uitgewist is. Dat wil niet zeggen dat alles wat er gebeurd is, positief was. Ik zeg gewoon dat onze geschiedenis goed analyseren, wie toen aan welke kant stond, voor mij belangrijk is. Maar ik heb geen probleem om te zeggen dat er grote misdaden gepleegd zijn.”

En die Oeigoeren in China?

“Net hetzelfde.”

Want daar vallen ze u wel regelmatig op aan.

“Dat is de hypocrisie in de politiek. Waarom wordt niemand gevraagd: ‘Waarom hebben jullie Saoedi-Arabië nooit veroordeeld?’ Dat zou een vraag kunnen zijn die elk jaar gesteld wordt aan politici. Waarom wordt die nooit gesteld, maar word ik wel naar de Oeigoeren gevraagd?”

“Ik zal zeggen waarom. Dat is gewoon omdat er een beeldvorming is. Op onze bondgenoten mag geen kritiek, maar onze strategische vijanden, zoals China en Rusland wel. En dat vind ik hypocriet.” “Ik zeg: ‘We moeten nadenken over wat goed is voor onze eigen bevolking, voor de werkende klasse in Europa’. Dus de Derde Wereldoorlog, waar we naartoe gaan…”

“Ik ben echt bang, Wouter. Ik vind dat het ergste moment van het jaar; het begin van de oorlog was in Rusland. Je voelt dat grootmachten vandaag, zoals China, Rusland, Amerika, Europa, elkaar met wapens aan het opdrijven zijn. Waarom? Ik zal het duidelijk zeggen. Omdat het de eerste keer is sinds de Tweede Wereldoorlog dat een economische grootmacht zoals Amerika voorbijgestoken wordt door China. En wat gebeurt er met wereldvrede als een economische grootmacht voorbijgestoken wordt? Dan wordt het militair opgelost. In die zin denk ik dat Europa een hand moet uitsteken naar al die machten om wereldvrede te bewaren. Wij gaan weer betalen, hè.”

U denkt echt dat er een wereldconflict komt?

“Ik ben echt bang. Het is echt verschillend van de jaren tachtig en negentig. Je voelt echt dat er een wereldorde herzien wordt. Ik denk dat Europa haar plaats daarin moet innemen, maar niet door Amerika blindelings te volgen.”

“Want wie betaalt er vandaag? Voor Amerika is er geen probleem. Zij verkopen wapens en gas. Wie zal er betalen? Onze industrie, onze kmo’s. Dat is het probleem. Dat is de hypocriete wereld waarin we leven. Allemaal bondgenoten.”

“Weet je dat zo’n gastanker die afkomt met Amerikaans schaliegas voor 260 miljoen euro verkocht wordt? Hoeveel is de productiekost daarvan? Zestig miljoen euro. Dat wil zeggen dat de Amerikanen per tanker die hierheen komt 200 miljoen euro in hun zak stoppen.”

Wij hadden in Europa ook schaliegas kunnen ontginnen natuurlijk. Er is hier gas, hè.

“Dat is net de ramp op milieuvlak, dat al die milieuvoorzieningen… Wij moeten fundamenteel investeren in goeie energie als we onafhankelijk willen zijn. Daar zijn miljarden voor nodig. Ik geloof niet dat de markt…”

“Ik mag dat toch op Business AM komen vertellen, dat de markt met vraag en aanbod die fundamentele kwesties niet zal oplossen?” (lacht)

“Voor kleine goederen heb ik er geen probleem mee. Maar energie en communicatie, too big to fail. Als die in de problemen geraken, moet de belastingbetaler het betalen.”

“Dat is net de ramp op milieuvlak, dat al die milieuvoorzieningen… Wij moeten fundamenteel investeren in goeie energie als we onafhankelijk willen zijn. Daar zijn miljarden voor nodig. Ik geloof niet dat de markt met vraag en aanbod die fundamentele kwesties zal oplossen.”

Als u het morgen zou mogen beslissen, direct Engie nationaliseren?

“Ik zou het nationaliseren. Niet Synatom (het fonds om de nucleaire opkuis te betalen,red.), dat laat ik aan Engie over.”

Zij mogen betalen.

“De MR is nu ook voor nationalisatie, Open Vld ook.”

Engie ook, die willen het zelf.

“Uiteraard. De verliezen worden genationaliseerd en de winsten geprivatiseerd, dat is hun voorstel. Ik wil het natuurlijk omdraaien. Die centrales hebben wij al jaren betaald. Die zijn afbetaald door ons, door de consument in de jaren tachtig en negentig. Ik zou het juist vinden dat zo’n sector terug in publieke handen komt.”

Waar bent u trots op van het afgelopen jaar?

“We hebben een project opgestart, ‘Doe De Switch’, wat ook een boek werd, dat we uitgebracht hebben rond onze beleidsalternatieven. Dat heb ik echt met een jonge ploeg uitgebouwd, met acht of negen nieuwe kameraden die men vandaag nog niet kent, maar die men in 2024 wel zal leren kennen.”

“Dat was een fijn werk, om een beetje als nieuwe voorzitter… Want dit jaar was ook mijn eerste jaar als voorzitter. Om met een nieuwe ploeg te werken en met heel concrete oplossingen te komen.” “Want de mensen zeggen soms: Jullie zijn altijd tegen, maar waar zijn jullie eigenlijk voor? Dat is eigenlijk een legitieme vraag aan een oppositiepartij. Het feit dat we ons kunnen concentreren… Of dat nu het woonbeleid is met het Weense model, we zijn modellen gaan halen een beetje overal in Europa, of het Deense model rond energie, waar ze bijna honderd procent goeie energie produceren met eigen werkvolk, om ook credibele, geloofwaardige alternatieven naar voren te schuiven. Dat vond ik een heel fijn project voor 2022.”

En één ding dat je anders gedaan had willen hebben.

“Wat meer tijd doorbrengen met mijn familie en sporten. Ik vind dat het moeilijkste in politiek. Er is veel flexibiliteit, maar om 6 uur 30 beginnen Twitter en TikTok links en rechts al.”

Doet u TikTok tegenwoordig ook? Dat is van China, hè.

“Dat mag, dat is Chinees. (lacht) Allemaal op TikTok. Het is heel intens en ik vind wel dat als je het op lange termijn wilt volhouden, dat je moet gaan joggen en toch wel op je persoonlijke hygiëne moet letten. Ik doe het nu wel sinds twee of drie maanden, maar het is altijd moeilijk om dat vol te houden. Die goeie voornemens zijn zo moeilijk.”

Is uw leven echt veranderd nu u voorzitter bent?

“Toch wel. Positief vind ik het feit dat Sofie Merckx het fractieleiderschap in het federaal parlement overgenomen heeft. Dus nu zit er een ploeg op die eerste linie en ikzelf zit meer op de tweede linie te coachen, tips te geven en soms zelfs te supporteren achteraan op mijn bankje.”

Het valt wel op dat die fractie heel goed aan elkaar hangt, er is zichtbaar een soort wij-tegen-de-wereldgevoel.

“Teamgeest is voor ons heel belangrijk. We zijn maar met twaalf parlementsleden en het is soms 138 versus 12. Die samenhang door met elkaar bezig te zijn, die ondersteuning… Ik beleef ook heel weinig concurrentie in mijn partij. Ik ben daar heel blij om.”

“Ook door het feit dat onze lonen niet hoog liggen. Die teamgeest moet je echt in je eigen partij hebben. Ik vind dat positief bij ons. Aangezien wij leven met ons werknemersloon, heb je heel weinig carrièreplanners bij ons. Mensen die bij ons komen om een loon van 6.000 euro te verdienen, dat bestaat niet.”

“Dus je zit met mensen die met passie bezig zijn. Of dat nu Gaby Colebunders, Sofie Merckx of Jos D’Haese is of Peter Mertens, er is wel echt een kameraadschappelijk gevoel. Dat voelt warm. Dat wil niet zeggen dat wij geen tegenstellingen hebben, maar dat geeft een heel fijn gevoel.”

“En als voorzitter vind ik het zo zalig dat andere kameraden die plaats innemen. En Sofie heeft haar eigen stijl. Als die in iets bijt, denk ik dat de ministers zeggen dat ze nog liever Raoul Hedebouw hadden, dat die simpeler was.”

Dat weet ik niet, maar ze heeft wel punch.

“Ik vind haar een fantastische vrouw daarvoor. Ook met Peter Mertens verder blijven werken, die nog altijd aan boord is. Ik moet zeggen dat ik op persoonlijk vlak gelukkig ben in mijn partij. Ik vind dat geen detail in politiek. Want het is een harde wereld.”

“Maar we doen het voor de werkende klasse, voor het werkvolk en je krijgt ook terug. Als ik op betogingen kom, komen honderden mensen ons bedanken voor wat we voor hen doen. Ook in Vlaanderen. Je stelt me de vraag wat er nieuw is als voorzitter. Dat ik nu in het Gentse en in Antwerpen ga en onze basispartij zegt: ‘Goed bezig, Raoul’. Ik twijfelde een beetje of die Raoulstijl zou marcheren in Vlaanderen, maar ik krijg echt wel heel positieve feedback.”

In de peilingen zit u wel in Vlaanderen niet geweldig…

“We zitten nu tussen de twee in, dus naar de acht of negen procent. Dat is bijna een verdubbeling tegenover 2019. En volgens mij moeten we nog geloofwaardiger uit de hoek komen. In Vlaanderen is het ook niet gemakkelijk op mediavlak.”

“Maar dat moeten we zelf oplossen. Het is zagen om eens op tv te komen. Het is al twee maanden geleden dat de mensen mij nog op de VRT gezien hebben. Dan denk ik: dat is toch spijtig voor de VRT-kijkers.” (lacht)

“Eén keer om de twee maanden vind ik wat weinig. Dat zou wat meer mogen zijn. Maar ik ben niet Calimero aan het spelen. We moeten dat zelf oplossen.”

U lost het voor een deel op door heel veel op sociale media te zitten. Jullie adverteren veel op Facebook, de Amerikaanse gigant. Dan geeft u geld aan de puurste vorm van kapitalisme, als PVDA?

“Dat is de moeilijkheid. Ofwel besta je niet, ofwel besta je. Dat is een heel binaire keuze voor ons. Het is evident dat Vlaams Belang en N-VA heel actief zijn en sponsoren op Facebook.”

“Als wij dat niet doen, bestaan we niet meer op sociale media. En aangezien er geen andere wegen zijn, hebben we geen keuze.”

Wat verwacht u van 2023?

“Er gaat veel gebeuren. Op economisch vlak wordt er gezegd: Recessie wel of niet? Je weet niet wat er zal gebeuren. Ik denk wel dat er bij de bevolking wel iets op gang zal komen van hoop dat er verandering zal komen. Ik voel bij de mensen dat ze eerst bang waren van de crisis. Nu begin ik een zekere woede te voelen en die woede moet nu positief vertaald worden.”

“Het ergste zou zijn dat die woede negatief vertaald zou worden. Het Vlaams Belang trapt naar beneden, naar de migranten, de Walen en de werklozen. Wij hebben de verantwoordelijkheid met de PVDA om naar boven te trappen. Naar de politieke en de financiële elite. En ik voel wel dat dat min of meer een aanhang heeft. Een paar jaar geleden zaten wij met twee procent in de peilingen.”

“Het Vlaams Belang trapt naar beneden, naar de migranten, de Walen en de werklozen. Wij hebben de verantwoordelijkheid met de PVDA om naar boven te trappen. Naar de politieke en de financiële elite.”

“Het resultaat dat we nu hebben in Vlaanderen, is hetzelfde als wat we in 2014 in Wallonië hadden. Dus het kan vlug gaan op politiek vlak. Maar je moet een positief verhaal hebben.”

Puur op kwaadheid, dat gaat niet?

“Anders gaan mensen niet bewegen. Mensen kunnen pas bewegen als ze een duidelijk doel voor ogen hebben. Of we nu de sociale zekerheid uitgebouwd hebben, ziekteverlof of stemrecht, daarvan dacht het volk: dat is een positieve eis. Ik voel dat dat wel aan het rijpen is.“

“We komen van een periode waarin de mensen gewoon bang waren en gaan naar een periode van woede. Maar daar is nog veel werk aan de winkel en dat is niet alleen voor de PVDA, maar ook voor de vakbondsorganisaties en het middenveld. Er is veel werk om terug hoop te geven aan de mensen.”

“Dat is cruciaal in deze periode en 2023 zal een moeilijk jaar zijn daarrond. Want het is nu wel een economische crisis, mensen zien af. Als je 5.000 euro per jaar moet betalen voor energie, wie kan dat betalen? Dan komt Alexander De Croo af met zijn ‘vijf tot tien moeilijke winters’. Dat is gemakkelijk als je 11.000 euro per maand verdient. ‘Mannen, het worden vijf tot tien moeilijke winters.’ Maar wij kunnen dat niet aan, hè.”

Nee, de energiefacturen zijn echt…

“Het is onbetaalbaar. Ook voor de kmo’s. Ze zeggen: ‘Europa, Europa’. Maar Duitsland is volle bak subsidies aan het geven. En wat doen onze bedrijven? Failliet gaan? Dat gaat toch niet? Je zit echt met een systeemcrisis. Veel zelfstandigen nemen nu contact op met de PVDA, dat is ook nieuw. Bakkers, bijvoorbeeld. Mensen die ook in contact staan met het werkvolk.”

“Die zeggen: ‘Raoul, zo kan het toch niet verder. Van drie uur ’s nachts sta ik mijn broden te bakken. Ik geef al mijn energie en op het einde van de maand blijft er nul euro over of is mijn saldo zelfs negatief’. Dit zijn momenten waarop er grote veranderingen in de maatschappij kunnen komen. Maar dat hangt ook van ons af. Politiek is altijd een subjectief gegeven geweest. Het is met politieke leiders dat je dingen kunt binnenhalen en dat is een zware verantwoordelijkheid op onze schouders.”

Is het dan ergens uw ambitie op lange termijn om een systeemverandering te forceren in België?

“Zeker en vast. Die switch moeten we echt doen. Waar we nu naartoe gaan, of het nu op klimaatvlak of sociaal vlak is, of ook op democratisch vlak, waar je ziet dat het meer en meer autoritair wordt, denk ik wel dat er een verandering van de spelregels moet zijn.”

Hypothetisch. In 2024 komt er winst van PVDA en van Vlaams Belang. Het Paleis belt u en zegt: ‘We hebben u nodig om het land te redden’. Wat zegt u dan?

“Dan heb ik wel zin om mijn verantwoordelijkheid op te nemen. Als het gaat om het land te splitsen met N-VA en Vlaams Belang aan de ene kant en wij die zouden kunnen helpen, dan willen we zeker helpen.”

“Maar niet om in een Vivaldi-regering te zitten. Dan zit je met een probleem. Dan gaan de PVDA-ministers hetzelfde doen als de Vivaldi-ministers. Dan vragen mijn kiezers waarom ze op me zouden stemmen.”

Hebt u al een lijstje met wie ooit minister kan worden?

“Daar zijn we klaar voor, maar ik ben realistisch. De vorige keer hebben ze ons zelfs niet uitgenodigd rond de tafel op federaal vlak. En nochtans zijn de formateurs van alle kleuren geweest. Ze nodigden ons niet uit.”

“De koning had dat uit beleefdheid gedaan en dan is Peter Mertens (PVDA) geweest. Heel fijn om eens naar de koning te gaan. Maar je voelt dat de traditionele partijen zich niet in vraag stellen. Dat vind ik het probleem. Maar bon, anderhalf jaar is nog lang in politiek.”

“Wij moeten steeds sterker worden. Dat moeten wij doen. Ook op het terrein. Het is niet alleen communicatiepolitiek en debatteren in het Parlement. Als je 26.000 leden hebt en je groeit elke dag… Wij bouwen die afdelingen uit. Je hoort meer en meer mensen zeggen dat de PVDA in hun wijk aanwezig is. Wij moeten het volk betrekken bij de politiek.”

“Daarom vind ik het fijn dat we formats zoals vandaag hier nu hebben, waar we tijd kunnen nemen. De politiek geeft veel te veel het signaal aan de mensen dat ze zich er niet mee bezig hoeven te houden. ‘Dat het toch veel te moeilijk is’. Hoe vaak kom ik een mevrouw tegen die me zegt: ‘Raoul, ik versta niks van politiek’. Wij hebben de verantwoordelijkheid om de inhoud bij de mensen te brengen. Dan worden ze zelf acteurs van de politiek. Het is pas dan dat er een democratisch proces op gang komt.”

“Hoe vaak kom ik een mevrouw tegen die me zegt: ‘Raoul, ik versta niks van politiek’. Wij hebben de verantwoordelijkheid om de inhoud bij de mensen te brengen.”

“Wat gebeurt er in het Parlement? Je had het moeten meemaken. Die petities. Je kunt nu sinds een jaar dat burgerinitiatief doen, als je genoeg handtekeningen verzamelt onder burgers. Het was direct paniek in het bureau van het Parlement. ‘De mensen mogen niet te lang spreken’, ‘ze mogen vooral geen wet indienen’. ‘Dat is voor ons, voor de Parlementsleden’. Het was paniek aan boord. Omdat er nog nooit mensen binnen waren geweest in het Parlement.”

“De mensen moeten er eens op bezoek komen. Je hebt daar een grote gang met mooie standbeelden. De grote meneren, de koningen en de hertogen. Je hebt daar geen enkel standbeeld van het werkvolk. Dat bestaat daar gewoon niet.”

“Dat is toch erg? Dat er geen mijnwerker, geen staalarbeider, geen ingenieur staat in de gangen van de Kamer? Niemand, alleen maar koningen en hertogen. Dat is symbolisch. Ik geloof in de werkende klasse. Of het nu arbeiders of bedienden zijn, of ingenieurs. Zo geraken we eruit. Maar die mensen worden uitgeperst. Burn-outs in al die kaderfuncties, dat is een probleem in België.”

Uw goeie voornemens voor volgend jaar sluiten daar naadloos bij aan. U hebt ze al gezegd.

“Ik ga dus meer tijd nemen om mijn sporthygiëne, mijn organisatie van de dagen… Joggen vind ik echt de max, maar het probleem is dat je minstens twee keer per week moet gaan. Anders krijg je pijn aan je voeten en je benen. Ik ben toch al 45 en heb twee kleine kindjes van drie en zes jaar.”

Oké, laatste vraag. Wat wenst u het land toe volgend jaar?

“Warmte. Sociale warmte.”

“Ik denk dat we cohesie nodig hebben, dat we solidariteit nodig hebben. Hoe de mensen vandaag uit elkaar gespat worden, concurrentie op scholen en bedrijven. Er is altijd concurrentie.”

“Ik ben bioloog van opleiding en Darwin zei ook: ‘Binnen een diersoort heb je volle bak solidariteit’. Wij zijn een sociaal wezen, homo sapiens. Empathie.”

“Frans de Waal sprak daar veel over. Wij zijn wezens die gemaakt zijn om solidair te zijn. Wij zijn supersamenwerkers. Het is de maatschappij die ons in concurrentie met elkaar zet. Je hebt dat bij andere diersoorten zoals bij bonobo’s, dat is hulp. Concurrentie gebeurt tussen diersoorten, maar niet binnen een diersoort. Daar wordt Darwin vaak niet goed rond begrepen. Dus ik geloof in die solidariteit.”

Raoul Hedebouw, hartelijk dank.

---

Het interview met Raoul Hedebouw kadert in een reeks kerstgesprekken, waarin een kopstuk van elke Vlaamse politieke partij aan bod komt.

• Bekijk hier het interview met N-VA-voorzitter Bart De Wever.
• Bekijk hier het interview met Tom Van Grieken, voorzitter van Vlaams Belang.
• Bekijk hier het interview met Vlaams viceminister-president voor cd&v, Hilde Crevits.
• Bekijk hier het interview met Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert.
• Bekijk hier het interview met Nadia Naji, covoorzitter van Groen.
• Bekijk hier het interview met Vooruit-voorzitter Conner Rousseau.