Key takeaways

• De EU heeft haar onderhandelingspositie voor COP29 bepaald.
• Het belangrijkste doel is om de kring van donorlanden die bijdragen aan de internationale klimaatfinanciering uit te breiden.
• Er is een compromis bereikt over kernenergie, waarbij kernenergie wordt erkend als een van de opties voor het koolstofarm maken van de economie, naast hernieuwbare energiebronnen.

De EU-lidstaten hebben maandag hun onderhandelingspositie bepaald voor de komende VN-klimaatconferentie (COP29). Tijdens de besprekingen was er onenigheid over de rol van kernenergie, wat uiteindelijk leidde tot een compromis ten gunste van het standpunt van Duitsland.

Het belangrijkste doel van Europa op COP29 is om de kring van donorlanden die bijdragen aan de internationale klimaatfinanciering uit te breiden. Deze verschuiving komt nadat drie decennia lang alleen de geïndustrialiseerde landen deze verantwoordelijkheid droegen. De EU stelt nu voor dat rijkere landen met een hoge uitstoot, zoals China en de Golfstaten, ook bijdragen.

Het standpunt van de EU over kernenergie

Tijdens de Milieuraad in Luxemburg hebben de EU-lidstaten hun officiële onderhandelingspositie voor COP29 geformuleerd:

1) Ze herhalen hun steun voor de COP28-overeenkomst over de overgang van fossiele brandstoffen.
2) De rol van kernenergie leidde tot discussie, waarbij Frankrijk pleitte voor het opnemen van kernenergie als een decarbonisatieoptie naast hernieuwbare energiebronnen waar Duitsland en andere antikernenergielanden de voorkeur aan geven. Uiteindelijk zijn ze het eens geworden over een formulering die de COP28 overeenkomst weerspiegelt, waarbij kernenergie wordt erkend als een van de vele opties.
3) EU-landen vragen om een nieuw klimaatfinancieringsdoel (NCQG) dat zowel haalbaar als passend is. Het uitbreiden van de donorkring is cruciaal om dit ambitieuze doel te bereiken, aldus EU-commissaris voor klimaat Wopke Hoekstra. Hij benadrukte dat landen die in staat zijn om bij te dragen, meer moeten doen en dat ontwikkelingslanden en opkomende landen die momenteel bijdragen, hun financiële toezeggingen openbaar moeten maken omwille van de transparantie.

Uitdagingen en kritiek

Hoewel de EU ernaar streeft om het donorbestand uit te breiden, heeft ze afgezien van het specificeren van een numerieke bijdrage aan de NCQG. Ze beweren dat deze strategie voorkomt dat ze hun doel om de donorkring te verbreden in gevaar brengen door zich voortijdig vast te leggen op een specifiek bedrag. Het Climate Action Network Europe (CAN Europe) bekritiseert deze aanpak echter als ineffectief en roept op tot een duidelijke strategie om nieuwe donoren aan te trekken en de primaire verantwoordelijkheid van de EU voor klimaatfinanciering vast te leggen.

Geopolitiek landschap en budgettaire beperkingen

Het huidige geopolitieke landschap en de moeilijke begrotingssituaties in de belangrijkste EU-lidstaten vormen obstakels voor het bereiken van ambitieuze doelstellingen op het gebied van klimaatfinanciering. Terwijl commissaris Hoekstra ervaring meebrengt naar de onderhandelingen, maakt de beperkte ambitie van het Hongaarse voorzitterschap van de Raad de zaken nog ingewikkelder, waardoor de financieel onder druk staande lidstaten tijdens de onderhandelingen onder druk komen te staan.

Toekomstperspectieven

Ondanks de uitdagingen hoopt CAN Europe dat de EU tegen COP29 een alomvattende strategie zal ontwikkelen waarin haar engagement voor klimaatfinanciering via overheidsfinanciering en ontwikkelingsbanken wordt uiteengezet. Ze suggereren ook dat als de EU haar standpunt over het uitbreiden van de donorkring verzacht, andere landen misschien meer bereid zullen zijn om hun bijdragen bekend te maken, wat mogelijk de weg vrijmaakt voor een uitbreiding van de donorbasis op lange termijn.

Conclusie

Commissaris Hoekstra benadrukte de inzet van de EU om ervoor te zorgen dat meer financiering uit publieke en private bronnen kwetsbare landen bereikt. Het succes blijft echter onzeker door complexe geopolitieke factoren en uiteenlopende standpunten van de landen die deelnemen aan de COP. Een mislukte COP zoals Kopenhagen in 2009 zou het imago van de EU aanzienlijk schaden, vooral gezien de voortdurende publieke bewustwording en bezorgdheid over klimaatverandering in Europa.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!