Het dossier is ondertussen een ware lijdensweg geworden voor Groen en Ecolo. Die moesten vrijdag op de kern diep onder het juk. Een onheilspellend rapport van Elia, de hoogspanningsbeheerder, over de winter van 2025, dwong de federale regering ertoe om op korte termijn te bekijken hoe ze de drie oudste reactoren van het land langer kan openhouden: minstens twee jaar langer, is beslist.

De kern van Vivaldi vroeg vrijdag aan de FANC, de nucleaire veiligheidswaakhond, om tegen maart een goedkeuring van die verlenging te krijgen. En daarna moet hoe dan ook nog een deal gemaakt worden met Engie, de uitbater.

Dat belooft niet evident te worden: de onderhandelingen over Doel 4 en Tihange 3, de jongste twee centrales, sleepte maandenlang aan, en is nog altijd niet afgerond. Maar voor de oudste centrales zou het om een ‘fuel extension’ gaan: het verlengen van de brandstof, en die spreiden in de tijd.

• De beslissing is andermaal een klap voor Groen en Ecolo, die in Vivaldi gestapt zijn met de ultieme hoop van eindelijk alle kerncentrales te sluiten. Voorlopig, en na hevig protest, zijn enkel Doel 3 en Tihange 2 nog recent, dicht gegaan. Stelselmatig moesten de groenen ook terugkrabbelen op hun politieke belofte: eerst werden de oudste twee centrales toch voor tien jaar verlengd, waarbij de verdediging was “dat er toch nog vijf centrales gingen dichtgaan”. Daar blijft nu ook niets meer van over.
• Voor de MR is dit andermaal een erg zoete overwinning: gedurende heel 2021 stond de partij van Georges-Louis Bouchez en Sophie Wilmès alleen, binnen Vivaldi, in de discussies over het nucleaire. Uiteindelijk hielden ze voet bij stuk, waarna de oorlog in Oekraïne plots heel het energievraagstuk omgooide.
• Meer recent sprongen ook cd&v en Open Vld opnieuw op de nucleaire kar: ook zij hielden dit jaar pleidooien om de kerncentrales toch open te houden. Al is de vraag of aan Vlaamse kant het dossier niet vooral kleeft op N-VA, dat van bij de start van Vivaldi luidruchtig het thema claimde, en er de federale ploeg mee bleef aanvallen.

En nu? Het groene leed is niet geleden: de wet op de kernuitstap is “een vodje papier” geworden.

• Dit weekend dreef Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert het mes nog een beetje dieper in de groene wonde: de oudste centrales zouden beter ook gewoon tien jaar verlengd worden, zo stelde die. Ook de MR en cd&v zitten op dit standpunt.
• Daarmee raakte die volgens Jeremie Vaneeckhout, zijn collega-voorzitter van Groen, dan wel aan de kern van het Vivaldi-regeerakkoord: “Bevoorradingszekerheid extra beveiligen? Ja, uiteraard. Overgang naar goedkopere en groene energie vertragen? Nee, natuurlijk niet”; zo schreef hij, waarbij hij wees op een passage van het regeerakkoord. Daarin is sprake van een eventuele verlenging van de kernreactoren, als er onzekerheid over de bevoorrading zou zijn, maar dan maximum van 2 gigawatt. Dat zijn ongeveer twee kerncentrales, Tihange 3 en Doel 4. Van Doel 1 en 2 en Tihange 1 was nooit sprake, zo onderstreepte die.
• De vraag is hoe houdbaar dat standpunt nog is, en of de wet op de kernuitstap, die tegen 2025 alle nucleaire reactoren zou laten uitdoven, dan niet hoe dan ook moet aangepast worden. “Anders wordt ze een vodje papier”, zo schreef ook De Tijd dit weekend in een vlammend standpunt over de aanpak van het nucleaire dossier.
• Maar in De Zevende Dag deed Groen-vicepremier Petra De Sutter die deur alvast ferm dicht: “Onder deze regering wordt de wet niet aangepast. Voor de sluiting van de oudere centrales gaan de data in de wet moeten worden aangepast, maar de wet gaat niet op de schop of een fundamentele wijziging ondergaan tijdens deze legislatuur.”
• Maar daarbij onderstreepte De Sutter meteen hoe moeilijk de uitleg is geworden, die Groen communicatief helder moet proberen te zetten: “We gaan van zeven naar vijf centrales. Misschien zijn er nog tijdelijk twee à drie nodig. En dan de twee laatste tien jaar verlengen. Wat mij betreft, is dat een kernuitstap in stapjes.”
• Vanuit de oppositie schoot N-VA ondertussen met scherp: “Beste groenen, jullie dogmatisme zal ons al meer dan genoeg kosten. Jullie spel is uit. De wisselmeerderheid pro kernenergie is bijna kamerbreed nu. Tijd om die te gebruiken. Jullie partij moet dan maar haar conclusies trekken”, zo sneerde De Wever.
• Hoe dan ook wacht Vivaldi nog een helse klus, los van heel de bovenstaande discussie, enkel en alleen om de drie oudste centrales twee jaar langer te laten draaien: naast de goedkeuring van de FANC en de onderhandelingen met Engie, zijn er nog milieueffectenrapporten en verplichte bevragingen van de bevolking, wil men de centrales echt langer openhouden.