Allianties bouwen, meerderheden vinden en zeker coalities maken, is in de eerste plaats een zaak tussen mensen. Dat kan dus best ook wel eens slecht uitdraaien.

Wat gebeurt er precies? Vandaag moest de Senaat stemmen over een nieuwe rechter bij het Grondwettelijk Hof. Dat is een van de hoogste rechtscolleges van het land, en naast beroepsrechters zijn daarin ook plekken voorzien voor oud-politici. Samen spreken ze zich uit voor fundamentele zaken, zoals het toetsen van wetten en decreten aan de Grondwet. De politiek benoemde plekken, die via de Senaat lopen, zijn verdeeld volgens het politiek gewicht van fracties in de Kamer. En Ecolo, dat tot nu toe voormalig senator Jean-Paul Snappe had, mag iemand nieuw sturen. De Franstalige groenen kozen daarvoor hun oud-voorzitster Zakia Khattabi. Maar die stemming is nu handig uitgesteld tot 17 januari.

De details: Khattabi had in de Senaat immers twee derde van de stemmen achter zich nodig. En het leek erop dat ze die niet zou halen. Dit zijn de krachtverhoudingen en hoe ze vermoedelijk gingen stemmen. Vermoedelijk, want de stemming is geheim, iedereen kan dus in feite doen waar zij/hij zin heeft:

• Stemden in principe zeker voor:
  • Groen-Ecolo met 9 zetels
  • PS met 7 zetels
  • PVDA/PTB met 5 zetels
  • Sp.a met 4 zetels
  • CdH met 2 zetels
  • CD&V met 5 zetels
• Stemden in principe tegen:
  • De N-A heeft 9 senatoren. Fractieleider Karl Vanlouwe voert campagne tegen Khattabi. Zij nam in het verleden erg progressieve standpunten over migratie in, en verhinderde op een bepaald ogenblik ook de uitwijzing van een Tunesiër op een lijnvlucht vanuit Zaventem. Maar ook: Khattabi wilde in haar rol als Ecolo-voorzitter niets, maar dan ook niets, weten van de N-VA, met wie ze steeds het conflict opzocht.
  • Vlaams Belang met 7 senatoren. Het Belang moet niets weten van Khattabi en veroordeelt ook het systeem van politiek benoemde rechters bij het Grondwettelijk Hof.
• Onthouden zich mogelijks
  • De MR heeft 7 senatoren en heeft een bijzonder conflictueuze relatie gehad met Khattabi, die in Brussel een pak coalities sloot tegen de liberalen en hen wel erg hooghartig uit de Brusselse regering hield. Dat zette kwaad bloed, waardoor de Franstalige liberalen nu geen enkele moeite willen doen om haar te helpen. Ze stellen off the record haar capaciteiten in vraag: Khattabi is geen juriste.
  • Open VLD wilde niet kwijt hoe ze gaan stemmen. Ook Gwendolyn Rutten, de voorzitter, kwam afgelopen zomer in conflict met Khattabi. Die weigerde zelfs nog maar met Rutten te praten, om mogelijks de MR in de Brusselse regering te laten. Die botte afwijzing lag toen bijzonder zwaar op de lever.

Conclusie over de stemming: Het ging bijzonder nipt worden, quasi onmogelijk eigenlijk voor Khattabi om het te halen. Want ze moest 40 stemmen halen op 60. 16 daarvan stemmen tegen: N-VA en Vlaams Belang. Als de MR zich helemaal onthoudt, met 7 zetels, en effectief ook komt opdagen om te stemmen, is het al over and out.

De grote vraag? De stemming is nu handig uitgesteld tot 17 januari. Dan is de kans groter dat er al een paars-groene geest door de gangen waart, en Khattabi toch de nodige steun kan krijgen, ondanks de bittere herinnering aan de Brusselse regeringsvorming. Dat is toch de verwachting van verschillende insiders.

Waarom dit van tel is: Leeft paars-groen nog of niet? Daarvoor was het duidelijk te vroeg, en dus is de stemming uitgesteld. Het niet-verkiezen van Khattabi zou wel een precedent zijn: de eerste keer dat een toekomstige rechter het niet haalt om benoemd te worden bij het Grondwettelijk Hof. Een vernedering voor Khattabi, die overigens niets verandert aan de verhoudingen: Ecolo moet dat zitje krijgen.